Πότε είναι ανησυχητική η απώλεια βάρους

Οι ήπιες διακυμάνσεις βάρους είναι κάτι σύνηθες, αλλά η σημαντική απώλεια βάρους χωρίς σαφή αιτία μπορεί να υποδηλώνει υποκείμενα προβλήματα υγείας.

Αυτό το άρθρο διερευνά τι σημαίνει ακούσια απώλεια βάρους, τις συνθήκες υγείας που σχετίζονται με αυτήν και πότε πρέπει να αναζητήσετε ιατρική συμβουλή.

Πώς ορίζεται η ακούσια ή ανεξήγητη απώλεια βάρους

Η ακούσια απώλεια βάρους συμβαίνει όταν ένα άτομο χάνει βάρος χωρίς να προσπαθεί. Αυτό μπορεί να σημαίνει απώλεια 5% ή περισσότερο του σωματικού βάρους μέσα σε 6-12 μήνες χωρίς αλλαγές στη διατροφή ή στο επίπεδο δραστηριότητας.

Για παράδειγμα, κάποιος που ζυγίζει 70 κιλά θα είχε ακούσια απώλεια βάρους εάν έπεφτε 3,5 κιλά ή περισσότερο μέσα σε ένα χρόνο χωρίς να προσπαθήσει ενεργά. Οι περιστασιακές διακυμάνσεις βάρους είναι φυσιολογικές, αλλά η συνεχής, ανεξήγητη απώλεια βάρους μπορεί να αποτελεί “καμπανάκι” για βαθύτερα προβλήματα υγείας.

Ποιες ασθένειες προκαλούν ανεξήγητη απώλεια βάρους

Η ανεξήγητη απώλεια βάρους μπορεί να προκληθεί από μια ποικιλία καταστάσεων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που επηρεάζουν τον μεταβολισμό, την όρεξη και την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών. Ακολουθούν ορισμένες κοινές ασθένειες, που μπορεί να οδηγήσουν σε ακούσια απώλεια βάρους:

1. Καρκίνος

Οι καρκίνοι, ιδιαίτερα του πεπτικού συστήματος, του παγκρέατος, των πνευμόνων και του αίματος (όπως η λευχαιμία και το λέμφωμα), μπορούν να οδηγήσουν σε απώλεια βάρους. Η ασθένεια συχνά αλλάζει τον μεταβολισμό και την όρεξη, οδηγώντας σε γρήγορη, απροσδόκητη απώλεια βάρους ακόμη και στα αρχικά στάδια.

2. Διαταραχές του θυρεοειδούς

Ο υπερθυρεοειδισμός, μια κατάσταση όπου ο θυρεοειδής αδένας παράγει υπερβολικές θυρεοειδικές ορμόνες, επιταχύνει τον μεταβολισμό, οδηγώντας συχνά σε απώλεια βάρους. Τα άτομα με αυτήν τη διαταραχή μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα όπως εφίδρωση, κόπωση και γρήγορο καρδιακό παλμό παράλληλα με αλλαγές βάρους.

3. Γαστρεντερικές διαταραχές

Καταστάσεις όπως η νόσος του Crohn, η κοιλιοκάκη και το πεπτικό έλκος παρεμβαίνουν στην απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών, οδηγώντας σε απώλεια βάρους. Αυτές οι πεπτικές διαταραχές μπορούν επίσης να προκαλέσουν συνοδά συμπτώματα, όπως πόνο στο στομάχι, φούσκωμα και διάρροια, τα οποία μπορούν να συμβάλουν περαιτέρω στην μείωση του βάρους.

4. Διαβήτης

Στον μη ελεγχόμενο διαβήτη, ιδιαίτερα στον διαβήτη τύπου 1, η αδυναμία του σώματος να απορροφήσει τη γλυκόζη μπορεί να οδηγήσει σε γρήγορη απώλεια βάρους. Το υψηλό σάκχαρο στο αίμα προκαλεί διάσπαση των μυών και του λίπους, συχνά με αποτέλεσμα αισθητές αλλαγές βάρους και συμπτώματα όπως υπερβολική δίψα, συχνοουρία και κόπωση.

5. Χρόνιες λοιμώξεις

Οι χρόνιες λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένης της φυματίωσης και του HIV/AIDS, μπορούν να προκαλέσουν σημαντική απώλεια βάρους. Αυτές οι λοιμώξεις διαταράσσουν τις μεταβολικές διεργασίες και το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος, οδηγώντας σε απώλεια όρεξης και ελλείψεις θρεπτικών συστατικών.

