Πότε ο πόνος στις αρθρώσεις βλάπτει και τον εγκέφαλο

Σε συνδυασμό που την κατάθλιψη, μπορεί να βλάψει την εγκεφαλική λειτουργία των ηλικιωμένων, σύμφωνα με τα συμπεράσματα νέας μελέτης.

Οι ερευνητές ανέλυσαν στοιχεία για την υγεία σχεδόν 5.000 ηλικιωμένων Βρετανών, τους οποίους παρακολούθησαν για 12 χρόνια.

Όσοι από αυτούς είχαν χρόνιους πόνους στις αρθρώσεις σε συνδυασμό με κατάθλιψη, έτειναν να σημειώνουν χαμηλότερες βαθμολογίες σε γνωστικά τεστ, ιδίως σε αυτά που επικεντρώνονταν στις δεξιότητες μνήμης.

«Τόσο ο πόνος όσο και τα συμπτώματα της κατάθλιψης, δρουν σε περιοχές του εγκεφάλου (κυρίως στον ιππόκαμπο) που σχετίζονται με τη γνωστική επεξεργασία», εξήγησε η Βραζιλιάνα ερευνήτρια γεροντολογίας και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Patrícia Silva Tofani, από το Ομοσπονδιακό Πανεπιστήμιο Sergipe.

Η ίδια έχει μια θεωρία σχετικά με το πώς ο πόνος στις αρθρώσεις και η κατάθλιψη μπορεί να αποτελέσουν διπλή απειλή για την υγεία του εγκεφάλου.

«Υπάρχει μια επικάλυψη πληροφοριών, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος να υφίσταται συμφόρηση και να πρέπει να αναθέσει κάποιες λειτουργίες για να επεξεργαστεί την αντίδραση του πόνου και τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει τον σχηματισμό της μνήμης και τη συνολική γνωστική απόδοση. Στη μελέτη, είδαμε ότι με την πάροδο των ετών, αυτή η υπερφόρτωση οδηγεί σε ταχύτερη γνωστική εξασθένιση».

Η μελέτη βασίστηκε σε στοιχεία από την Αγγλική Διαχρονική Μελέτη Γήρανσης και εξέτασε δεδομένα για 4.718 Βρετανούς ηλικίας 50 ετών και άνω, των οποίων η υγεία παρακολουθήθηκε για δώδεκα χρόνια.

Μεταξύ άλλων, ερωτήθηκαν σχετικά με τα επίπεδα οποιουδήποτε είδους πόνου στις αρθρώσεις τους (για παράδειγμα, στο γόνατο ή στο ισχίο), καθώς και για οποιοδήποτε επίπεδο κατάθλιψης.

Οι ερευνητές παρακολούθησαν επίσης τα επίπεδα της νόησης και της εξασθένησης της μνήμης κατά τη διάρκεια της περιόδου μελέτης.

Εξετάστηκαν έξι γνωστικοί «τομείς»: εκτελεστική λειτουργία (λήψη αποφάσεων και σχεδιασμός και εκτέλεση ενεργειών), γλώσσα, προσοχή, μνήμη, αντιληπτική κινητικότητα (ανταπόκριση σε αισθητηριακά ερεθίσματα) και κοινωνική γνώση (η ικανότητα κατανόησης των συναισθημάτων του ατόμου και των άλλων ανθρώπων και ερμηνείας της συμπεριφοράς των άλλων).

Τα άτομα με συνδυασμό χρόνιου πόνου στις αρθρώσεις και κατάθλιψης παρουσίασαν σημαντικά ταχύτερη έκπτωση της μνήμης και της σφαιρικής νόησης σε σύγκριση με τα άτομα που είχαν μόνο πόνο στις αρθρώσεις ή μόνο κατάθλιψη.

«Δεν περιμέναμε ότι μόνο η πρώτη ομάδα (πόνος συν κατάθλιψη) θα εμφάνιζε ταχύτερη εξασθένιση της μνήμης. Η παρακολούθηση της εξέλιξης του προβλήματος επί 12 χρόνια, μας επέτρεψε να δούμε ότι το πρόβλημα έγκειται στον συνδυασμό των δύο καταστάσεων», είπαν οι ερευνητές.

Είναι ενδιαφέρον ότι οι άνθρωποι με πόνο στις αρθρώσεις συν κατάθλιψη δεν παρουσίασαν ταχύτερη πτώση της εκτελεστικής τους λειτουργίας, σύμφωνα με τη μελέτη.

Αυτό είναι σημαντικό, επειδή η μνήμη και η εκτελεστική λειτουργία είναι οι δύο πιο σημαντικοί τομείς για την αυτονομία, με άλλα λόγια, για να μπορούν οι ηλικιωμένοι να ζουν μόνοι τους.

Τα ευρήματα υπογραμμίζουν ότι η θεραπεία τόσο της αρθρίτιδας όσο και της κατάθλιψης - δύο παθήσεις που είναι συχνές στους ηλικιωμένους - μπορεί να είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της ανεξαρτησίας τους και της γνωστικής τους υγείας.

«Είναι σχετικά συνηθισμένο για τους ανθρώπους να θεωρούν τα συμπτώματα της κατάθλιψης και του πόνου ως φυσιολογικούς παράγοντες της γήρανσης. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει. Αυτή η πεποίθηση οδηγεί τους επαγγελματίες υγείας που δεν είναι ειδικοί στη γεροντολογία και τη γηριατρική να υποτιμούν τα παράπονα των ηλικιωμένων και να αποτυγχάνουν να διαγνώσουν και να θεραπεύσουν καταστάσεις που μπορούν να αντιμετωπιστούν. Δείξαμε ότι όταν δεν γίνεται σωστή διάγνωση, αυτό δεν βλάπτει μόνο τη διάθεση και την κινητικότητα (στην περίπτωση του πόνου), αλλά και την γνωστική υγεία του ατόμου», σημειώνουν οι συγγραφείς της μελέτης.

Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Aging & Mental Health.