Επένδυση στη Δημόσια Υγεία και τις πολιτικές για τα Χρόνια Νοσήματα

Το Συνέδριο, έχει πλέον καταστεί θεσμός, είπε η Καθηγήτρια κ. Ελπίδα Πάβη και αναφέρθηκε στο όραμα του εμπνευστή του, του εκλιπόντος Καθηγητή Γιάννη Κυριόπουλου, για ένα Συνέδριο που θα μπορούσε να επιφέρει θετικές αλλαγές και να έχει πραγματικά αποτελέσματα στην υγεία του πληθυσμού.

Αναμφισβήτητα, ο ιδρυτής του Συνεδρίου πέτυχε στο πέρασμα των χρόνων τον στόχο του και κατόρθωσε να αλλάξει ουσιαστικά τον λόγο στην ιατρική κοινότητα προσθέτοντας νέους όρους και έννοιες, παρατήρησε ο Καθηγητής κ. Χρήστος Λιονής, στον δικό του πρόλογο.

Στην εναρκτήρια ομιλία του συνεδρίου, η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας κ. Ειρήνη Αγαπηδάκη μίλησε με θέμα την πρόληψη και τη δημόσια υγεία ως επένδυση στο μέλλον της Υγείας. Προκειμένου να έχουμε βιώσιμα συστήματα υγείας, όταν ο γηράσκων πληθυσμός βαίνει αυξανόμενος, θα πρέπει να εστιάσουμε όλοι τις προσπάθειές μας στην υγιή γήρανση, κλειδί για την οποία είναι η πρόληψη, η προαγωγή υγείας και η ενίσχυση της δημόσιας υγείας, είπε. Αναφέρθηκε στα οργανωμένα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου που έχουν ήδη καθιερωθεί στη χώρα μας και είναι καίριας σημασίας για τη διασφάλιση και ανάπτυξη της δημόσιας υγείας. Τόνισε τη δέσμευση της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά όλα τα εμπόδια πρόσβασης για όλες τις ομάδες του πληθυσμού, στόχο τον οποίο επιτυγχάνει με τα προγράμματα πρόληψης, την ενίσχυση της ΠΦΥ, καθώς και με την αναδιάταξη του τρόπου παροχής υπηρεσιών υγείας. Στόχος μας σήμερα θα πρέπει να είναι να πείσουμε όλο και περισσότερους πολίτες να διενεργήσουν τις προληπτικές εξετάσεις που παρέχονται, τόνισε. Πρόσθεσε ότι από τον Ιανουάριο ξεκινούν οι αποκεντρωμένες υπηρεσίες ΠΦΥ ώστε να προσεγγίζονται όλοι οι πολίτες, ιδιαίτερα οι ηλικιωμένοι ασθενείς που ζουν σε απομακρυσμένες περιοχές. Στόχος του Υπουργείου Υγείας είναι να φέρει την καθολική πρόσβαση στην υγεία χωρίς κοινωνικές ανισότητες, κατέληξε.

