Δείτε πώς κατάντησαν την υγεία και την περίθαλψη των πολιτών το 2014 - Ένας λεπτομερής απολογισμός

Της Νατάσσας Ν. Σπαγαδώρου

Με μία υγειονομική βόμβα στα θεμέλια του κράτους που είναι τα 3 εκατ. ανασφάλιστοι, με μία φαρμακευτική δαπάνη στα 2 δις ευρώ η οποία δημιουργεί τεράστια κοινωνικά και σχεδόν ανθρωπιστικά ζητήματα, με τεράστιες ελλείψεις φαρμάκων από την αγορά, με υποστελέχωση προσωπικού στο ΕΣΥ (και ενώ είχαν ανακοινωθεί οι προσλήψεις οι επερχόμενες εκλογές θα καθυστερήσουν την υλοποίησή τους) με μία υποχρηματοδότηση στους προϋπολογισμούς των νοσοκομείων η οποία δημιουργεί δραματικές εξελίξεις για την δημόσια, υγεία, με σοβαρά προβλήματα στην στελέχωση του ΠΕΔΥ καθώς λείπουν βασικές ιατρικές ειδικότητες, ενώ καταγράφεται αφθονία σε οδοντιάτρους, και με έναν ΕΟΠΥΥ ο οποίος είτε κόβει διαρκώς (όπως βασικές διαγνωστικές εξετάσεις) χρησιμοποιώντας την λογική του εξορθολογισμού, είτε δεν είναι συνεπής στις οικονομικές του υποχρεώσεις στους παρόχους υγείας, διαμορφώθηκε σε γενικές γραμμές, το τοπίο της υγείας την χρονιά που μας πέρασε.

Φυσικά στο κέντρο όλων αυτών των αρνητικών εξελίξεων, είναι ο πολίτης, αυτός που και πληρώνει και φορολογείται και τελικά στο τέλος της ημέρας, δεν έχει την περίθαλψη την οποία χρειάζεται και δικαιούται.

Οι ανασφάλιστοι – παρά τις διάφορες υπουργικές αποφάσεις που εξεδόθησαν- φαίνεται ότι εξακολουθούν να αποτελούν το πιο σοβαρό ίσως πρόβλημα στο υπογάστριο της ελληνικής κοινωνίας. Και οι λύσεις που θα πρέπει να δοθούν, όπως εκτιμούν άνθρωποι της υγειονομικής αγοράς και καθηγητές Οικονομικών της υγείας θα πρέπει να είναι συγκεκριμένες και στοχευμένες και όχι να τους στέλνουμε να περνούν από γιατρούς του ΠΕΔΥ και στην συνέχεια από Επιτροπές του ΕΣΥ προκειμένου να διαπιστώσουμε ότι πράγματι έχουν απολέσει την ασφαλιστική τους ικανότητα. Οι δράσεις για την ομάδα αυτή των πολιτών μας, πρέπει να έχουν και αξιοπρέπεια και ευαισθησία και αποτελεσματικότητα.

Η υποστελέχωση και η υποχρηματοδότηση του ΕΣΥ αποτέλεσαν σοβαρά προβλήματα το 2014 και κλόνισαν σε μεγάλο βαθμό το δημόσιο σύστημα, το οποίο όμως κατάφερε και άντεξε. Τόσο ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος, όσο και άλλοι εκπρόσωποι των Ιατρικών Συλλόγων εκτιμούν ότι από το ΕΣΥ σήμερα λείπουν περίπου 10.000 νοσηλευτές και 5.000 γιατροί, αριθμός τεράστιος για την ομαλή λειτουργία των νοσοκομείων. Οι άνθρωποι που εργάζονται σήμερα στο σύστημα καταβάλλουν τιτάνιο αγώνα για να μπορέσουν να καλύψουν τα κενά και πολλές φορές σε βάρος της υγείας τους.

Οι πρόωρες εκλογές που θα πραγματοποιηθούν στις 25 Ιανουαρίου, στερούν από το σύστημα και τις αναγκαίες προσλήψεις τις οποίες είχαν ανακοινώσει ο υπουργός Υγείας κ. Μάκης Βορίδης και ο υπουργός αναπληρωτής υπουργός κ. Λεωνίδας Γρηγοράκος. Η ηγεσία του υπουργείου Υγείας, είχε μιλήσει για 2.850 περίπου προσλήψεις για το 2014 (ΕΣΥ, ΠΕΔΥ και ΕΚΑΒ) και για 4.500 το 2015. Αντ' αυτών, δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι μέχρι στιγμής οι προσλήψεις που έχουν γίνει είναι για 200 γιατρούς Επιμελητών Β' αριθμός που εκκρεμούσε από προκήρυξη ακόμη του πρώην υπουργού Υγείας κ. Δημ. Αβραμόπουλου. Δυστυχώς και οι εξαιρετικά αναγκαίες προσλήψεις των 168 μόνιμων εργαζομένων στο ΕΚΑΒ (προκήρυξη 7Κ 2014) παγώνουν και αυτές έως ότου γίνουν εκλογές και σχηματισθεί νέα κυβέρνηση.

