Αλτσχάιμερ: Τι σήμα είναι το αν και πόσο κοιμάστε μέσα στην ημέρα

Η κατανόηση της σχέσης μεταξύ του υπνάκου, της άνοιας και των γενικότερων συνηθειών ύπνου είναι απαραίτητη, καθώς οι επιστήμονες συνεχίζουν να διερευνούν εάν ο συχνός, μεγάλης διάρκειας μεσημεριανός υπνάκος υποδηλώνει γνωστική εξασθένηση ή ακόμη και συμβάλλει στην ανάπτυξη άνοιας.

Αυτό το άρθρο περιγράφει τι έχει αναδείξει η επιστήμη σχετικά τον τυπικό μεσημεριανό ύπνο, εάν μπορεί να σηματοδοτήσει ή να αποτρέψει τη νόσο Αλτσχάιμερ και τις ανάγκες ύπνου των ατόμων με άνοια.

Πόση είναι η τυπική διάρκεια ενός υπνάκου για τους ενήλικες

Για τους περισσότερους ενήλικες, οι περιστασιακά σύντομοι μεσημεριανοί ύπνοι -που γενικά διαρκούν από 10 έως 30 λεπτά- θεωρούνται φυσιολογικοί και μπορούν να προσφέρουν ψυχική και σωματική αναζωογόνηση χωρίς να επηρεάζουν τον νυχτερινό ύπνο.

Ο μεσημεριανός ύπνος μπορεί να ποικίλλει ευρέως ανάλογα με την ηλικία, τον τρόπο ζωής και την ποιότητά του. Ωστόσο, μελέτες σημειώνουν ότι ο υπερβολικός μεσημεριανός ύπνος, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους, μπορεί να συνδέεται με γνωστική εξασθένηση.

Γενικά, οι ηλικιωμένοι μπορεί να ωφεληθούν από τον περιορισμό του μεσημεριανού ύπνου σε λιγότερο από 30 λεπτά, αλλιώς ο υπνάκος αυτός θα μπορούσε να συνδέεται με πιθανές ανησυχίες για την υγεία.

Είναι ο μεσημεριανός ύπνος σημάδι Αλτσχάιμερ;

Ο υπερβολικός μεσημεριανός ύπνος μπορεί πράγματι να είναι πρώιμος δείκτης της νόσου Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με σχετικά πρόσφατη έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Alzheimer's & Dementia.

Οι ειδικοί υπογραμμίζουν μια αμφίδρομη σχέση μεταξύ του Αλτσχάιμερ και του μεσημεριανού υπνάκου. Τα άτομα στα πρώιμα στάδια Αλτσχάιμερ ή άλλης άνοιας συχνά βιώνουν κατακερματισμένο νυχτερινό ύπνο και αυξημένη κόπωση, που οδηγεί σε συχνότερους και μεγαλύτερης διάρκειας υπνάκους κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Μελέτες επισημαίνουν, επίσης, ότι οι αλλαγές στον εγκέφαλο που σχετίζονται με το Αλτσχάιμερ, μπορεί να επηρεάσουν περιοχές που ρυθμίζουν τον κύκλο ύπνου-εγρήγορσης, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στα φυσιολογικά πρότυπα ύπνου. Για μερικούς, η αυξημένη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και οι απρογραμμάτιστοι μεσημεριανοί ύπνοι θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν ένα πρώιμο στάδιο γνωστικής εξασθένησης, καθιστώντας τον υπερβολικό μεσημεριανό ύπνο πιθανό προειδοποιητικό σημάδι της νόσου Αλτσχάιμερ.

Μπορεί ο μεσημεριανός ύπνος να προκαλέσει Αλτσχάιμερ;

Αν και ο μεσημεριανός ύπνος από μόνος του δεν προκαλεί άμεσα Αλτσχάιμερ, μελέτες υποδεικνύουν ότι ο υπερβολικός μεσημεριανός ύπνος μπορεί να επιταχύνει τη γνωστική εξασθένηση σε όσους κινδυνεύουν με -ή έχουν ήδη- άνοια.

Έρευνα έχει δείξει, ότι οι παρατεταμένοι και συχνοί μεσημεριανοί ύπνοι θα μπορούσαν να είναι και σύμπτωμα και αιτιακός παράγοντας στις εγκεφαλικές αλλαγές, που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ. Η ίδια μελέτη στο Alzheimer's & Dementia υπογραμμίζει έναν “φαύλο κύκλο”, όπου η ανάγκη για υπερβολικούς υπνάκους συσχετίζεται με εξασθένηση της μνήμης και άλλα συμπτώματα γνωστικής εξασθένησης.

Είναι σημαντικό, ωστόσο, να σημειωθεί ότι ο μεσημεριανός ύπνος είναι ένας από τους πολλούς παράγοντες που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ και από μόνος του δεν αποτελεί οριστική αιτία της νόσου. Αντίθετα, ο υπερβολικός μεσημεριανός ύπνος θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως χρήσιμος δείκτης κατά την ιατρική αξιολόγηση της γνωστικής υγείας σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας.

