Άνοια: Υπάρχει ασφαλές επίπεδο κατανάλωσης αλκοόλ;

Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι υπάρχει γραμμική σχέση μεταξύ των ποσοτήτων αλκοόλ που καταναλώνει κανείς και του κινδύνου ανάπτυξης άνοιας.

Προηγούμενες έρευνες έδειχναν προστατευτική επίδραση των χαμηλότερων και μέτριων επιπέδων κατανάλωσης αλκοόλ, η νέα μελέτη διαπιστώνει όμως ότι αυτό δεν ισχύει.

Οι ειδικοί γνωρίζουν ότι η βαριά κατανάλωση αλκοόλ συνδέεται με την άνοια. Οι επιπτώσεις της ελαφριάς και μέτριας κατανάλωσης ωστόσο, παρέμεναν υπό διερεύνηση.

Στην προσπάθειά τους να αποσαφηνίσουν τη σχέση μεταξύ της ελαφριάς και μέτριας κατανάλωσης αλκοόλ και της άνοιας, οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από τη βρετανική βιοτράπεζα (UK Biobank) για 313.958 λευκούς Βρετανούς πότες.

Οι συμμετέχοντες δεν έπασχαν από άνοια κατά την αρχική συλλογή δεδομένων την περίοδο 2006-2010, όταν περιέγραψαν και τις συνήθειες κατανάλωσης αλκοόλ και παρείχαν γενετικές πληροφορίες στη UK Biobank.

Οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν μέχρι το 2021, διάστημα στο οποίο καταγράφηκαν τυχόν διαγνώσεις άνοιας. Οι ερευνητές εξέτασαν τα δεδομένα χρησιμοποιώντας δύο μεθόδους.

Η πρώτη ήταν το μοντέλο αναλογικού κινδύνου του Cox και αφορούσε τη χρήση πληροφοριών για την αυτοαναφερόμενη κατανάλωση αλκοόλ.

Πρόκειται για μια στατιστική τεχνική που χρησιμοποιείται συχνά για την αξιολόγηση της σχέσης μεταξύ ενός παράγοντα κινδύνου και της πορείας της υγείας με την πάροδο του χρόνου.

Η ανάλυση αυτή παρήγαγε το Φαινόμενο Καμπύλης J, που υποδείκνυε μια προστατευτική επίδραση της μέτριας κατανάλωσης αλκοόλ. Αυτό σημαίνει ότι η καμπύλη του γραφήματος πέφτει αρχικά προς τα κάτω και στη συνέχεια ανεβαίνει.

Η δεύτερη μέθοδος περιελάμβανε την εξέταση των γενετικών δεδομένων των συμμετεχόντων, δεδομένου ότι η ποσότητα αλκοόλ που καταναλώνει κάποιος μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια ανάλογα με την παρουσία ορισμένων πολυμορφισμών ενός νουκλεοτιδίου (SNPs) -ένα είδος γενετικής παραλλαγής- στο γονιδίωμα ενός ατόμου. Οι ερευνητές στόχευσαν 95 SNPs που συνδέονται με την κατανάλωση αλκοόλ αλλά όχι με το κάπνισμα.

Για τα δεδομένα αυτά, χρησιμοποίησαν μη γραμμικές και γραμμικές αναλύσεις Μεντελιανής τυχαιοποίησης, ερευνητικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται για την εύρεση αποδείξεων για αιτιώδεις σχέσεις μεταξύ παραγόντων κινδύνου και αποτελεσμάτων υγείας.

Και οι δύο αυτές αναλύσεις υπέδειξαν γραμμική σχέση μεταξύ της κατανάλωσης αλκοόλ και του κινδύνου άνοιας, υποδεικνύοντας ότι δεν υπάρχει ασφαλές επίπεδο κατανάλωσης αλκοόλ όσον αφορά τον κίνδυνο άνοιας.

Γιατί το αλκοόλ επηρεάζει τον κίνδυνο άνοιας;

Ο Clifford Segil, νευρολόγος στο Providence Saint John's Health Center στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνια, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, εξήγησε στο Medical News Today: «Το αλκοόλ είναι κατασταλτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος που προκαλεί ατροφία του εγκεφάλου. Οι ασθενείς με άνοια εμφανίζουν βασική καταστολή της λειτουργίας του νευρικού συστήματος με ατροφία».

