Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2: Η πρόληψη και θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου είναι εφικτή

Καθίσταται λοιπόν επιτακτική η έγκαιρη διάγνωση και αποτελεσματική αντιμετώπιση της σύγχρονης αυτής μάστιγας, με σκοπό την πρόληψη της εμφάνισης των πολλών και επικίνδυνων επιπλοκών της, όπως καρδιαγγειακές νόσοι, καρδιακή ανεπάρκεια, νεφροπάθεια, νευροπάθεια, αμφιβληστροειδοπάθεια και καρκίνοι, αλλά και την επίτευξη μακροζωίας (καθώς η νόσος σχετίζεται με αυξημένη καρδιαγγειακή και ολική θνητότητα, και άρα μειωμένο προσδόκιμο ζωής).

Στα πλαίσια αυτά, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ο τακτικός ιατρικός έλεγχος με τις απαραίτητες εργαστηριακές εξετάσεις, ιδίως των ατόμων που έχουν αυξημένο κίνδυνο («προδιάθεση») για την εμφάνιση ΣΔτ2, όπως:

• όλα τα άτομα άνω των 45 ετών
• τα άτομα με προδιαβήτη
• οι γυναίκες με ιστορικό διαβήτη κύησης

- τα υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα με έναν τουλάχιστον ακόμη παράγοντα κινδύνου (οικογενειακό ιστορικό ΣΔτ2 σε συγγενή 1ου βαθμού-γονείς, αδέλφια, παιδιά, ιστορικό υπέρτασης ή καρδιαγγειακής νόσου, ιστορικό μικτής δυσλιπιδαιμίας με αυξημένα τριγλυκερίδια και χαμηλή «καλή» χοληστερόλη, γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, παρουσία μελανίζουσας ακάνθωσης).

Στις ανωτέρω περιπτώσεις, ο ιατρός θα ζητήσει κατά περίπτωση, πέρα από τη μέτρηση της γλυκόζης νηστείας, και τη διενέργεια δοκιμασίας ανοχής γλυκόζης, προκειμένου να τεθεί αξιόπιστα και βάση αυστηρών κριτηρίων, η διάγνωση του προδιαβήτη ή του ΣΔτ2.

Η σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση του ΣΔτ2 περιλαμβάνει:

• υγιεινοδιαιτητικές παρεμβάσεις: υγιεινό διατροφικό πλάνο (προσαρμοσμένο στις ανάγκες και ιδιαιτερότητες του κάθε ατόμου), επίτευξη και διατήρηση φυσιολογικού σωματικού βάρους, φυσική δραστηριότητα (αερόβια άσκηση το λιγότερο 5 φορές την εβδομάδα για συνολικά τουλάχιστον 150 λεπτά ανά εβδομάδα, και αναερόβια άσκηση/μυϊκή ενδυνάμωση 2-3 φορές την εβδομάδα), διακοπή καπνίσματος, βελτίωση της ποιότητας και ποσότητας του ύπνου, μείωση άγχους/στρες και θεραπεία κατάθλιψης
  και
• φαρμακευτική αγωγή: ο ιατρός θα επιλέξει, βάσει των σύγχρονων ελληνικών και διεθνών κατευθυντήριων οδηγιών, τα κατάλληλα κατά περίπτωση αντιδιαβητικά φάρμακα, στοχεύοντας όχι μόνο στην επίτευξη φυσιολογικών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, αλλά και στην αποφυγή (ή τουλάχιστον στην καθυστέρηση) της εμφάνισης των επιπλοκών της νόσου. Πρέπει να τονιστεί ότι υπάρχουν σήμερα εξαιρετικά ασφαλή και αποτελεσματικά αντιδιαβητικά φάρμακα (είτε σε μορφή δισκίων, είτε σε μορφή υποδόριας ένεσης, ημερήσιας ή εβδομαδιαίας χορήγησης), μερικά από τα οποία μάλιστα έχουν ευεργετική επίδραση στην καρδιά, τα αγγεία, το ήπαρ και τους νεφρούς, μειώνοντας κατά αυτόν τον τρόπο σημαντικά την νοσηρότητα και την θνητότητα των ατόμων με ΣΔτ2. Επιβάλλεται λοιπόν η όσον τον δυνατόν πιο έγκαιρη χορήγηση αυτών των αντιδιαβητικών φαρμάκων που βελτιώνουν κατά πολύ την ποιότητα ζωής και την επιβίωση των ατόμων με ΣΔτ2.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η πρόληψη της εμφάνισης ΣΔτ2, αλλά και της εξέλιξης του προδιαβήτη σε ΣΔτ2, κυρίως με την εφαρμογή προγράμματος υγιεινοδιατητικής παρέμβασης που περιλαμβάνει:

• ελάττωση του σωματικού βάρους τουλάχιστον κατά 5% στα υπέρβαρα/παχύσαρκα άτομα (στοχεύοντας στην επίτευξη ιδανικού βάρους)
• ελάττωση του ολικού προσλαμβανομένου λίπους σε <30% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης
• ελάττωση του κορεσμένου προσλαμβανομένου λίπους (συμπεριλαμβανομένων των τρανς λιπαρών οξέων) σε <10% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης
• αύξηση της πρόσληψης φυτικών ινών σε ποσότητα τουλάχιστον 25-35 γρ. την ημέρα
• σωματική δραστηριότητα τουλάχιστον 5 φορές την εβδομάδα, τουλάχιστον 30 λεπτά μέτριας έντασης άσκηση την φορά

Η υιοθέτηση ενός τέτοιου προγράμματος διατροφής και άσκησης θα αποτρέψει (ή τουλάχιστον θα καθυστερήσει επί μακρόν) την εμφάνιση ΣΔτ2. Χρειάζεται υπομονή και επιμονή στο στόχο, αλλά είναι σίγουρο ότι η όλη προσπάθεια θα αποφέρει τεράστια οφέλη στην υγεία του ατόμου!

Επομένως, υπάρχουν τα μέσα (υγιή διατροφικά πρότυπα, άσκηση, φαρμακευτική αγωγή) τόσο να προληφθεί, όσο και να αντιμετωπιστεί ο ΣΔτ2 στην εποχή μας. Απαραίτητη προϋπόθεση όμως είναι ο τακτικός ιατρικός έλεγχος και η μακροχρόνια συνεργασία με τον ιατρό με προσήλωση στην εξατομικευμένη θεραπεία, στοχεύοντας από κοινού στην επίτευξη καλύτερης ποιότητας («υγιεινής») ζωής και μακροβιότητας του ατόμου.

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

Κατευθυντήριες οδηγίες της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας
https://www.ede.gr/

Η Νίκη Κατσίκη MSc PhD MD FRSPH, Ειδική Παθολόγος, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, https://dr-nikikatsiki.gr/