Πώς θα προστατευθείτε από την πνευμονία

Τα κρούσματα αυτής της εξαιρετικά μεταδοτικής πνευμονικής λοίμωξης αυξήθηκαν ραγδαία σε όλες τις ηλικιακές ομάδες το 2024, ενώ περισσότερο επλήγησαν τα μικρά παιδιά.

Η πνευμονία μπορεί να ξεκινήσει από περισσότερα από 300 διαφορετικά είδη βακτηρίων, ιών και μυκήτων, αλλά ένα συγκεκριμένο βακτήριο που ονομάζεται Mycoplasma pneumoniae ευθύνεται για μεγάλο ποσοστό της πρόσφατης αύξησης.

Αυτό το βακτήριο δεν αποτελούσε ιστορικά κύρια αιτία πνευμονίας στα μικρά παιδιά, η αύξηση της οποίας θα μπορούσε να οφείλεται στη μείωση των ποσοστών εμβολιασμού και στα λιγότερο εκτεθειμένα ανοσοποιητικά συστήματα μετά την πανδημία COVID-19.

Ο Jeffrey Griffiths, καθηγητής στο Τμήμα Δημόσιας Υγείας και Κοινοτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Tufts, εξηγεί τα διάφορα είδη πνευμονίας, τον τρόπο αντιμετώπισής της και, το σημαντικότερο, τον τρόπο πρόληψης της μόλυνσης.

Οι πολλές αιτίες της πνευμονίας

Το Mycoplasma pneumoniae είναι μία από τις πιο κοινές βακτηριακές αιτίες αυτού που συχνά αναφέρεται ως «περιπατητική πνευμονία», μια ηπιότερη μορφή της νόσου.

Τα συμπτώματα της περιπατητικής πνευμονίας δεν είναι συνήθως αρκετά σοβαρά ώστε να κρατήσουν τους ανθρώπους ξαπλωμένους, οπότε μπορεί να περπατούν και να είναι λειτουργικοί, εξ ου και η ονομασία.

Η πιο κοινή αιτία των πιο σοβαρών περιπτώσεων πνευμονίας σε όλο τον κόσμο είναι ένα βακτήριο που ονομάζεται Streptococcus pneumoniae, ένας τύπος στρεπτόκοκκου.

Στους πιο ευάλωτους πληθυσμούς περιλαμβάνονται οι πολύ νέοι και οι πολύ ηλικιωμένοι, όσοι υποσιτίζονται και όσοι είναι ανοσοκατεσταλμένοι.

Υπάρχουν αρκετές άλλες λιγότερο συχνές βακτηριακές αιτίες πνευμονίας. Η βακτηριακή πνευμονία συχνά αναπτύσσεται μετά από μια ηπιότερη ιογενή πνευμονική λοίμωξη, όπως αυτές που προκαλούνται από κοινούς ιούς που όλοι γνωρίζουμε.

Φορέστε τη μάσκα σας και πλύνετε τα χέρια σας

Όλοι αυτοί οι ιοί (γρίπης, αναπνευστικού συγκυτιακού ιού - RSV και COVID-19) και όχι μόνο, μπορούν να προκαλέσουν πνευμονία από μόνοι τους και να ανοίξουν την πόρτα στα βακτήρια για να προκαλέσουν μια δεύτερη λοίμωξη. Η τήρηση των κατευθυντήριων γραμμών για την πρόληψη αυτών των ασθενειών είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να μειώσετε τον κίνδυνο να πάθετε επιπλέον πνευμονική λοίμωξη.

Η πνευμονία είναι πολύ μεταδοτική. Αν δεν λαμβάνουμε προφυλάξεις και βρισκόμαστε δίπλα σε κάποιον που βήχει ή σε μια μολυσμένη επιφάνεια, μπορούμε να την μεταφέρουμε στους δικούς μας πνεύμονες.

Ο Griffiths συνιστά να φοράμε μάσκα, τουλάχιστον σε πολυσύχναστους εσωτερικούς χώρους, όπως τα αεροδρόμια, και να πλένουμε τα χέρια μας πιο συχνά και πιο σχολαστικά. Αυτά τα δύο μέτρα μπορούν να αποτρέψουν την εξάπλωση ή τη μόλυνση από τους οργανισμούς που προκαλούν πνευμονία. Τονίζει επίσης ότι αυτές οι συμπεριφορές είναι πιο σημαντικές κατά τους κρύους χειμερινούς μήνες, όταν περνάμε περισσότερο χρόνο μέσα στο σπίτι.

Παρατηρήστε τα σημάδια: Πράσινα και κίτρινα φλέγματα

Επειδή η πνευμονία προκαλεί φλεγμονή και συσσώρευση υγρών στους πνεύμονες, θέτει σε κίνδυνο την ικανότητά μας να λαμβάνουμε οξυγόνο από τον αέρα και μέσω της κυκλοφορίας του αίματος για να υποστηρίξουμε τις υπόλοιπες λειτουργίες του σώματός μας.

