Το ελπιδοφόρο «όπλο» κατά της Πολλαπλής Σκλήρυνσης - Αποκλειστική συνέντευξη με τον Dr. Adrew Chan

Συνέντευξη στη Διονυσία Προκόπη:

Κρίσιμοι παράγοντες γι’ αυτό, εκτός από την έγκαιρη διάγνωση, είναι η μείωση των υποτροπών και η καθυστέρηση της εξέλιξης της αναπηρίας και των βλαβών του κεντρικού νευρικού συστήματος. Για μια μερίδα ασθενών, επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει ο τρόπος και η συχνότητα χορήγησης της αγωγής, καθώς πολλές φορές βιώνουν πιο άμεσα το «τίμημα» της θεραπείας, δηλαδή τις συχνές ενέσεις ή τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες, και όχι το όφελος, το οποίο φαίνεται μεσο-μακροπρόθεσμα.

Ο Καθηγητής Νευρολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Βέρνης, στην Ελβετία, Dr. Adrew Chan, μιλά στο Onmed.gr για τα νέα επιστημονικά δεδομένα στην πολλαπλή σκλήρυνση, καθώς και για τη θεραπεία με πεγκυλιωμένη ιντερφερόνη (ή πεγκιντερφερόνη) βήτα-1α, η οποία πρόσφατα εντάχθηκε στη θετική λίστα συνταγογραφούμενων φαρμάκων της χώρας μας. Ο Dr. Chan ήταν ένας από τους ερευνητές, στη μελέτη φάσης ΙΙΙ ADVANCE για την πεγκιντερφερόνη βήτα-1α, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 1.500 ασθενείς και είχε διετή διάρκεια.

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:

Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι μία νόσος η οποία πλήττει κυρίως νέους ανθρώπους σε παραγωγικές ηλικίες. Μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει τάση να μειώνεται ο μέσος όρος ηλικίας εκδήλωσης της ασθένειας; Ποιοι παράγοντες ενοχοποιούνται;

- Θα έλεγα, ότι παρατηρούμε μία τάση προς την αντίθετη κατεύθυνση. Δηλαδή, έχουμε αύξηση στις γυναίκες ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας, με βάση την πρώτη διάγνωση, όπως προκύπτει από στοιχεία, κυρίως από τις σκανδιναβικές χώρες.
Όσον αφορά στους νεότερους ασθενείς, και ειδικά στα παιδιά, θα πρέπει να τονίσουμε ότι είναι πολύ σημαντική η έγκαιρη διάγνωση. Με μία σωστή διαφορική διάγνωση, η ασθένεια μπορεί να είναι θεραπεύσιμη και να είναι επίσης καλές οι μακροχρόνιες προοπτικές.
Ως προς τους παράγοντες οι οποίοι σχετίζονται με την εμφάνιση της νόσου, δεν θα μπορούσαμε να πούμε ξεκάθαρα ότι ευθύνονται π.χ. περιβαλλοντικοί παράγοντες περισσότερο από κάτι άλλο. Είναι πιο ασφαλές να πούμε ότι η αιτία της ασθένειας είναι πολυπαραγοντική, δηλαδή σε ένα γενετικό υπόβαθρο επιδρούν παράγοντες, όπως περιβαλλοντικοί, ιογενείς –για παράδειγμα ο ιός Επστάιν-Μπαρ, ενώ στη συζήτηση έχουν μπει και θέματα, που εμπλέκουν τα βακτήρια της εντερικής χλωρίδας ή τη μικρο-βιοπεριστροφή (micro-bio-spin). Σε ποιο βαθμό, όμως, συνεπιδρούν όλα αυτά, δεν το γνωρίζουμε.

Έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στις φαρμακευτικές αγωγές για την πολλαπλή σκλήρυνση, πολλές θεραπείες έχουν ήδη εγκριθεί και αναμένονται κι άλλες στο κοντινό μέλλον. Είστε αισιόδοξος, ότι σύντομα θα μπορούμε να μιλάμε για πλήρη ίαση της πολλαπλής σκλήρυνσης;

- Είμαι μεν αισιόδοξος, όμως αμφιβάλλω αν εγώ θα γίνω μάρτυρας της πλήρους ίασης της πολλαπλής σκλήρυνσης, ίσως η επόμενη γενιά. Σε σχέση με το 1995, όταν ξεκίνησα τη νευρολογία, σήμερα έχουμε πολλές εγκεκριμένες θεραπείες, όμως και πάλι δεν δρουν προληπτικά, αλλά σταθεροποιούν την ασθένεια. Στην περίπτωση που η αγωγή ξεκινήσει αρκετά νωρίς και υπάρχει στενή παρακολούθηση του ασθενούς και άμεση τροποποίηση της θεραπείας και εφόσον υπάρχουν ενδείξεις, τότε μπορούμε να πούμε ότι το αποτέλεσμα είναι κοντά στην ίαση.
Ίαση στην πραγματικότητα σημαίνει να σταματήσεις την εξέλιξη της νόσου και να επανορθώσεις την ήδη υφιστάμενη ζημιά. Ειδικά στο δεύτερο σκέλος, είμαστε ακόμη μακριά.

Είστε ένας από τους ερευνητές οι οποίοι συμμετείχαν στην κλινική μελέτη για την πεγκιντερφερόνη βήτα-1α. Τι ακριβώς είναι και ποια ήταν τα αποτελέσματα της μελέτης;

- Την ιντερφερόνη βήτα-1α, τη γνωρίζουμε εδώ και δεκαετίες στην αγωγή για την πολλαπλή σκλήρυνση. Αυτό το μέρος του μορίου είναι παλιό. Το νέο στοιχείο βρίσκεται στη συλλαβή πεγκ- (σ.σ. πεγκυλιωμένη), το οποίο περιγράφει ένα περίβλημα που προστατεύει την ιντερφερόνη βήτα-1α, με αποτέλεσμα να αυξάνει ο χρόνος ημιζωής και να απαιτείται η χορήγηση της μόλις μία φορά στις δύο εβδομάδες. Η πεγκυλίωση είναι γνωστή ως μέθοδος στη φαρμακολογία και έχει χρησιμοποιηθεί και σε άλλα μόρια για άλλες ασθένειες, όπως στην ιντερφερόνη-α, για τη θεραπεία της ηπατίτιδας.
Με βάση τα αποτελέσματα που έχουμε από την κλινική μελέτη σε διάστημα 2 ετών, αλλά και με την επέκτασή της (σ.σ για έναν επιπλέον χρόνο), βλέπουμε πολύ καλή αποτελεσματικότητα της πεγκιντερφερόνης βήτα-1α, δηλαδή μείωση του ρυθμού υποτροπών και επιβράδυνση της εξέλιξης της αναπηρίας.

Για ποιους ασθενείς είναι κατάλληλη η πεγκιντερφερόνη βήτα-1α; Υπάρχει κάποια κατηγορία ασθενών, η οποία χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή στη χορήγησή της;

- Η συγκεκριμένη μελέτη ήταν ιδιαιτέρως ευρεία, καθώς συμμετείχαν 1.500 ασθενείς. Τα κριτήρια με βάση τα οποία επιλέχθηκαν διασφάλιζαν ότι ήταν τυπικοί ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση, ήταν δηλαδή χρόνια η δραστηριότητα της ασθένειας και είχαν τουλάχιστον 2 υποτροπές σε 3 χρόνια και τους τελευταίους 12 μήνες τουλάχιστον μία. Επίσης, είχαν κάποιο βαθμό αναπηρίας. Επομένως, δεν μπορούμε να πούμε ότι ήταν ασθενείς με ήπια συμπτώματα της ασθένειας. Επιπλέον, στην πλειοψηφία τους, οι ασθενείς δεν είχαν λάβει στο παρελθόν αγωγή για την πολλαπλή σκλήρυνση. Μόλις ένα 17% από τους ασθενείς που συμμετείχαν, είχαν προηγουμένως λάβει αγωγή με άλλες θεραπείες .
Ιδιαίτερη προσοχή δείχνουμε στους ασθενείς ευαίσθητων ομάδων, όπως τα παιδιά και οι έγκυες, όπως άλλωστε γίνεται με όλες τις θεραπείες, και ειδικά τις νέες.