Μιλώντας δε για το ΕΚΑΒ να σημειώσουμε πως παρά το επείγον και το κρίσιμο που έχει ο χαρακτήρας του Κέντρου για την δημόσια υγεία, τα πράγματα ήταν εξαιρετικά δραματικά τον τελευταίο καιρό, λίγο πριν την εκπνοή του έτους. Συγκεκριμένα τρεις άνθρωποι έχασαν την ζωή τους στην Σάμο (2 την περασμένη εβδομάδα και ένας τον περασμένο μήνα) εξαιτίας των τεράστιων ελλείψεων σε ασθενοφόρα. Εάν υπολογίσει δε κάποιος και το γεγονός ότι εδώ και μερικές εβδομάδες το ΕΚΑΒ παραμένει ακέφαλο καθώς ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος του Κέντρου έχουν παραιτηθεί προκειμένου να πολιτευτούν, αντιλαμβανόμαστε την κρισιμότητα της κατάστασης και πόση έμφαση θα πρέπει να δώσει η νέα κυβέρνηση στο σοβαρό αυτό υγειονομικό κομμάτι.

Η υποχρηματοδότηση των προϋπολογισμών των δημόσιων νοσοκομείων, αποτελεί ένα ακόμη αγκάθι στα σπλάχνα του ΕΣΥ και σαν να μην έφτανε αυτό, τα νούμερα και για το 2015 είναι ακόμη πιο κουτσουρεμένα, αφού ο προϋπολογισμός για όλο το ΕΣΥ συνολικά είναι μειωμένος κατά 22,9%, ενώ οι λειτουργικές δαπάνες των νοσοκομείων για το 2015 είναι μειωμένες κατά 160 εκατ. ευρώ, όπως σχολιάζει ο πρόεδρος των νοσοκομειακών γιατρών (ΟΕΝΓΕ) κ. Δημήτρης Βαρνάβας.

Μιλώντας πάντα για το ΕΣΥ, ο κ. Βαρνάβας μας θυμίζει επίσης ότι πολλές Κλινικές έκλεισαν το 2014, δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στο σύστημα αλλά και στους πολίτες που στερήθηκαν την νοσηλεία τους. Καθότι δεν υπάρχουν χρήματα για να κατευθυνθούν οι ασθενείς στον ιδιωτικό τομέα, τα πράγματα έμοιαζαν πολλές φορές οριακά και εφιαλτικά για τους πολίτες και για το ίδιο το σύστημα.

Εάν όμως τα πράγματα μοιάζουν τόσο δύσκολα με τις Κλινικές να κλείνουν η μία μετά την άλλη στα πλαίσια της πολιτικής των συγχωνεύσεων, τότε το ζήτημα είναι ακόμη πιο δραματικό, όταν μιλάμε για τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Και αυτό, διότι από 450 κλίνες ΜΕΘ που διαθέτει το δημόσιο σύστημα, οι 150 είναι κλειστές. Πρόκειται για μία εξαιρετικά κρίσιμη κατάσταση σχολιάζει στο on Med το μέλος του ΔΣ της ΕΙΝΑΠ και πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων κ. Ηλίας Σιώρας, ο οποίος μάλιστα μας θυμίζει και την ιστορία με τα 15 νέα χειρουργεία που εγκαινίασε η ηγεσία του υπουργείου Υγείας τον περασμένο Σεπτέμβριο στον Ευαγγελισμό, τα οποία ωστόσο δεν μπορούν να λειτουργήσουν εξαιτίας των ελλείψεων σε προσωπικό! Και ενώ η Επιτροπή Χειρουργείου την οποία ορίζει ο ίδιος ο διοικητής του νοσοκομείου, ζητούσε 56 άτομα, το υπουργείο Υγείας, υποσχέθηκε ότι θα έρθουν μέχρι τέλος του 2014 τελικά, μόνο 22.

