Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ: Τα 10 πρώιμα σημάδια με παραδείγματα

Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Αλτσχάιμερ 2024, “Ώρα δράσης για την άνοια” ("Time to Act on Dementia"), τονίζει την ανάγκη για έγκαιρη ανίχνευση και δράση για την πρόληψη και τη θεραπεία του Αλτσχάιμερ.

Η φετινή εστίαση παροτρύνει τον καθένα μας ξεχωριστά, τους φροντιστές και τις κυβερνήσεις να δώσουν προτεραιότητα στην υγεία του εγκεφάλου και να λάβουν μέτρα για έγκαιρη διάγνωση, η οποία μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής για όσους πάσχουν από Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας.

Σε αυτό το άρθρο, εμβαθύνουμε στο τι συμβαίνει στον εγκέφαλο ενός ατόμου με Αλτσχάιμερ, πώς διαφέρει από άλλες μορφές άνοιας και τα πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια που πρέπει να προσέξετε. Εξερευνούμε επίσης τους πέντε διαφορετικούς τύπους της νόσου του Αλτσχάιμερ, ρίχνοντας φως στην πολυπλοκότητα αυτής της νευρολογικής διαταραχής.

Τι συμβαίνει μέσα στον εγκέφαλο κάποιου με νόσο Αλτσχάιμερ

Η νόσος Αλτσχάιμερ οδηγεί σε προοδευτικό εκφυλισμό των εγκεφαλικών κυττάρων, με κρίσιμες περιοχές -όπως ο ιππόκαμπος, υπεύθυνος για τη μνήμη και την μάθηση- να είναι ιδιαίτερα ευάλωτες. Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Αλτσχάιμερ στον εγκέφαλο περιλαμβάνουν την ανάπτυξη αμυλοειδών πλακών και Τ-νηματοειδών συστάδων.

• Οι πλάκες αμυλοειδούς σχηματίζονται, όταν συσσωρεύονται μη φυσιολογικές ομάδες θραυσμάτων πρωτεΐνης μεταξύ των νευρικών κυττάρων, διακόπτοντας την επικοινωνία μεταξύ αυτών των κυττάρων. Αυτή η συσσώρευση οδηγεί σε κυτταρικό θάνατο.
• Τα Τ-νηματοειδή “κουβάρια”, που αποτελούνται από στριμμένα πρωτεϊνικά σκέλη, σχηματίζονται μέσα στα κύτταρα που πεθαίνουν και παρεμβαίνουν στην ικανότητα του εγκεφάλου να μεταφέρει βασικά θρεπτικά συστατικά.

Καθώς το Αλτσχάιμερ εξελίσσεται, ο εγκέφαλος συρρικνώνεται λόγω του εκτεταμένου θανάτου των νευρώνων, με αποτέλεσμα την απώλεια γνωστικών λειτουργιών όπως η μνήμη, η σκέψη και η κρίση. Οι συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων επιδεινώνονται, καθιστώντας όλο και πιο δύσκολο για το άτομο να θυμάται, να συλλογίζεται και να παίρνει αποφάσεις.

Για παράδειγμα, στα προχωρημένα στάδια της νόσου του Αλτσχάιμερ, οι ασθενείς δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα και χάνουν την ικανότητα να εκτελούν βασικές εργασίες, όπως το ντύσιμο. Η βλάβη ξεκινά χρόνια πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα, γι' αυτό και η έγκαιρη ανίχνευση είναι ζωτικής σημασίας.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ άνοιας και Αλτσχάιμερ

Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο κοινή αιτία άνοιας, αλλά οι όροι “Αλτσχάιμερ” και “άνοια” δεν είναι ταυτόσημοι. Η άνοια είναι ένας ευρύς όρος που αναφέρεται στην μείωση των γνωστικών ικανοτήτων σε βαθμό που παρεμβαίνει στην καθημερινή ζωή, ενώ η νόσος του Αλτσχάιμερ είναι μια συγκεκριμένη νευρολογική κατάσταση που οδηγεί σε άνοια. Άλλοι τύποι άνοιας περιλαμβάνουν αγγειακή άνοια (που προκαλείται από μειωμένη ροή αίματος στον εγκέφαλο), άνοια με σώματα Lewy και μετωποκροταφική άνοια.

Αλτσχάιμερ: Τα 10 πρώιμα συμπτώματα με παραδείγματα

Η αναγνώριση των πρώιμων σημαδιών του Αλτσχάιμερ μπορεί να οδηγήσει σε έγκαιρη παρέμβαση και θεραπεία. Ακολουθούν τα 10 κοινά πρώιμα συμπτώματα, με το καθένα να συνοδεύεται από παράδειγμα σύγκρισης με τυπικές αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία:

