Αχρωματοψία: Γιατί επηρεάζει διαφορετικά άνδρες και γυναίκες
Το ανθρώπινο μάτι βλέπει χρώματα με βάση τα μήκη κύματος του φωτός που ακτινοβολούν προς αυτό. Υπάρχουν πολλά χρώματα στο ορατό φάσμα, αλλά δεν βλέπουν όλοι αυτά τα χρώματα το ίδιο.
Τα άτομα με αχρωματοψία δεν μπορούν να δουν ορισμένα χρώματα ή τα χρώματα μπορεί να μην φαίνονται τόσο “ζωντανά”. Η αχρωματοψία μπορεί να αναπτυχθεί με την ηλικία ή με ορισμένες άλλες συνθήκες υγείας, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις παρατηρείται σε μέλη της ίδιας οικογένειας (κληρονομικότητα).
Πώς επηρεάζει η αχρωματοψία άνδρες και γυναίκες
Υπάρχουν πολλές αιτίες αχρωματοψίας, αλλά η γενετική είναι η πιο κοινή. Τα άτομα που έχουν κάποιο βαθμό αχρωματοψίας συνήθως δυσκολεύονται να δουν τα κόκκινα και τα πράσινα και το γονίδιο έλλειψης κόκκινου-πράσινου χρώματος μεταφέρεται μέσω ενός χρωμοσώματος Χ.
Δεδομένου ότι οι άνδρες έχουν ένα χρωμόσωμα Χ και ένα Υ, ένα γονίδιο έλλειψης κόκκινου-πράσινου χρώματος που μεταβιβάζεται σε ένα χρωμόσωμα Χ είναι πιθανό να οδηγήσει σε κάποιο επίπεδο αχρωματοψίας.
Οι γυναίκες γεννιούνται με δύο χρωμοσώματα Χ, επομένως το γονίδιο έλλειψης κόκκινου-πράσινου χρώματος θα πρέπει να περάσει και από τα δύο χρωμοσώματα Χ (δηλαδή και από τους δύο γονείς) για να αναπτυχθεί αχρωματοψία.
Είναι πιο πιθανό να έχουν αχρωματοψία οι άνδρες;
Δεδομένου ότι η αχρωματοψία κόκκινου-πράσινου είναι η πιο συνηθισμένη, οι κανόνες της γενετικής σημαίνουν ότι οι μητέρες είναι πιο πιθανό να μεταδώσουν αυτό το γονίδιο στα αγόρια παιδιά τους.
Άλλες μορφές αχρωματοψίας μπορούν επίσης να κληρονομηθούν. Ωστόσο άλλες χρωματικές ανεπάρκειες (όπως η αχρωματοψία μπλε-κίτρινου) περιλαμβάνουν άλλα χρωμοσώματα που δεν επηρεάζονται από το φύλο κατά τη γέννηση.
Αχρωματοψία: Παράγοντες κινδύνου
Το οικογενειακό ιστορικό αχρωματοψίας είναι ένας μεγάλος παράγοντας κινδύνου, αλλά δεν είναι ο μόνος. Μερικοί άλλοι παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα για αχρωματοψία είναι:
- διαβήτης
- νόσος Αλτσχάϊμερ
- πολλαπλή σκλήρυνση
- γλαύκωμα
- εκφύλιση της ωχράς κηλίδας
- ορισμένα φάρμακα, όπως η υδροξυχλωροκίνη
- αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς
- οφθαλμικό τραύμα
- εγκεφαλικές κακώσεις
- ηλικία
Είναι η αχρωματοψία πάντα κληρονομική;
Δεν είναι όλες οι περιπτώσεις αχρωματοψίας αποτέλεσμα γενετικής αιτίας.
Η αχρωματοψία κόκκινου-πράσινου μεταδίδεται συνήθως μέσω των οικογενειών από μητέρα σε γιο σε ένα προσβεβλημένο χρωμόσωμα Χ. Δεδομένου ότι αυτή η αχρωματοψία είναι πιο συνηθισμένη, πολλοί -λανθασμένα- νομίζουν ότι όλες οι αχρωματοψίες είναι κληρονομικές.
Άλλες μορφές αχρωματοψίας μπορούν να μεταδοθούν μέσω άλλων γονιδίων που δεν σχετίζονται με το φύλο, αλλά είναι επίκτητα από διάφορες ασθένειες ή τραυματισμούς κατά τη διάρκεια της ζωής.
Πηγή: healthline.com