6. Κατάθλιψη και άγχος

Οι καταστάσεις ψυχικής υγείας, όπως η κατάθλιψη και το άγχος, μπορούν να μειώσουν την όρεξη και να αλλάξουν τα διατροφικά πρότυπα, προκαλώντας ακούσια απώλεια βάρους. Το άγχος και άλλα θέματα συναισθηματικής υγείας μπορεί παρομοίως να καταστέλλουν την όρεξη, οδηγώντας σε διατροφικές ελλείψεις με την πάροδο του χρόνου.

7. Καρδιακή ανεπάρκεια

Η προχωρημένη καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί να οδηγήσει σε μια κατάσταση που ονομάζεται καρδιακή καχεξία, όπου η απώλεια μυών και λίπους συμβαίνει γρήγορα, οδηγώντας σε ακούσια απώλεια βάρους. Οι αυξημένες ενεργειακές απαιτήσεις του σώματος για την υποστήριξη της καρδιακής ανεπάρκειας μπορεί να προκαλέσουν αυτήν την κατάσταση.

8. Νευρολογικές καταστάσεις

Ασθένειες όπως το Πάρκινσον και το Αλτσχάιμερ μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε απώλεια βάρους λόγω απώλειας όρεξης, δυσκολιών στην κατάποση και αυξημένης κατανάλωσης ενέργειας. Οι γνωστικές αλλαγές σε αυτές τις ασθένειες μπορεί να επηρεάσουν περαιτέρω την ικανότητα ενός ατόμου να διατηρεί υγιεινές διατροφικές συνήθειες.

Πότε να επικοινωνήσετε με γιατρό

Η ανεξήγητη απώλεια βάρους μπορεί συχνά να περάσει απαρατήρητη, ειδικά όταν η αρχική απώλεια είναι σταδιακή. Ωστόσο, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία υγείας εάν προσέξετε τα εξής:

• Έχετε χάσει 5% ή περισσότερο του σωματικού σας βάρους μέσα σε 6-12 μήνες χωρίς αλλαγές στη διατροφή ή τη δραστηριότητα.
• Η απώλεια βάρους συνοδεύεται από συμπτώματα όπως κόπωση, απώλεια όρεξης, πόνος ή πεπτικά προβλήματα.
• Άλλα συμπτώματα όπως νυχτερινές εφιδρώσεις, πυρετός ή αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου επιμένουν.

Η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να εντοπίσει υποκείμενα ζητήματα, καθιστώντας τη θεραπεία πιο αποτελεσματική και αποτρέποντας πιθανές επιπλοκές.

Συχνές Ερωτήσεις

“Πώς το άγχος συμβάλλει στην ακούσια απώλεια βάρους;”

Το χρόνιο στρες μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα κορτιζόλης, οδηγώντας σε καταστολή της όρεξης και ακούσια απώλεια βάρους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το άγχος μπορεί επίσης να προκαλέσει πεπτικές διαταραχές, καθιστώντας δύσκολη τη διατήρηση μιας υγιεινής διατροφής.

“Μπορούν διατροφικές ελλείψεις να προκαλέσουν απώλεια βάρους;”

Ναι, οι ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια βάρους με την αποδυνάμωση της μυϊκής μάζας και την μείωση της συνολικής λειτουργίας του σώματος. Καταστάσεις που επηρεάζουν την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, όπως η κοιλιοκάκη, μπορεί να συμβάλουν ιδιαίτερα σε ανεξήγητη απώλεια βάρους.

“Είναι συχνή η ακούσια απώλεια βάρους με τη γήρανση;”

Οι μικρές αλλαγές βάρους μπορεί να είναι φυσιολογικές καθώς μεγαλώνουν οι άνθρωποι, αλλά η σημαντική ακούσια απώλεια βάρους δεν είναι τυπική και μπορεί να υποδεικνύει προβλήματα υγείας που πρέπει να αξιολογηθούν από γιατρό.

Σύνοψη

Η ανεξήγητη απώλεια βάρους μπορεί να σημαίνει ένα υποκείμενο πρόβλημα υγείας, ειδικά όταν εμφανίζεται γρήγορα ή σε συνδυασμό με άλλα συμπτώματα. Καταστάσεις όπως ο καρκίνος, οι διαταραχές του θυρεοειδούς και τα προβλήματα ψυχικής υγείας μπορεί να διαταράξουν την όρεξη, τον μεταβολισμό ή την απορρόφηση θρεπτικών συστατικών, οδηγώντας σε σημαντική απώλεια βάρους.

Πηγές: mountsinai.org, nidirect.gov.uk, mayoclinic.org, healthline.com, nhs.uk