Την επίσημη έναρξη του Συνεδρίου κήρυξαν το απόγευμα ο Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής, καθ. Κώστας Αθανασάκης και ο Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής, καθ. Κυριάκος Σουλιώτης. Κατά τον χαιρετισμό που απηύθυνε ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης κ. Δημήτρης Παπαστεργίου χαριτολογώντας είπε ότι επιθυμεί «Λευτεριά στα δεδομένα προκειμένου να κάνουμε τα δεδομένα να μιλήσουν». Ο υπουργός έδωσε την εικόνα της ψηφιακής μετάβασης της Υγείας υπογραμμίζοντας ότι τα πληροφορικά συστήματα των νοσοκομείων και των υπουργείων και η πληθώρα των δεδομένων υγείας που συγκεντρώνονται χάρη στην ψηφιοποίηση θα πρέπει να ομοιογενοποιηθούν προκειμένου να μπορούν να αξιοποιηθούν για ανάλυση και μελέτη, με τήρηση πάντα των αρχών της ανωνυμοποίησης και της προστασίας των δεδομένων, όπως ορίζει η ευρωπαϊκή νομοθεσία που σύντομα θα ψηφιστεί και στην Ελλάδα. Ο κ. Παπαστεργίου επισήμανε ότι η Ελλάδα είναι μέσα στις πρώτες έξι χώρες της Ε.Ε. που έχουν ήδη ενσωματώσει τη νομοθεσία για την κυβερνοασφάλεια και προέβλεψε ότι το 2025 θα είναι μια δύσκολη μεν, αλλά εξαιρετικά παραγωγική χρονιά για όλο το οικοσύστημα της πληροφορικής στον τομέα της υγείας. Χάρη στη συνεργασία με το Ταμείο Ανάκαμψης, το Υπουργείο Υγείας και την Η.ΔΙ.Κ.Α., η δημιουργία των απαιτούμενων υποδομών προχωρά κανονικά. «Είμαι πραγματικά αισιόδοξος ότι την ώρα αυτή περπατάμε με καλό βηματισμό», κατέληξε ο κ. Παπαστεργίου.

Στο πλαίσιο της κεντρικής ομιλίας του συνεδρίου, ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας, LSE Health, κ. Ηλίας Μόσιαλος ανέλυσε διάφορες πτυχές που σχετίζονται με το παρόν και το μέλλον της υγείας και των συστημάτων υγείας σε διεθνές επίπεδο, σε έναν διάλογο με τον καθηγητή κ. Κώστα Αθανασάκη. Ο κ. Μόσιαλος δήλωσε ότι τα σημαντικότερα προβλήματα που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε στο άμεσο μέλλον είναι η δημογραφική γήρανση, η αύξηση των συννοσηροτήτων, η φροντίδα των ηλικιωμένων, τα φαινόμενα κλιματικής κρίσης, η παχυσαρκία και οι επιπτώσεις της και η μικροβιακή αντοχή. Η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης θα συμβάλει πολύ στην αντιμετώπιση των προβλημάτων, ενώ οι εξελίξεις στον χώρο της υγείας θα καταλυθούν επίσης από αλλαγές στις θεραπευτικές προσεγγίσεις, από συνέργειες μεταξύ κράτους και φαρμακοβιομηχανίας και από αλλαγές στα προγράμματα σπουδών των ιατρικών σχολών, έτσι ώστε να προσαρμοστούν στα σύγχρονα δεδομένα.

Σχολιάζοντας τις επιπτώσεις της αλλαγής ηγεσίας στις ΗΠΑ, ειδικότερα όσον αφορά τη φαρμακοβιομηχανία, επισήμανε ότι εάν ο πρόεδρος Trump επιβάλει δασμούς στην Κίνα, οι επιπτώσεις θα είναι σοβαρές, δεδομένου ότι η Κίνα είναι η 2η χώρα παγκοσμίως σε κλινικές δοκιμές, ενώ το 70% των πρώτων υλών για φάρμακα στις ΗΠΑ και το 85% στην Ε.Ε. προέρχονται από την Κίνα και την Ινδία. Επομένως, τυχόν αντίποινα από την Κίνα θα σήμαιναν ότι δεν θα είχαμε φάρμακα.

Εστιάζοντας περισσότερο στο ευρωπαϊκό περιβάλλον, ο κ. Μόσιαλος είπε πως για να υπάρξει ουσιαστική βιομηχανική πολιτική στην Ε.Ε., έτσι ώστε η Ένωση να αποκτήσει γεωπολιτική αυτοδυναμία σε θέματα φαρμακευτικών πρώτων υλών, θα πρέπει να γίνουν σημαντικές επενδύσεις, για τις οποίες θα πρέπει οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να επιτρέψουν στην Πρόεδρο της Επιτροπής κ. von der Leyen να αυξήσει τον εξωτερικό δανεισμό, δεδομένου ότι τα χρήματα αυτά δεν θα μπορούσαν να έλθουν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σε περίπτωση τέτοιων επενδύσεων, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία θα μπορούσε να ωφεληθεί πάρα πολύ.