Μπορεί ο μεσημεριανός ύπνος να βοηθήσει στην πρόληψη του Αλτσχάιμερ;

Αν και ο σύντομος μεσημεριανός υπνάκος προάγει την ανάπαυση και την αποκατάσταση, δεν αποδεικνύεται ότι προλαμβάνει τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Οι σύντομοι, προγραμματισμένοι μεσημεριανοί ύπνοι μπορούν να ωφελήσουν τη γνωστική λειτουργία, να μειώσουν το άγχος και να βελτιώσουν τη διάθεση, ειδικά όταν δεν ξεπερνούν σε διάρκεια τα 30 λεπτά. Σύμφωνα με ειδικούς, αν και οι υγιεινές συνήθειες ύπνου συμβάλλουν στη συνολική υγεία του εγκεφάλου, δεν υπάρχουν πειστικές ενδείξεις, ότι ο μεσημεριανός ύπνος μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο της νόσου Αλτσχάιμερ συγκεκριμένα.

Αντί να εστιάσει κανείς αποκλειστικά στον μεσημεριανό ύπνο ως προληπτικό μέτρο, η προαγωγή της συνολικής υγείας του ύπνου είναι απαραίτητη. Η διασφάλιση καλής ποιότητας ύπνου τη νύχτα -ιδανικά 7-8 ώρες διάρκεια- μπορεί να υποστηρίξει καλύτερα την υγεία του εγκεφάλου από το να βασίζεστε στους μεσημεριανούς ύπνους, για να αντισταθμίσετε τον χαμένο νυχτερινό ύπνο.

Πόσος πρέπει να κοιμούνται καθημερινά οι ασθενείς με άνοια

Τα άτομα με άνοια αντιμετωπίζουν μοναδικές ανάγκες ύπνου και μια προσαρμοσμένη προσέγγιση μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα του ύπνου και τη συνολική υγεία. Ακολουθεί ένας οδηγός για το πόσο ύπνο μπορεί να χρειάζονται οι ασθενείς με άνοια και τους παράγοντες που πρέπει να λάβουν υπόψη:

• Τυπική σύσταση: Οι ασθενείς με άνοια συχνά απαιτούν περίπου 7-8 ώρες ύπνου τη νύχτα, αν και μπορεί να δυσκολεύονται να κοιμηθούν χωρίς διακοπές, λόγω διαταραχών που σχετίζονται με τη νόσο.
• Κατακερματισμένος ύπνος: Οι ασθενείς με άνοια μπορεί να έχουν πιο διακοπτόμενο ύπνο, συχνά ξυπνώντας πολλές φορές τη νύχτα και παίρνοντας πολλούς υπνάκους κατά τη διάρκεια της ημέρας.
• Ύπνος κατά τη διάρκεια της ημέρας: Εάν η ποιότητα του νυχτερινού ύπνου είναι κακή, οι σύντομοι μεσημεριανοί ύπνοι μπορεί να βοηθήσουν στην αναπλήρωση της μειωμένης ανάπαυσης, αλλά οι πολύωροι ή συχνοί μεσημεριανοί ύπνοι μπορεί να επιδεινώσουν τα σχετικά προβλήματα.
• Ρουτίνα και συνέπεια: Η διατήρηση μιας δομημένης καθημερινής ρουτίνας με σταθερούς χρόνους ύπνου και αφύπνισης βοηθά στη διαχείριση των συμπτωμάτων, που σχετίζονται με τον ύπνο στην άνοια.
• Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Η μείωση του θορύβου, η δημιουργία ενός άνετου χώρου ύπνου και η μείωση του φωτισμού μπορούν να συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας του ύπνου για τους ασθενείς με άνοια.

Συχνές Ερωτήσεις

“Ποιες αλλαγές ύπνου είναι συχνές στο πρώιμο στάδιο του Αλτσχάιμερ;”

Στα πρώτα στάδια της νόσου του Αλτσχάιμερ, οι ασθενείς συχνά βιώνουν αλλαγές στα πρότυπα ύπνου, όπως δυσκολία να κοιμηθούν, αυξημένη συχνότητα να ξυπνούν και αυξημένη συνολική διάρκεια στο κρεβάτι κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτός ο αλλοιωμένος κύκλος ύπνου-αφύπνισης μπορεί να είναι ένα πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι γνωστικής εξασθένησης.

“Πώς το Αλτσχάιμερ επηρεάζει τον κύκλο ύπνου-εγρήγορσης;”

Η νόσος Αλτσχάιμερ επηρεάζει -μεταξύ άλλων- περιοχές του εγκεφάλου, που είναι υπεύθυνες για τη ρύθμιση του κύκλου ύπνου-εγρήγορσης, προκαλώντας διαταραχές ύπνου και οδηγώντας σε ακανόνιστες συνήθειες, οι οποίες μπορεί να επιδεινωθούν καθώς εξελίσσεται η ασθένεια.

Σύνοψη

Ο υπερβολικός μεσημεριανός μεσημεριανός ύπνος σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας μπορεί να σηματοδοτεί πρώιμα στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ και να συμβάλλει στη γνωστική εξασθένηση με την πάροδο του χρόνου. Αν και ο μεσημεριανός ύπνος δεν προκαλεί άμεσα Αλτσχάιμερ, είναι ένας παράγοντας που οι ερευνητές παρακολουθούν στενά.

Η εστίαση στον καλό νυχτερινό ύπνο είναι απαραίτητη για την υγεία του εγκεφάλου και θα μπορούσε να υποστηρίξει καλύτερα τη γνωστική λειτουργία μακροπρόθεσμα.

Πηγές: medicalnewstoday.com, news.harvard.edu, newsroom.clevelandclinic.org, alzheimersresearchuk.org