Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης στον καρκίνο τραχήλου της μήτρας

Παρόλο που οι ιατρικές εξελίξεις έχουν βελτιώσει σημαντικά την επιβίωση και την ποιότητα ζωής των γυναικών που νοσούν, η πρόληψη παραμένει ο πιο ισχυρός «σύμμαχος» στη μάχη κατά της νόσου.

Τι είναι ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας

Ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας εμφανίζεται όταν κάποια κύτταρα στον τράχηλο (το κάτω μέρος της μήτρας, το οποίο συνδέεται με τον κόλπο) αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται με μη φυσιολογικό τρόπο. Η συχνότερη αιτία είναι η λοίμωξη από συγκεκριμένα στελέχη του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV). Ο ιός αυτός μπορεί να παραμένει αδρανής για χρόνια, γεγονός που καθιστά απαραίτητη την τακτική παρακολούθηση και εξέταση.

Παράγοντες κινδύνου και συμπτώματα

Ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου είναι η παρατεταμένη λοίμωξη από υψηλού κινδύνου τύπους HPV. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι επιβαρυντικοί παράγοντες, όπως η πολυγαμική σεξουαλική δραστηριότητα χωρίς προφυλάξεις, το κάπνισμα και το αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, εξαιτίας άλλων παθήσεων ή λοιμώξεων.

Τα συμπτώματα σε αρχικά στάδια μπορεί να είναι σχεδόν αόρατα, γι’ αυτό και η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμη. Σε πιο προχωρημένα στάδια, οι γυναίκες μπορεί να παρουσιάσουν:

• Αιμορραγία κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, ανάμεσα σε περιόδους ή κατά την εμμηνόπαυση.
• Ασυνήθιστες και δύσοσμες κολπικές εκκρίσεις.
• Πόνο ή δυσφορία στην κοιλιακή χώρα και τη λεκάνη
• Συχνοουρία, ακράτεια ούρων ή κοπράνων
• Έντονη δυσκοιλιότητα

Η παρουσία κάποιου από αυτά τα συμπτώματα δε σημαίνει απαραίτητα ότι πρόκειται για καρκίνο τραχήλου της μήτρας. Η έγκαιρη επίσκεψη στον γυναικολόγο, όμως, βοηθά στη διάγνωση ή στον αποκλεισμό σοβαρών καταστάσεων.

Πρόληψη: Πόσο σημαντική είναι

Η αποτελεσματικότερη προστασία από τον καρκίνο τραχήλου της μήτρας στηρίζεται στην τακτική γυναικολογική εξέταση και σε συγκεκριμένες προληπτικές εξετάσεις. Το τεστ Παπανικολάου (Pap test) αποτελεί την πιο γνωστή μέθοδο, καθώς ανιχνεύει έγκαιρα προ-καρκινικές αλλοιώσεις. Παράλληλα, το HPV DNA test μπορεί να εντοπίσει την παρουσία υψηλού κινδύνου ιών HPV, προτού εμφανιστούν δυσπλασίες. Ακόμα περισσότερο με τη βοήθεια του HPV-mRNA test μπορεί να διαγνωσθεί η ενεργότητα του ιού και η πιθανότητα να δημιουργεί σοβαρές προκαρκινικές αλλοιώσεις.

Εξαιρετικά σημαντικό ρόλο παίζει και ο εμβολιασμός κατά του HPV, ο οποίος συστήνεται σε νεαρά κορίτσια και εφήβους. Το εμβόλιο μειώνει σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης προκαρκινικών αλλοιώσεων που σχετίζονται με τον ιό. Επιπλέον, η χρήση προφυλακτικού μπορεί να περιορίσει τον κίνδυνο μόλυνσης, χωρίς όμως να τον εκμηδενίζει.

Θεραπεία και αντιμετώπιση

Σε περίπτωση που διαγνωστεί καρκίνος τραχήλου της μήτρας, ο γιατρός θα προτείνει την κατάλληλη θεραπεία ανάλογα με το στάδιο και τη φύση της νόσου. Οι συνήθεις θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:

• Χειρουργική αφαίρεση του όγκου (κωνοειδής εκτομή, απλή ή ριζική υστερεκτομή κι αφαίρεση των λεμφαδένων-φρουρών).
• Ακτινοθεραπεία (συχνά σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία)
• Χημειοθεραπεία ως επικουρική ή πρωτογενής θεραπεία

Η ψυχολογική και συναισθηματική υποστήριξη διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο καθ’ όλη τη διάρκεια της αντιμετώπισης. Οι ομάδες υποστήριξης, η κατάλληλη ενημέρωση και η επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό μπορούν να βελτιώσουν ουσιαστικά την ποιότητα ζωής των γυναικών που νοσούν.

Ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία όταν διαγιγνώσκεται έγκαιρα και οι γυναίκες ακολουθούν τις προληπτικές εξετάσεις που συστήνονται. Η τακτική παρακολούθηση, το τεστ Παπανικολάου, το HPV DNA ή mRNA test και ο εμβολιασμός κατά του HPV μπορούν να μειώσουν σημαντικά τα ποσοστά εμφάνισης της νόσου. Με τη σωστή ενημέρωση και καθοδήγηση από ειδικούς, κάθε γυναίκα μπορεί να προστατεύσει αποτελεσματικά την υγεία της.

Δρ. Παναγιώτης Σκλαβούνος, Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Γυναικολόγος Ογκολόγος