Ηπατική εγκεφαλίτιδα: Τι πρέπει να ξέρετε για την πάθηση που προκαλεί συμπτώματα άνοιας
Έρευνες έχουν συνδέσει τις παθήσεις του ήπατος με υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας ή Αλτσχάιμερ. Έχουν δείξει επίσης ότι ένας στους πέντε ασθενείς που διαγιγνώσκονται με νόσο Αλτσχάιμερ, μπορεί στην πραγματικότητα να έχει μια ξεχωριστή πάθηση, όπως η ατροφία του εγκεφάλου – όπου μια περιοχή του εγκεφάλου χάνει νευρώνες.
Νέα μελέτη υποδηλώνει ότι ένας στους 10 ανθρώπους που έχουν διαγνωστεί με άνοια, μπορεί να έχουν λάβει λάθος διάγνωση και στην πραγματικότητα να πάσχουν από ηπατική νόσο.
Μία από τις κύριες λειτουργίες του ήπατος είναι να φιλτράρει τοξικές ουσίες – όπως η αμμωνία και το μαγγάνιο – από το αίμα, οι οποίες μπορούν να διαταράξουν την επικοινωνία μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων. Όταν όμως ένα άτομο νοσήσει με κίρρωση του ήπατος, οι ενώσεις αυτές παραμένουν στο αίμα και μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα που μοιάζουν με αυτά της άνοιας.
Ερευνητές του Πανεπιστημίου Virginia Commonwealth ανέλυσαν στοιχεία για 177.000 πρώην στρατιωτικούς του αμερικανικού στρατού που διαγνώστηκαν με άνοια μεταξύ 2009 και 2019 και διαπίστωσαν ότι ένας στους δέκα παρουσίαζε σημάδια σοβαρής κίρρωσης του ήπατος. Σύμφωνα με τους ερευνητές, πολλοί από αυτούς είχαν διαγνωστεί λανθασμένα με άνοια, ενώ έπασχαν από ηπατική εγκεφαλίτιδα– εγκεφαλική δυσλειτουργία που εμφανίζει συμπτώματα παρόμοια με της άνοιας.
Σε αντίθεση με την άνοια, η ηπατική εγκεφαλίτιδα μπορεί μερικές φορές να αντιστραφεί μέσω φαρμάκων, αλλαγών στον τρόπο ζωής ή, σε σοβαρές περιπτώσεις, μέσω χειρουργικής επέμβασης για τη μεταμόσχευση ενός υγιούς ήπατος. Οι ερευνητές επισημαίνουν δύο προηγούμενες περιπτώσεις όπου τα συμπτώματα της άνοιας εξαφανίστηκαν μετά τη θεραπεία του ήπατος, με μια γυναίκα να λέει ότι ο σύζυγός της ήταν πλέον «άλλος άνθρωπος». Αν οι εκτιμήσεις των επιστημόνων επιβεβαιωθούν, έως και 670.000 Αμερικανοί μπορεί να έχουν διαγνωστεί λανθασμένα με άνοια.
Η κίρρωση του ήπατος σπάνια εντοπίζεται στα αρχικά στάδια, επειδή είναι μια «σιωπηλή» ασθένεια – και τα συμπτώματα εμφανίζονται μόνο όταν η βλάβη είναι σοβαρή. Μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της μακροχρόνιας κατάχρησης αλκοόλ, των συνεχιζόμενων ιογενών λοιμώξεων – όπως οι ηπατίτιδες – και της παχυσαρκίας που οδηγεί σε λιπώδη ηπατική νόσο.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η πάθηση μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργία του εγκεφάλου, ή ηπατική εγκεφαλίτιδα, όπου οι ασθενείς αρχίζουν να υποφέρουν από σύγχυση, αλλαγές στη διάθεση και παρορμητικές συμπεριφορές – παρόμοια με τους ασθενείς με άνοια. Αν και δεν είναι σύνηθες η ηπατική βλάβη αυτού του βαθμού να αντιστρέφεται πλήρως, μπορεί να βελτιωθεί με τη θεραπεία της υποκείμενης αιτίας – όπως η εξάρτηση από το αλκοόλ ή η παχυσαρκία.
Οι γιατροί σημείωσαν, ωστόσο, ότι ορισμένες περιπτώσεις κίρρωσης του ήπατος προκαλούν μη αναστρέψιμη βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου, οδηγώντας σε συμπτώματα άνοιας. Είπαν επίσης ότι σε ορισμένες περιπτώσεις είναι δυνατόν να εμφανιστούν ταυτόχρονα τόσο η άνοια όσο και η κίρρωση του ήπατος. Οι γιατροί λένε ότι είναι δύσκολο να ξεχωρίσουν την άνοια από την νοητική εκφύλιση που προκαλεί η προχωρημένη ηπατική νόσος, επειδή δεν υπάρχει ενιαία εξέταση αίματος. Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις οι ασθενείς ελέγχονται μόνο για άνοια – η οποία διαγιγνώσκεται με μια σειρά από γνωστικά τεστ – αλλά όχι για κίρρωση του ήπατος.
Οι ερευνητές εξέτασαν στοιχεία από 177.000 βετεράνους που διαγνώστηκαν με άνοια μεταξύ 2009 και 2019, αλλά δεν είχαν διαγνωστεί με ηπατικά προβλήματα. Στη συνέχεια μελέτησαν τις εξετάσεις αίματος από κάθε ασθενή για να διαπιστώσουν αν είχαν ενδείξεις κίρρωσης του ήπατος. Αυτό ελέγχει τα επίπεδα του ινωδογόνου, μιας πρωτεΐνης που παράγεται από το ήπαρ και της οποίας τα χαμηλά επίπεδα υποδεικνύουν βλάβη στο συγκεκριμένο όργανο. Διαπίστωσαν ότι έως και το 10% των ασθενών είχαν αρκετά υψηλή βαθμολογία – πάνω από 2,67 – που υποδηλώνει δυνητικά σοβαρή ηπατική νόσο. Από αυτούς, οι μισοί είχαν βαθμολογία πάνω από 3,25 – που υποδηλώνει περαιτέρω τον κίνδυνο.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι το τεστ δεν μπορεί να διαγνώσει την κίρρωση του ήπατος, καθώς απαιτούνται περισσότερα επιχρίσματα, αλλά αποτελεί βασικό δείκτη για τη νόσο. Κανένας από τους ασθενείς της μελέτης δεν είχε εξεταστεί για κίρρωση του ήπατος. Οι ασθενείς ήταν κατά μέσο όρο 80 ετών, ως επί το πλείστον άνδρες και είχαν μέσο δείκτη μάζας σώματος 26 – γεγονός που τους κατέτασσε στην κατηγορία των υπέρβαρων.
Τα ευρήματα της μελέτης δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό JAMA Network Open.