1. Απώλεια μνήμης που διαταράσσει την καθημερινή ζωή: Ξεχνάτε πληροφορίες που μάθατε πρόσφατα ή ζητάτε επανειλημμένα τις ίδιες πληροφορίες. Τυπική αλλαγή που σχετίζεται με την ηλικία: Μερικές φορές ξεχνάμε ονόματα ή ραντεβού αλλά τα θυμόμαστε αργότερα.
2. Δυσκολία στον προγραμματισμό ή την επίλυση προβλημάτων: Δυσκολία συγκέντρωσης σε εργασίες, όπως η παρακολούθηση μιας συνταγής ή η ταξινόμηση μηνιαίων λογαριασμών. Τυπική αλλαγή που σχετίζεται με την ηλικία: Περιστασιακά σφάλματα κατά στον υπολογισμό εσόδων-εξόδων του σπιτιού.
3. Δυσκολία στην ολοκλήρωση γνωστών εργασιών: Δυσκολία στην οδήγηση σε γνωστές τοποθεσίες ή στο να θυμάστε πώς να παίξετε ένα αγαπημένο παιχνίδι. Τυπική αλλαγή που σχετίζεται με την ηλικία: Χρειάζεστε βοήθεια για να χρησιμοποιήσετε την τεχνολογία ή να μάθετε ένα νέο τηλεχειριστήριο τηλεόρασης.
4. Σύγχυση με τον χρόνο ή τον τόπο: Χάνετε την αίσθηση των ημερομηνιών, των εποχών ή του χρόνου. Τυπική αλλαγή που σχετίζεται με την ηλικία: Ξεχνάμε στιγμιαία ποια μέρα είναι, αλλά την ανακαλούμε αργότερα.
5. Δυσκολία στην κατανόηση οπτικών εικόνων και χωρικών σχέσεων: Δυσκολία στην ανάγνωση, στην εκτίμηση της απόστασης ή στον προσδιορισμό της χρωματικής αντίθεσης, που μπορεί να επηρεάσει την οδήγηση. Τυπική αλλαγή που σχετίζεται με την ηλικία: Αλλαγές όρασης λόγω καταρράκτη ή τυπικής γήρανσης.
6. Νέα προβλήματα με την ομιλία ή τη γραφή: Παύση στην μέση μιας συνομιλίας, επανάληψη ή δυσκολία με το λεξιλόγιο. Τυπική αλλαγή που σχετίζεται με την ηλικία: Μερικές φορές δυσκολεύεστε να βρείτε τη σωστή λέξη.
7. Λανθασμένη τοποθέτηση αντικειμένων και αδυναμία να θυμάστε τι κάνατε πριν λίγο: Τοποθέτηση αντικειμένων σε ασυνήθιστα μέρη και αδυναμία εύρεσης τους. Τυπική αλλαγή που σχετίζεται με την ηλικία: Λάθος τοποθέτηση αντικειμένων κατά καιρούς, όπως τα γυαλιά ή το τηλέφωνο.
8. Μειωμένη ή κακή κρίση: Λήψη κακών οικονομικών αποφάσεων, όπως το ξόδεμα μεγάλων χρηματικών ποσών. Τυπική αλλαγή που σχετίζεται με την ηλικία: Η λήψη μιας κακής απόφασης μια στο τόσο, όπως η υπερβολική δαπάνη για κάτι όχι αναγκαίο.
9. Απόσυρση από την εργασία ή τις κοινωνικές δραστηριότητες: Αποφυγή κοινωνικών δεσμεύσεων, εργασιακών πρότζεκτ ή χόμπι που κάποτε απολάμβαναν. Τυπική αλλαγή που σχετίζεται με την ηλικία: Περιστασιακά αισθάνεστε κουρασμένοι από την εργασία ή τις κοινωνικές υποχρεώσεις.
10. Αλλαγές στη διάθεση και την προσωπικότητα: Γίνεστε μπερδεμένοι, καχύποπτοι ή φοβισμένοι. Μπορεί να αναστατώνεστε εύκολα σε άγνωστες καταστάσεις. Τυπική αλλαγή που σχετίζεται με την ηλικία: Ανάπτυξη συγκεκριμένων τρόπων να κάνετε πράγματα και εκνευρίζεστε όταν διακόπτεται μια ρουτίνα σας.

Οι 5 διαφορετικοί τύποι της νόσου Αλτσχάιμερ

Υπάρχουν πέντε αναγνωρισμένοι τύποι της νόσου του Αλτσχάιμερ, ο καθένας με ξεχωριστά χαρακτηριστικά:

1. Τυπική όψιμη έναρξη Αλτσχάιμερ: Η πιο κοινή μορφή, που συνήθως αναπτύσσεται μετά την ηλικία των 65 ετών.
2. Άτυπη νόσος Αλτσχάιμερ: Περιλαμβάνει παραλλαγές όπως η λογοπενική προοδευτική αφασία, όπου η γλωσσική εξασθένηση είναι το κυρίαρχο σύμπτωμα.
3. Ταχέως εξελισσόμενο Αλτσχάιμερ: Σπάνιος τύπος που επιδεινώνεται πολύ πιο γρήγορα από τη συνηθισμένη μορφή.
4. Αλτσχάιμερ πρώιμης έναρξης: Αναπτύσσεται πριν από την ηλικία των 65 ετών και συχνά συνδέεται με γενετικές μεταλλάξεις.
5. Μικτό Αλτσχάιμερ: Περιλαμβάνει συνδυασμό νόσου Αλτσχάιμερ και άλλων τύπων άνοιας, όπως η αγγειακή άνοια.

Σύνοψη

Η Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ 2024 ενθαρρύνει την παγκόσμια δράση για την άνοια μέσω της ευαισθητοποίησης και της έγκαιρης ανίχνευσης. Αναγνωρίζοντας τα πρώιμα συμπτώματα και κατανοώντας τις διάφορες μορφές της νόσου του Αλτσχάιμερ, μπορούμε να λάβουμε μέτρα για έγκαιρη παρέμβαση και καλύτερη φροντίδα. Το κλειδί για την καταπολέμηση του Αλτσχάιμερ βρίσκεται στην αύξηση της κατανόησης του κοινού και στην προώθηση της έρευνας για επιλογές θεραπείας γι' αυτήν την αυξανόμενη παγκόσμια πρόκληση για την υγεία.

Πηγές: alzint.org, alz.org (1), alz.org (2), alz.org (3), psychiatrist.com