Στη συνέχεια, δήλωσε πως η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να συμβάλει πολύ στη συγκέντρωση πληθώρας χρήσιμων πληροφοριών που θα μπορούσαν με τη σειρά τους να οδηγήσουν σε σημαντικά ιατρικά συμπεράσματα, αλλά επισήμανε ότι εξίσου σημαντικό είναι να δώσουμε στους γιατρούς κίνητρα ώστε να μην εγκαταλείπουν τη χώρα μας και την Ε.Ε., αλλά και να εξετάσουμε ορθολογικά την παραγωγή ιατρικού προσωπικού, εστιάζοντας στις ειδικότητες που είναι αναγκαίες με τις σημερινές συνθήκες.

Αναφορικά με τη χρηματοδότηση των αυξανόμενων αναγκών των συστημάτων υγείας της Ε.Ε., ο κ. Μόσιαλος είπε πως η Ε.Ε. δεν μπορεί να προσφέρει άλλον έναν μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας για να λύσει τα προβλήματα των συστημάτων υγείας. Τις λύσεις θα πρέπει να δώσει η κάθε χώρα μόνη της. Από την Ε.Ε. μπορούμε μόνο να περιμένουμε την ενίσχυση της ανάπτυξης των φαρμάκων στο πλαίσιο της προετοιμασίας για μια πιθανή επόμενη πανδημία, καθώς και την ενίσχυση του ΕΜΑ και του CDC. Πρόσθεσε πως η προάσπιση του κοινωνικού κράτους στην Ευρώπη δεν φαίνεται να απειλείται, καθώς οι αξίες μας διαφέρουν πολύ από αυτές στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, ενώ και η άνοδος της ακροδεξιάς δεν δημιουργεί πιέσεις, καθώς τα προγράμματα των ακροδεξιών κομμάτων που βρίσκονται σε άνοδο στην Ευρώπη υποστηρίζουν το κοινωνικό κράτος. Θα πρέπει, ωστόσο, να φροντίσουμε να γίνουμε πιο παραγωγικοί, αν θέλουμε περισσότερες κοινωνικές παροχές.

Τέλος, αναφερόμενος στην προετοιμασία μας έναντι μιας πιθανής επόμενης πανδημίας, ο κ. Μόσιαλος δήλωσε ότι θα πρέπει να ενισχύσουμε την επιδημιολογική παρακολούθηση. Για να δημιουργήσουμε κέντρα παρακολούθησης αντίστοιχα με αυτά του ΠΟΥ θα χρειάζονταν περίπου 30-40 δισεκατομμύρια ετησίως. Το ποσό αυτό είναι αστείο σε σχέση με το κόστος της πανδημίας, το οποίο ανήλθε στα 30 τρισεκατομμύρια. Το CEPI (Κέντρο Επιδημιολογικής Ετοιμότητας και Καινοτομίας) αναπτύχθηκε με σκοπό τη δυνατότητα άμεσης παρασκευής εμβολίων σε περίπτωση εμφάνισης ενός νέου πανδημικού ιού. Ωστόσο, καλό θα ήταν να μη φτάσουμε στη φάση των εμβολίων, αλλά να μπορούμε εκ των προτέρων να εμποδίσουμε την πανδημία να αναπτυχθεί, υπογράμμισε ο κ. Μόσιαλος.

Η πρώτη ημέρα του Συνεδρίου περιστράφηκε γύρω από δύο κεντρικές θεματικές, τη Δημόσια Υγεία και τα Χρόνια Νοσήματα.