Πολλοί ασθενείς βρίσκονται ήδη σε αγωγή με ιντερφερόνη. Με ποιον τρόπο θα μπορούσαν να ωφεληθούν αυτοί οι ασθενείς από την πεγκιντερφερόνη βήτα-1α;

- Μπορούν να επωφεληθούν κυρίως οι ασθενείς που θέλουν να ξεφορτωθούν τις πολύ συχνές ενέσεις, δηλαδή έναν τρόπο χορήγησης που σχετίζεται κυρίως με τις παλιότερες θεραπείες, καθώς έχουμε αγωγές που χρειάζονται ενέσεις κάθε δεύτερη μέρα ή τρεις φορές την εβδομάδα. Από την καθημερινή κλινική πρακτική, έχουμε δει ότι χρειάζεται επιμονή με αυτούς τους ασθενείς, καθώς βλέπουν το «τίμημα», δηλαδή τις ανεπιθύμητες ενέργειες και όχι άμεσα το όφελος. Οπότε, η πεγκιντερφερόνη βήτα-1α μπορεί να είναι μία πολύ καλή επιλογή για τους ασθενείς με πρόβλημα συμμόρφωσης στην αγωγή, (σ.σ. καθώς χορηγείται μία φορά ανά 14 ημέρες, υποδορίως με μια έτοιμη προς χρήση συσκευή αυτοχορήγησης).

Άρα, βλέπετε έναν υψηλότερο βαθμό συμμόρφωσης στη θεραπεία;

- Ναι, βεβαίως. Αν και υπάρχουν πλέον νέες από του στόματος θεραπείες που συμβάλλουν στη συμμόρφωση, ορισμένοι ασθενείς είναι επιφυλακτικοί με τα νέα αυτά σκευάσματα. Ακόμα και στον ιατρικό τομέα, ένα φάρμακο με γνωστό μηχανισμό δράσης και τεκμηριωμένη ασφάλεια που να μειώνει την ανάγκη των συχνών ενέσεων, θεωρείται ιδανικό καθώς υπάρχουν πολλοί ασθενείς, πιο συντηρητικοί, οι οποίοι διστάζουν να επιλέξουν την από στόματος αγωγή και θέλουν να περιμένουν μέχρι να υπάρξει μεγαλύτερη εμπειρία (σ.σ. για τη συγκεκριμένη θεραπεία).

Δεδομένης της δημοσιονομικής κατάστασης της Ελλάδας, μπορεί η χώρα να εισαγάγει στο σύστημα υγείας καινοτόμες θεραπείες; Μπορούν δε αυτές οι θεραπείες, παρά το υψηλό τους κόστος, να οδηγήσουν εν τέλει σε εξοικονόμηση πόρων;

- Πολλοί μιλούν για άμεσο φαρμακευτικό κόστος, χωρίς να υπολογίζουν άλλα έμμεσα κόστη, όπως η ανεργία, η άδεια ασθενείας ή ακόμα και ηπιότερα θέματα, όπως η άδεια 1-2 ημερών που θα πάρει κάποιος για να πάει τον/την σύζυγό του στο γιατρό ή για μαγνητική. Επίσης, υπάρχουν και κόστη που προκύπτουν από την εξέλιξη της νόσου, όπως ένα υψηλό ποσοστό αναπηρίας. Από τα στοιχεία που έχουμε, βλέπουμε ότι τα κόστη αυξάνονται όσο αυξάνεται ο βαθμός αναπηρίας για έναν ασθενή με πολλαπλή σκλήρυνση.
Επομένως, είναι μάλλον κοντόφθαλμο να μιλάς για φαρμακευτικό κόστος, όταν θα έπρεπε να υπολογίζεις το κοινωνικό κόστος. Η συνολική εικόνα μπορεί να αλλάξει, όταν όλες οι νέες θεραπείες παίξουν το ρόλο τους βοηθώντας μας να περιθάλπουμε καλύτερα και πιο εξατομικευμένα τους ανθρώπους, ώστε να αποφεύγεται η επιδείνωση της υγείας τους. Έτσι θα έχουμε και εξοικονόμηση πόρων.

Διαβάστε ακόμη:

Μία νέα ημέρα για τους ασθενείς με Σκλήρυνση Κατά Πλάκας: Επαναστατική θεραπεία από την Genesis Pharma