Αξίζει να θυμηθούμε ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Σιώρα, μία σημαντική νίκη την οποία κατέκτησαν με το σπαθί τους το 2014 οι εργαζόμενοι στην υγεία. Πρόκειται για την περίφημη αξιολόγηση, την οποία τελικά πήραν πίσω η ηγεσία του υπουργείου Υγείας, δεν πέρασε το εγχείρημα, μετά από έναν τεράστιο αγώνα που πραγματοποίησαν όλοι οι εργαζόμενοι στο ΕΣΥ. Τα φύλα αξιολόγησης δεν παραδόθηκαν ποτέ στις διοικήσεις των νοσοκομείων, αλλά στην ΑΔΕΔΥ και οι εργαζόμενοι του υγειονομικού τομέα, είναι περήφανοι που με την σθεναρή τους στάση, απέφυγαν όπως αναφέρουν, έναν ακόμη σοβαρό κίνδυνο απαξίωσης της δουλειάς τους.

Οι ελλείψεις των υλικών και βασικών μάλιστα πολλές φορές από πολλά νοσηλευτήρια της χώρας, ήταν ένα ακόμη βασανιστικό στοιχείο, με το οποίο ήρθαν αντιμέτωποι όχι μόνο οι ασθενείς, αλλά και οι ίδιοι οι γιατροί. Όπως αναφέρει μάλιστα στο on Med ο κ. Βαρνάβας, με τόσο σοβαρές ελλείψεις, είναι αδύνατον να κάνεις σωστά την δουλειά σου. Και καλά όταν λείπουν γάντια και γάζες, κάτι μπορεί να γίνει και να τα αντικαταστήσεις με άλλα υλικά έστω και εισαγόμενα (που το είδαμε και αυτό εισαγόμενα από Αίγυπτο, Ινδία κλπ) αλλά όταν λείπουν εξειδικευμένα υλικά όπως ενδοφακοί απόλυτα αναγκαίοι για επεμβάσεις καταρράκτη, τότε τα πράγματα μοιάζουν από ... ανόητα έως δραματικά. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΟΕΝΓΕ, υπάρχουν νοσοκομεία τα οποία εμφανίζουν ελλείψεις στο αντιδραστήριο τροπονίνη το οποίο είναι αναγκαίο για να διαπιστώσει ένας γιατρός εάν κάποιος έχει υποστεί έμφραγμα. Επομένως, συνεχίζει ο κ. Βαρνάβας, είναι σχεδόν αδύνατο να γίνει οποιαδήποτε επεμβατική πράξη, όταν λείπουν τόσο αναγκαία και καίρια αντιδραστήρια.

Οι ελλείψεις φαρμάκων και η μειωμένη φαρμακευτική δαπάνη κολλημένη στα 2 δις ευρώ για το 2014 και για το 2015, αποτέλεσαν την σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της περίθαλψης των πολιτών. Ταυτόχρονα, τα τιμωρητικά και άδικα - όπως έχουν χαρακτηριστεί από τον κλάδο- χαράτσια clawback και rebate, δημιούργησαν τεράστια ασφυξία στην φαρμακοβιομηχανία και την γεύση ότι η οποιαδήποτε πνοή επένδυσης και σχεδιασμού απαξιώνεται στην χώρα μας.

Οι ελλείψεις φαρμάκων καταγράφονται όπως τονίστηκε και σε ευρεία συνέντευξη τύπου που παραχώρησε ο Πανελλήνιος Φαρμακευτικός Σύλλογος, εξαιτίας των πολύ χαμηλών τιμών που έχουν τα φάρμακα που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά και είναι λογικό, πολλές εταιρείες να επιλέγουν την οδό των παράλληλων εξαγωγών, τονίστηκε. Φυσικά ο ΕΟΦ από την πλευρά του όταν προέκυψε το πρόβλημα, εξέδωσε απαγόρευση των παράλληλων εξαγωγών, αλλά πολλοί είναι εκείνοι που σχολιάζουν, ότι το κακό είχε ήδη γίνει.

Από την άλλη πλευρά με μία δημόσια φαρμακευτική δαπάνη 2 δις ευρώ, όλοι οι φορείς στην υγεία, φαρμακοβιομήχανοι, φαρμακοποιοί, γιατροί αλλά και Σύλλογοι Ασθενών, εκτιμούν ότι θα σημάνει τεράστιο πρόβλημα στην δημόσια υγεία, με ανθρωπιστικές προεκτάσεις. Επιπλέον τα πράγματα φαίνεται ότι είναι όντως εξαιρετικά σοβαρά, αφού στο ποσό των 2 δις ευρώ, περιλαμβάνονται η δαπάνη και για τους ανασφάλιστους και για τα εμβόλια.
Ένα τελευταίο στοιχείο που θα πρέπει να προσθέσουμε, είναι ο προβληματισμός των φαρμακοποιών αλλά και της φαρμακοβιομηχανίας αναφορικά με την αύξηση του συντελεστή του ΦΠΑ στα φάρμακα από 6,5% που είναι σήμερα. Μία τέτοια εξέλιξη (την οποία έχουν ήδη καταδικάσει από την γέννησή της όλοι οι φορείς του κλάδου), θα σηματοδοτούσε αρνητική εξέλιξη και επιπλέον θα συρρίκνωνε ακόμη περισσότερο το ύψος της δαπάνης των 2 δις ευρώ.