Μία συνεδρία ήταν αφιερωμένη στην παχυσαρκία και τις συννοσηρότητές της, ενώ για τα χρόνια νοσήματα συζητήθηκαν οι ανάγκες και το πού θέλουμε να πάμε όσον αφορά τα τεκμήρια και τις πολιτικές στον καρκίνο, καθώς και το Βάρος της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ), η ποιότητα ζωής και οι ακάλυπτες ανάγκες.
Ψυχική Υγεία & Στρες στον σύγχρονο κόσμο: προκλήσεις και προτάσεις ήταν το θέμα της συνεδρίας στην οποία συμμετείχαν ο ακαδημαϊκός και καθηγητής Γεώργιος Π. Χρούσος και η καθηγήτρια Μένη Μαλλιώρη. Ο κ. Χρούσος έκανε μια εξαιρετική ομιλία για την ασθένεια της εποχής μας, το χρόνιο στρες, το οποίο οδηγεί σε χρόνια νοσηρότητα. Ανέλυσε τους λόγους που το προκαλούν αλλά και τρόπους για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας, «της αταραξίας της ψυχής και απονίας του σώματος», της πάντα σύγχρονης φιλοσοφίας του Επίκουρου, η οποία επικεντρώνεται στην επίτευξη της ευδαιμονίας μέσω της απουσίας του πόνου (απονία) και της ψυχικής γαλήνης (αταραξία). Τόνισε ότι η διαχείριση του στρες είναι κάτι που μαθαίνεται και έκανε τον διαχωρισμό μεταξύ κακού και καλού στρες. Στοιχεία ισορροπημένης ζωής που συμβάλουν στην ευεξία περιλαμβάνουν άσκηση των αρετών -κατά τον Αριστοτέλη και Επίκουρο-, ο κιρκάδιος ρυθμός, το αίσθημα ασφάλειας, το καλό περιβάλλον, το να κάνουμε πράγματα με πάθος και να έχει η ζωή μας νόημα. Τόνισε επίσης, ότι η επιστήμη σήμερα μπορεί να θεραπεύσει το χρόνιο στρες.

Η καθηγήτρια Μένη Μαλλιώρη τόνισε την ανάγκη για τον επαναπροσδιορισμό των πολιτικών για την ψυχική υγεία μετά την πανδημία και ανέδειξε το ζήτημα των εξαρτήσεων ως ένα μείζον ζήτημα ψυχικής υγείας και δημόσιας υγείας για την Ευρώπη και την Ελλάδα. Το 29% των Ευρωπαίων 15-65 ετών έχουν κάνει χρήση απαγορευμένων ουσιών τουλάχιστον μία φορά. Η κ. Μαλλιώρη θύμισε ότι τα επίπεδα της ανιχνεύσιμης κοκαΐνης στα απόβλητα την περίοδο της πανδημίας Covid-19 ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο και σχολίασε πως σήμερα έχουμε σταματήσει να μετράμε. Αντίστοιχα, έχουμε μεγάλη αύξηση στην ενδοοικογενειακή βία, την επιθετικότητα, τις γυναικοκτονίες, τη βία μεταξύ ανηλίκων αλλά και τον τζόγο. Ο «τζόγος» έχει εξελιχθεί σε ένα τεράστιο θέμα δημόσιας υγείας, είπε η κ. Μαλλιώρη. Οι Έλληνες 16-χρονοι είναι πρώτοι σε όλη την Ευρώπη σε συμμετοχή στις στοιχηματικές ιστοσελίδες. 36 δισ. ευρώ είναι τα χρήματα που «πόνταραν» οι Έλληνες το 2023, ενώ μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2024 σημειώθηκε αύξηση 44%, φθάνοντας τα 21,2 δισ. €.