«Το χαμηλό οξυγόνο είναι αυτό που σάς δημιουργεί πρόβλημα», λέει ο Griffiths.

Σε αντίθεση με το κρυολόγημα, η πνευμονία συνοδεύεται από πολύ βήχα. Οι ενήλικες με πνευμονία έχουν συνήθως πυρετό, πράσινα και κίτρινα φλέγματα και λαχανιάζουν πολύ πιο εύκολα, ακόμη και με απλές κινήσεις όπως είναι το περπάτημα ή το ανέβασμα σκαλοπατιών.

Ο υπερβολικός βήχας μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω επιπλοκές. Όταν αναπνέουμε, η επένδυση στο εξωτερικό των πνευμόνων μας τρίβεται πάνω στην επένδυση στο εσωτερικό των πλευρών μας. Ο βήχας με φλεγμονώδεις πνεύμονες ερεθίζει περαιτέρω αυτή την κίνηση και μπορεί να είναι επώδυνος ή ακόμη και να καταπονήσει έναν μεσοπλεύριο μυ.

Η πνευμονία παρουσιάζεται διαφορετικά στα παιδιά. Ο Griffiths λέει ότι ενώ τα συμπτώματα των ενηλίκων σχετίζονται πιο ξεκάθαρα με τους πνεύμονες, τα παιδιά μπορεί να παρουσιάζουν μόνο γρήγορη αναπνοή και άλλα συμπτώματα όπως στομαχόπονο, άρνηση κατανάλωσης υγρών ή εμετό. Τα μικρά παιδιά τείνουν επίσης να καταπίνουν τα φλέματα σε αντίθεση με τους ενήλικες που τα φτύνουν.

Εάν τα μέτρα πρόληψης αποτύχουν και εμφανιστούν συμπτώματα, είναι σημαντικό να αναζητήσετε ιατρική περίθαλψη όσο το δυνατόν νωρίτερα.

Για αυτοέλεγχο με παλμικό οξύμετρο, τα επίπεδα οξυγόνου πρέπει να είναι 94% ή υψηλότερα.

Οι καπνιστές ή άλλοι ασθενείς με εξασθενημένους πνεύμονες μπορεί να έχουν ελαφρώς χαμηλότερα επίπεδα οξυγόνου γύρω στο 92%.

Αντιβιοτικά, εμβόλια και μόνιτορ οξυγόνου στο σπίτι

Οι θεραπευτικές επιλογές για την πνευμονία ποικίλλουν ανάλογα με την αιτία. Η βακτηριακή πνευμονία μπορεί συχνά να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά, αλλά η υπερβολική χρήση αυτών των φαρμάκων μπορεί να οδηγήσει σε αντίσταση στα αντιβιοτικά.

Όσο πιο γρήγορα λάβουμε αντιβιοτικά, τόσο πιο γρήγορα αισθανόμαστε καλύτερα και τόσο λιγότερο κινδυνεύουμε από επιπλοκές.

Για το πιο κοινό είδος βακτηριακής πνευμονίας (S. pneumoniae) υπάρχει ένα σύνολο εμβολίων, τα οποία εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα να τα καταπολεμά.

Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC) συνιστούν το εμβόλιο κατά της πνευμονίας για παιδιά κάτω των 5 ετών και ενήλικες 50 ετών και άνω.

Σύμφωνα με τα CDC, μόνο το 24,9% των ενηλίκων είχε κάνει εμβολιασμό κατά του πνευμονιόκοκκου το 2023.

«Όταν κάνετε ένα εμβόλιο, δεν προστατεύετε μόνο τον εαυτό σας, αλλά και τον ανοσοκατεσταλμένο συγγενή σας, τον παππού ή τη γιαγιά σας», λέει ο Griffiths.

«Υπάρχουν και δευτερεύοντα οφέλη για τους γύρω σας. Είναι ένα κοινωνικό αγαθό».

Για τις πνευμονίες που προκαλούνται από ιούς, υπάρχουν πολύ λιγότερες θεραπευτικές επιλογές από εκείνες που προκαλούνται από βακτήρια. Κάποιες θεραπείες μπορούν να βοηθήσουν εάν ξεκινήσουν εντός 48 ωρών από τα συμπτώματα, ενώ υπάρχουν ορισμένες από του στόματος θεραπείες για την COVID-19.

Εκτός από τον εμβολιασμό για κοινούς ιούς όπως η γρίπη, ο RSV ή ο COVID-19, πρέπει να διαχειριστούμε σωστά τα συμπτώματα. Ο Griffiths συνιστά να παραμένετε ενυδατωμένοι και να λαμβάνετε ακεταμινοφαίνη ή ιβουπροφαίνη για τη διαχείριση του πόνου, καθώς και να παρακολουθείτε στενά τα επίπεδα οξυγόνου.

«Χρησιμοποιείτε παλμικό οξύμετρο για να παρακολουθείτε το οξυγόνο σας», λέει ο Griffiths. «Είναι αρκετά χρήσιμο για την αξιολόγηση των επιπέδων του οξυγόνου σας στο σπίτι».

Πηγή: Tufts Now