Οι διαγωνισμοί της Επιτροπής Προμηθειών Υγείας για τις δραστικές ουσίες στα νοσοκομεία, αποτέλεσαν την θρυαλλίδα για την φαρμακοβιομηχανία, μία πολιτική η οποία χαρακτηρίζεται από εκπροσώπους της ΠΕΦ ως παράνομη και αδιαφανής. Για τον λόγο αυτό δε, πολλές φαρμακοβιομηχανίες, έχουν προσβάλλει δικαστικά την διαδικασία. Συγκεκριμένα, με την τακτική της η ΕΠΥ, όπως αναφέρει η ΠΕΦ, επιχειρεί απροκάλυπτα να δείξει εύνοια σε ξένες εταιρείες, ακυρώνοντας την ελληνική παραγωγή και παρακάμπτοντας ακόμη και επίσημους κρατικούς οργανισμούς. Η πολιτική αυτή της ΕΠΥ, δεν καταδικάζει μόνο την ελληνική παραγωγή, αλλά απειλεί ευθέως και τις θέσεις εργασίας του κλάδου.

Εν τω μεταξύ, ένα βασικό στοιχείο που σηματοδότησε το 2014, ήταν και ο ανασχηματισμός του Ιουνίου όπου έφερε μεταξύ άλλων βασικές αλλαγές και στην ηγεσία του υπουργείου Υγείας.
Έτσι το τιμόνι της Αριστοτέλους κλήθηκε να αναλάβει ο κ. Μάκης Βορίδης, μετά από μία περιπετειώδη θητεία ενός έτους από τον κ. Άδωνι Γεωργιάδη, ο οποίος προκάλεσε είναι γεγονός, τεράστια αναστάτωση στην υγεία και την περίθαλψη των πολιτών με τις μνημονιακές του αποφάσεις. Η θητεία του νέου υπουργού Υγείας, ήταν σαφώς πολύ πιο ήπιων τόνων από αυτή του κ. Γεωργιάδη, ωστόσο αυτό που αναφέρουν οι περισσότεροι εκπρόσωποι των υγειονομικών φορέων και Ενώσεων, είναι ότι ο κ. Βορίδης περισσότερο διαχειρίσθηκε τα πράγματα και λιγότερο έλαβε αποφάσεις, καθώς στο πίσω μέρος του κεφαλιού του, είχε πάντα την εκλογική αναμέτρηση.

Αναφορικά με τον ΕΟΠΥΥ ο μεγαλύτερος ασφαλιστικός Οργανισμός της Ευρώπης – όπως είχε χαρακτηριστεί όταν ξεκινούσε την καριέρα του το 2011- ταλαιπώρησε και εφέτος τους ασθενείς και τους παρόχους υγείας. Τους ταλαιπώρησε, τόσο με μία σειρά βασικών διαγνωστικών εξετάσεων που περιόρισε, με την δικαιολογία ότι πρέπει να γίνει εξορθολογισμός προς όφελος των ασθενών και των οικονομικών της υγείας, όσο και με την τακτοποίηση των ληξιπρόθεσμων στους ιδιώτες παρόχους υγείας, η οποία πότε καθυστερούσε και πότε εξαγγέλονταν και δεν γινόταν ποτέ πραγματικότητα.

