Κοιλιακές αρρυθμίες: Γιατί οι θανατηφόρες αρρυθμίες εκδηλώνονται το πρωί
Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι οι δυνητικά θανατηφόρες διαταραχές του καρδιακού ρυθμού (κοιλιακές αρρυθμίες) είναι πιο πιθανό να εμφανιστούν το πρωί, όταν οι άνθρωποι ξυπνούν μετά από νυχτερινό ύπνο, αλλά μέχρι τώρα ο μηχανισμός ενεργοποίησης δεν έχει γίνει πλήρως κατανοητός.
Οι ιδιοπαθείς κοιλιακές αρρυθμίες εμφανίζονται σε άτομα με υγιή καρδιά, χωρίς δομική καρδιοπάθεια και μπορούν να προκαλέσουν αιφνίδιο καρδιακό θάνατο. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, οι συγκεκριμένες αρρυθμίες είναι εστιακές, προέρχονται δηλαδή από μία συγκεκριμένη αρρυθμιογόνο περιοχή της καρδιάς.
Νέα έρευνα με επικεφαλής τους επιστήμονες στο Imperial College του Λονδίνου, αποκάλυψε ότι αυτές οι καρδιακές διαταραχές συνδέονται με τη φυσική αύξηση της κορτιζόλης, της ορμόνης του στρες, η οποία βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα νωρίς το πρωί.
Μελέτη σε ποντίκια διαπίστωσε ότι η κορτιζόλη συνδέεται με έναν συγκεκριμένο υποδοχέα στα καρδιακά κύτταρα. Ο υποδοχέας μετακινείται στον πυρήνα, όπου επηρεάζει τα γονίδια που ρυθμίζουν τους ιοντικούς διαύλους στην κυτταρική μεμβράνη, που ελέγχουν τους καρδιακούς παλμούς.
Καθώς αλλάζει η δραστηριότητα των ιοντικών διαύλων, η καρδιά γίνεται πολύ πιο ευάλωτη, αφού είναι πιο εύκολο για τα κανονικά ηλεκτρικά ερεθίσματα, τα οποία προκαλούν κανονικούς καρδιακούς παλμούς, να διασπαστούν σε πιο χαοτική δραστηριότητα ή αρρυθμία.
Ο κιρκάδιος ρυθμός της κορτιζόλης, ή ρυθμός μέρας-νύχτας, επηρεάζεται από τον ύπνο, με αύξηση της κορτιζόλης λίγα λεπτά πριν το άτομο ξυπνήσει.
Η ανακάλυψη της σύνδεσης δημιουργεί επίσης την προοπτική νέων θεραπειών στον τομέα αυτό. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η έγχυση ενός φαρμάκου που αναστέλλει τον υποδοχέα της κορτιζόλης, αποτρέπει τις πρωινές αλλαγές στους ιοντικούς διαύλους και την πρωινή ευπάθεια σε διαταραχές του καρδιακού ρυθμού.
Η επικεφαλής ερευνήτρια Alicia D'Souza από το Εθνικό Ινστιτούτο Καρδιάς και Πνευμόνων (HNLI) του Imperial College, αναφέρει: «Η καρδιά μας είναι ουσιαστικά διαφορετικά όργανα σε διαφορετικές ώρες της ημέρας. Είναι πιο ευάλωτη νωρίς το πρωί λόγω των αρχαίων κιρκάδιων ρυθμών, οι οποίοι έχουν εξελιχθεί στη διάρκεια εκατομμυρίων ετών. Όλα τα είδη το έχουν αυτό ως κοινό χαρακτηριστικό, οπότε παρόλο που η μελέτη μας αφορά ποντίκια, πιστεύουμε ότι αυτό έχει άμεση εφαρμογή στις καρδιές των ανθρώπων και των θηλαστικών».
Ο καθηγητής James Leiper, Αναπληρωτής Ιατρικός Διευθυντής στο Βρετανικό Ίδρυμα Καρδιάς, δήλωσε: «Οι κοιλιακές αρρυθμίες μπορούν να εκδηλωθούν ανά πάσα στιγμή και, εάν δεν αντιμετωπιστούν, μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια συνείδησης, αιφνίδια καρδιακή ανακοπή και θάνατο. Είναι ζωτικής σημασίας να συνεχίσουμε να διερευνούμε τα αίτια αυτών των αρρυθμιών, ώστε να μπορούμε να αναλάβουμε δράση για την πρόληψή τους. Αυτή η ενδιαφέρουσα μελέτη σε ποντίκια αποκαλύπτει μια πιθανή λύση στο μυστήριο του γιατί οι κοιλιακές αρρυθμίες είναι πιο συχνές το πρωί. Ο εντοπισμός της αύξησης της κορτιζόλης ως ένοχου παράγοντα θα μπορούσε να μας επιτρέψει να διερευνήσουμε νέες θεραπευτικές επιλογές που θα μπορούσαν να μειώσουν τις αρρυθμίες σε όσους διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Θα χρειαστεί περαιτέρω έρευνα για να διαπιστωθεί αν τα ευρήματα αυτά παρατηρούνται και στους ανθρώπους».
Η μελέτη αυτή είναι η τελευταία μιας σειράς ερευνών, στις οποίες οι επιστήμονες διερευνούν γιατί η ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς παρουσιάζει ρυθμό ημέρας-νύχτας και γιατί είναι ευάλωτη σε διαφορετικές αρρυθμίες σε διαφορετικές ώρες της ημέρας ή της νύχτας.
Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό Circulation Research.