Ποια φάρμακα επηρεάζουν την ικανότητα οδήγησης

Νέα μελέτη επιβεβαιώνει ότι κάποια κοινά φάρμακα -συμπεριλαμβανομένων των αντικαταθλιπτικών, των βοηθημάτων ύπνου και των παυσίπονων- μπορούν να αμβλύνουν τις ικανότητες οδήγησης των ηλικιωμένων.

Η νέα μελέτη ακολούθησε μια ιδιαίτερα αυστηρή προσέγγιση για τη διερεύνηση του θέματος, παρακολουθώντας ηλικιωμένους για έως και 10 χρόνια και ελέγχοντας τις ικανότητες οδήγησης μέσω ετήσιων εξετάσεων.

Αποδείχθηκε ότι όσοι χρησιμοποιούσαν ορισμένες κατηγορίες φαρμάκων, διέτρεχαν μεγαλύτερο κίνδυνο να αποτύχουν σε κάποιο σημείο της εξέτασης.

Όταν οι ηλικιωμένοι έπαιρναν αντικαταθλιπτικά ή ηρεμιστικά/υπνωτικά (φάρμακα για τον ύπνο) ή μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), είχαν σχεδόν τριπλάσιες πιθανότητες να αποτύχουν ή να περάσουν την εξέταση με οριακό βαθμό από αυτούς που δεν λάμβαναν ανάλογα φάρμακα.

Τα ευρήματα δεν αποδεικνύουν ότι φταίνε τα φάρμακα, δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Δρ. David Carr, ειδικός στη γηριατρική στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Washington, στο Σεντ Λούις.

Είναι δύσκολο να αποδώσουμε ευθέως σε συγκεκριμένα φάρμακα την εξασθένιση της ικανότητας οδήγησης: Είναι το φάρμακο ή η πάθηση για την οποία λαμβάνεται που ευθύνεται για το αποτέλεσμα;

O Carr και οι συνάδελφοί έλαβαν υπόψη πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των προβλημάτων υγείας των συμμετεχόντων, των δεξιοτήτων μνήμης και σκέψης, των προβλημάτων όρασης και του αν ζούσαν σε πιο εύπορες ή οικονομικά ασθενέστερες περιοχές.

Ορισμένες ομάδες φαρμάκων συνδέονται με χειρότερες επιδόσεις στην οδήγηση. Πέραν αυτού, είπε ο Carr, πολλά από τα εν λόγω φάρμακα είναι γνωστό ότι δρουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα - με πιθανές παρενέργειες, όπως υπνηλία και ζάλη, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την οδήγηση.

«Το συμπέρασμα είναι ότι πρέπει να δώσουμε προσοχή σε αυτό και να συμβουλεύουμε τους ασθενείς μας», δήλωσε ο Carr, προσθέτοντας ότι αυτό δεν συμβαίνει συνήθως.

Δυστυχώς, πρόσθεσε, κατά τη διάρκεια των περιορισμένων χρονικά επισκέψεων σε γιατρούς, οι συζητήσεις για τις παρενέργειες των φαρμάκων μπορεί να παραλείπονται.

Είναι σημαντικό να κάνετε ερωτήσεις σχετικά με τις πιθανές παρενέργειες των φαρμάκων όταν παίρνετε μια νέα συνταγή. Και αν αναρωτιέστε αν η νωθρότητα ή άλλα συμπτώματά σας μπορεί να οφείλονται σε κάποιο φάρμακο, μιλήστε με τον γιατρό σας.

«Δεν πρέπει ωστόσο κανείς να σταματήσει από μόνος του να παίρνει τα φάρμακά του», τόνισε ο Carr.

Στη μελέτη συμμετείχαν 198 ηλικιωμένοι μέσης ηλικίας 73 ετών. Κανείς δεν εμφάνιζε ενδείξεις γνωστικής εξασθένησης (προβλήματα με τη μνήμη, την κρίση ή άλλες δεξιότητες σκέψης).

Οι συμμετέχοντες έκαναν κάθε χρόνο ένα τεστ με επαγγελματία εκπαιδευτή οδήγησης, για διάστημα έως και 10 ετών (περίπου πέντε χρόνια, κατά μέσο όρο). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το 35% απέτυχαν να περάσουν την εξέταση ή έλαβαν οριακό βαθμό σε κάποια εξέταση.

Οι ηλικιωμένοι που έπαιρναν αντικαταθλιπτικά, βοηθήματα ύπνου ή μη συνταγογραφούμενα αναλγητικά φάρμακα, διέτρεχαν αυξημένο κίνδυνο. Οι πιθανότητες ήταν μεγαλύτερες για όσους έπαιρναν αντικαταθλιπτικά ή φάρμακα για τον ύπνο, με το 16-17% να έχουν κακές οδικές επιδόσεις ανά έτος συνολικά. Το αντίστοιχο ποσοστό στους συνομηλίκους τους που δεν χρησιμοποιούσαν αυτά τα φάρμακα, ήταν 6-7%.

Υπήρχαν μερικές εκπλήξεις, δήλωσε ο Carr. Οι ερευνητές δεν διαπίστωσαν σχέση μεταξύ των αντιισταμινικών ή των αντιχολινεργικών φαρμάκων και των επιδόσεων στην οδήγηση.

Τα αντιισταμινικά είναι πασίγνωστα για την υπνηλία που προκαλούν στους χρήστες. Τα αντιχολινεργικά φάρμακα χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία μιας σειράς παθήσεων, όπως της υπερδραστήριας ουροδόχου κύστης, της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ) και των συμπτωμάτων του Πάρκινσον. Μπορούν να προκαλέσουν παρενέργειες όπως καταστολή και θολή όραση.

Όμως, δήλωσε ο Carr, είναι πιθανό οι ηλικιωμένοι οδηγοί σε αυτή τη μελέτη να χρησιμοποιούσαν νεότερης γενιάς αντιισταμινικά που δεν προκαλούν υπνηλία ή να υπήρχαν πολύ λίγοι άνθρωποι που έπαιρναν αντιχολινεργικά.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση JAMA Network Open.