Μιλώντας για τον ΕΟΠΥΥ ωστόσο, θα ήταν χρήσιμο να αναφερθούμε και στο Εθνικό Σχέδιο για την πάταξη κατά της διαφθοράς, που ανακοίνωσαν τον Νοέμβριο από κοινού ο υπουργός Υγείας κ. Μάκης Βορίδης και ο πρόεδρος του ΕΟΠΥΥ κ. Δημήτρης Κοντός. Στόχος του σχεδίου είναι η επιβολή κυρώσεων και ποινών σε όσους γιατρούς πραγματοποιούν παραβατικότητα και υπερσυνταγογραφούν συστηματικά, προκειμένου να προστατευθούν οι πολίτες, όπως τόνισαν οι δύο άνδρες, παρουσιάζοντας τους άξονες του σχεδίου.
Οι ποινές για τους γιατρούς - παραβάτες θεσμοθετήθηκαν ήδη, με το νόμο που πέρασε ο κ. Βορίδης για το Παρατηρητήριο της Άνοιας. Μεταξύ των ποινών, περιλαμβάνονται πρόστιμα από 500 έως 5000 ευρώ ή προσωρινός αποκλεισμός από την συνταγογράφηση σε ασφαλισμένους του ΕΟΠΥΥ. Ο αποκλεισμός από την συνταγογράφηση, μπορεί να κυμαίνεται, από 2 έως και 12 μήνες.

Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση απασχόλησε ιδιαίτερα έντονα την πολιτική υγείας το 2014, αφού σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί και έχει ανακοινώσει η υφυπουργός Υγείας κυρία Κατερίνα Παπακώστα, θα πρέπει να ολοκληρωθεί τον Ιούνιο του 2015. Αιχμή του δόρατος της μεταρρύθμισης, είναι η ανάπτυξη των 15 ψυχιατρικών κλινικών στα γενικά νοσοκομεία της χώρας, στις οποίες θα μεταφερθούν οι ψυχικά ασθενείς από τα δύο Ψυχιατρεία Δαφνί και Δρομοκαίτειο και το νέο εφημεριακό σύστημα αναφορικά με την τομεοποίηση. Να σημειωθεί ότι στο Δαφνί σήμερα φιλοξενούνται 80 χρονίως ψυχικά πάσχοντες, στο Δρομοκαΐτειο 100 και στο ψυχιατρείο Θεσσαλονίκης 50.

Τέλος, αλλά όχι ήσσονος σημασίας, θα πρέπει να σχολιάσουμε την υπόθεση με την επιδημία Έμπολα και την ετοιμότητα και θωράκιση του συστήματος στην χώρα μας. Για καλή μας τύχη, μέχρι στιγμής, κρούσμα Έμπολα δεν είχαμε. Αυτό που είχαμε όμως, ήταν μία γερή άσκηση ετοιμότητας αναφορικά με έναν Αξιωματούχο του ΠΟΥ, ο οποίος με βάση το χρονοδιάγραμμα των πτήσεών του, ενέπιπτε στον ορισμό του πιθανού κρούσματος Έμπολα και έτσι αντιμετωπίστηκε από τις ελληνικές υγειονομικές Αρχές. Κατά το πρωτόκολλο χειρισμού, ο Άγγλος επιβάτης τέθηκε σε καραντίνα, ενώ επίσης ενημερώθηκε ότι αντιμετωπίζεται ως ύποπτο κρούσμα Έμπολα. Σε συνέντευξη τύπου που παραχώρησαν τα στελέχη του ΚΕΕΛΠΝΟ και όπως τόνισε ο επικεφαλής του ΕΚΕΠΥ κ. Πάνος Ευσταθίου, «Η Ελλάδα δοκιμάστηκε με επιτυχία στο θέμα του Έμπολα. Αν και η πιθανότητα για προβλήματα στη χώρα μας είναι πολύ μικρή, παραμένει πάντα ανοιχτή».

Φυσικά πριν φθάσουμε στο σημείο να μιλάμε για επιτυχή χειρισμό της υπόθεσης, η γκρίνια έπαιρνε και έδινε τόσο μεταξύ των καθηγητών και λοιμωξιολόγων όσο και μεταξύ της ιατρικής και νοσηλευτικής κοινότητας, αφού αρχικά είχε οριστεί το Αμαλία Φλέμιγκ ως Κέντρο Αναφοράς για πιθανό κρούσμα Έμπολα. Ωστόσο στην συνέχεια αποφασίστηκε να «βαπτιστεί» το Σωτηρία Κέντρο Αναφοράς, το οποίο διαθέτει και Μονάδα Εντατικής Θεραπείας.

Το 2014 φεύγει με πολλά τραύματα και πληγές στο ευαίσθητο «κορμί» της υγείας. Ευχή όλων των φορέων αλλά κυρίως των ασθενών, των ευπαθών ομάδων, των χρονίως πασχόντων, είναι το 2015 να αποτελέσει την απαρχή για μία αξιοπρεπή υγεία και περίθαλψη για όλους τους πολίτες, για ισότιμη και δίκαιη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη την οποία δικαιούται και ο τελευταίος κάτοικος της ταλαίπωρης αυτής χώρας!