Ο ψυχίατρος Ozan Toy -επίσης δεν συμμετείχε στη μελέτη- αναφέρει ότι «το αλκοόλ είναι γνωστή νευροτοξίνη».

«Το αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον ιππόκαμπο, κέντρο μνήμης του εγκεφάλου, προκαλώντας ατροφία των κυττάρων και αναστέλλοντας την ανάπτυξη νέων νευρώνων μέσω μιας διαδικασίας που ονομάζεται νευρογένεση. Γνωρίζουμε επίσης ότι η χρόνια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε εξάντληση μιας σημαντικής βιταμίνης Β, της θειαμίνης, η οποία είναι επίσης πολύ σημαντική για τη μνήμη και τη νόηση».

«Η κοινή λογική υπαγορεύει ότι η χορήγηση σε έναν ασθενή με αργή εγκεφαλική λειτουργία μιας ουσίας που επιβραδύνει περισσότερο την εγκεφαλική λειτουργία, θα επιδεινώσει την άνοια», συμπληρώνει ο Segil.

Υπάρχουν οφέλη από την κατανάλωση αλκοόλ;

«Για πολλά χρόνια πιστεύαμε ότι η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ θα μπορούσε να είναι ευεργετική για την υγεία της καρδιάς, αλλά πρόσφατες έρευνες το διέψευσαν αυτό. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να πίνουμε αλκοόλ για λόγους υγείας», δήλωσε ο Toy.

Ο Segil συμφώνησε με το συμπέρασμα της μελέτης ότι δεν υπάρχει ασφαλές επίπεδο κατανάλωσης αλκοόλ.

«Η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει επιληπτικές κρίσεις ή "βραχυκύκλωμα" στον εγκέφαλο. Μπορεί επίσης να προκαλέσει νευροπάθειες ή φθορά των νεύρων στα χέρια και τα πόδια, προκαλώντας αίσθημα καύσου και μούδιασμα», λέει ο Segil, ο οποίος υπογραμμίζει ότι δεν υπάρχουν οφέλη για την υγεία του εγκεφάλου από οποιαδήποτε κατανάλωση αλκοόλ, ακόμη και σε μικρές ποσότητες.

Παρότι η μείωση ή η πλήρης διακοπή της χρήσης αλκοόλ είναι ένα σημαντικό βήμα για την προστασία της υγείας του εγκεφάλου, οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι υπάρχουν πολλοί ακόμη παράγοντες που παίζουν ρόλο στον κίνδυνο άνοιας.

«Η ηλικία, τα καρδιομεταβολικά νοσήματα, το κάπνισμα, το μορφωτικό επίπεδο και άλλοι κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες έχουν πιθανώς πιο ουσιαστικές, σωρευτικές επιπτώσεις στον κίνδυνο άνοιας από ό,τι το αλκοόλ. Η αντιμετώπιση της κατανάλωσης αλκοόλ, ωστόσο, προσφέρει μια σημαντική οδό για την πρόληψη και θα πρέπει να εξετάζεται σε κάθε ασθενή που διατρέχει κίνδυνο εμφάνισης άνοιας», πρόσθεσε ο Toy.

Η κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει από μόνη της απώλεια μνήμης, ανεξάρτητα από την καρδιακή υγεία του ατόμου, το αν καπνίζει ή όχι ή την ηλικία, δήλωσε ο Segil.

Πρόσθεσε ότι «η κατανάλωση αλκοόλ αποτελεί συχνή ιατρική συννοσηρότητα σε πολλές νευρολογικές παθήσεις, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας μνήμης, των επιληπτικών κρίσεων, των νευροπαθειών και των τραυματικών εγκεφαλικών κακώσεων. Η κατανάλωση αλκοόλ δεν είναι ασθένεια των "πλούσιων" ή των "φτωχών" και πλήττει όλους, ανεξάρτητα από την κοινωνική οικονομική τους κατάσταση», καταλήγει.

Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο eClinicalMedicine.