Η ανάγκη για την ανάπτυξη και εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου συστήματος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) που θα αντιμετωπίζει αποτελεσματικά και ισότιμα τις ανάγκες όλων των πολιτών της χώρας αποτελεί διαχρονικά ένα από τα βασικά θέματα συζήτησης στην κοινότητα της πολιτικής υγείας στην Ελλάδα. Τη συνεδρία για το νέο τοπίο που πλέον διαμορφώνεται στη χώρα μας μετά την ψήφιση και δημοσίευση του Νόμου για την ΠΦΥ, συντόνισαν από κοινού ο κ. Ανάργυρος Δ. Μαριόλης και ο κ. Νίκος Παπανικολάου, αμφότεροι με μεγάλη εμπειρία και σημαντική δράση στον χώρο της Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής και της ΠΦΥ. Η συνεδρία εστίασε στις προκλήσεις και συνιστώσες που είναι απαραίτητο να ληφθούν υπόψη για την επιτυχή εφαρμογή του Νόμου και τη διαμόρφωση ενός οργανωμένου, βιώσιμου, αποδοτικού και λειτουργικού συστήματος ΠΦΥ που θα προσφέρει καθολική πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας. Από τη συζήτηση δεν θα μπορούσε φυσικά να απουσιάζει η οπτική των ληπτών υπηρεσιών υγείας, ενώ επιπλέον παρουσιάσθηκε η εμπειρία από την ήδη πενταετή εφαρμογή του συστήματος στην Κύπρο, με τα διδάγματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζονται.

Τον ρόλο της δημογραφίας και της επιδημιολογίας ως καθοριστές του μέλλοντος της κοινωνικής ασφάλισης και της βιωσιμότητας του συστήματος υγείας συζήτησαν οι ομιλητές της εξαιρετικά ενδιαφέρουσας στρογγυλής τράπεζας που συντόνισε ο πρύτανης του ΕΚΠΑ, Γεράσιμος Σιάσος. Ο καθηγητής δημογραφίας κ. Βύρων Κοτζαμάνης τόνισε πως, δεδομένων των δυσμενών δημογραφικών εξελίξεων, αν δεν κινηθούμε σήμερα έτσι ώστε να αυξηθούν οι διαθέσιμοι πόροι για τη λειτουργία του συστήματος υγείας και του συστήματος ασφάλισης, θα πληρώσουμε αργότερα την αδράνεια και την έλλειψη μέτρων. Η διευθύντρια ερευνών κ. Ιωάννα Τζουλάκη υπογράμμισε πως η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης αυξάνει τα χρόνια που θα ζούμε χωρίς καλή υγεία και, επομένως, θα πρέπει να εστιάσουμε στην πρόληψη των χρόνιων νοσημάτων που πλήττουν ιδιαίτερα τις μεγάλες ηλικίες. Ο Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης κ. Πάνος Τσακλόγλου δήλωσε πως, προκειμένου να αλλάξει προς το καλύτερο η αναλογία εργαζομένων και συνταξιούχων, μεταξύ άλλων μέτρων θα πρέπει να δοθούν κίνητρα που να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των γυναικών, των νέων, των ατόμων με αναπηρία και των ηλικιωμένων στην εργασία, ενώ επίσης τόνισε πως θα πρέπει να δοθεί προσοχή στο θέμα της μακροχρόνιας φροντίδας των ηλικιωμένων και να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε τα νοσοκομεία ως μονάδες μακροχρόνιας φροντίδας.

Στην ομιλία του για την αναπτυξιακή διάσταση της υγείας, ο πρώην Αναπληρωτής Υπουργός Υγείας Βασίλης Κοντοζαμάνης, δήλωσε ότι η Ελλάδα, αντιμετωπίζοντας την πανδημία με επιτυχία και αποφασιστικότητα και έχοντας ανακτήσει το κύρος της διεθνώς, έχει θέσει τα θεμέλια, ώστε σήμερα η χώρα να αποτελεί έναν ταχύτατα αναπτυσσόμενο επενδυτικό προορισμό στον τομέα της υγείας. Η Βιοτεχνολογία, η παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων, η ψηφιακή υγεία, οι κλινικές δοκιμές και οι βιοφαρμακευτικές υπηρεσίες είναι οι πέντε τομείς που παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες αναπτυξιακές δυνατότητες για τη χώρα, είπε, προκειμένου να αναδειχθεί ως κορυφαίος παράγοντας στην παγκόσμια σκηνή της βιοφαρμακευτικής τεχνολογίας και καινοτομίας.

Το Συνέδριο συνεχίζεται την Τετάρτη 4 και Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου.

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του Συνεδρίου για τις λεπτομέρειες του Προγράμματος: www.healthpolicycongress.gr