Γιατί οι περισσότεροι έφηβοι σταματούν να αθλούνται;
Η μείωση της σωματικής δραστηριότητας κατά την εφηβεία, δεν προκαλείται από τον τρόπο ζωής ή το περιβάλλον, αλλά από τις ενεργειακές απαιτήσεις του σώματος καθώς μεγαλώνει και ωριμάζει σεξουαλικά, σύμφωνα με νέα μελέτη ερευνητών στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο.
Οι ερευνητές μελέτησαν τον τρόπο ζωής των Τσιμάνε, ενός αυτόχθονος πληθυσμού της πεδινής Βολιβίας, για να δουν τις ομοιότητες και τις διαφορές με τους εφήβους που ζουν σε μεταβιομηχανικά έθνη.
«Θέλαμε να δούμε τον ρόλο του περιβάλλοντος και της βιολογίας. Αυτές οι αλλαγές πιστεύεται ότι σχετίζονται με ψυχοκοινωνικές αλλαγές που συμβαίνουν στην εφηβεία σε τεχνολογικά προηγμένες κοινωνίες, αλλά το εξετάσαμε από μια εξελικτική προοπτική», δήλωσε η Ann E. Caldwell, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, επίκουρη καθηγήτρια ιατρικής με ειδίκευση στην ενδοκρινολογία και τον μεταβολισμό στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Κολοράντο.
Οι Τσιμάνε είχαν σε ελάχιστο ποσοστό υπέρταση και στεφανιαία νόσο και έτρωγαν κυρίως ό,τι καλλιεργούσαν ή κυνηγούσαν. Τα επίπεδα σωματικής τους δραστηριότητας ήταν πολύ υψηλότερα από εκείνα στις μεταβιομηχανικές κοινωνίες. Όταν φτάνουν στην εφηβεία ωστόσο, μειώνεται η σωματική τους δραστηριότητα.
Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι η σωματική δραστηριότητα μειώνεται με την ηλικία και ότι οι άνδρες είναι πιο δραστήριοι από τις γυναίκες.
Οι μεγαλύτερες μειώσεις της σωματικής δραστηριότητας που σχετίζονται με την ηλικία, παρατηρούνται στην εφηβεία και σε μικρότερες ηλικίες στα κορίτσια σε πολλές μεταβιομηχανικές χώρες.
Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας είναι ένας από τους μεγαλύτερους προγνωστικούς παράγοντες χρόνιων παθήσεων. Πρόσφατες μελέτες διαπίστωσαν ότι στο 28% των ενηλίκων παγκοσμίως, τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας είναι ανεπαρκή, ενώ στην ίδια κατηγορία εμπίπτει το 80% των εφήβων παγκοσμίως. Αυτό σημαίνει λιγότερα από 150 λεπτά σωματικής δραστηριότητας μέτριας έντασης την εβδομάδα για τους ενήλικες και λιγότερο από 420 λεπτά την εβδομάδα για παιδιά και εφήβους.
«Η εφηβεία είναι ένα στάδιο ζωής που χαρακτηρίζεται από διακριτές ενδοκρινολογικές, ανατομικές και γνωστικές αλλαγές που πιθανότατα απαιτούν σημαντικούς ενεργειακούς πόρους, αν και το ενεργειακό κόστος αυτών των ορμονών και τα σχετικά φυσιολογικά επακόλουθα δεν έχουν ποσοτικοποιηθεί πλήρως», είπε η Caldwell.
Καθώς το σώμα αναπτύσσεται γρήγορα, απαιτεί τεράστια ενέργεια για την οικοδόμηση μυών, οστών, νευρικών συνάψεων και της σεξουαλικής ωρίμανσης. Τα υψηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας και η μειωμένη πρόσληψη φαγητού, θα καθυστερούσαν τη σεξουαλική ωρίμανση.
Ειδικά τα κορίτσια, πληρώνουν υψηλότερο τίμημα για τη σωματική δραστηριότητα, καθώς μπορεί να επιβραδύνει τη σεξουαλική τους ωρίμανση, κάτι που είναι κρίσιμο από εξελικτική άποψη.
Η Caldwell, η οποία έκανε επιτόπια έρευνα στη Βολιβία για οκτώ μήνες, είπε ότι οι εντυπωσιακές ομοιότητες μεταξύ των εφήβων Τσιμάνε και εκείνων στις μεταβιομηχανικές κοινωνίες, υποδεικνύουν μια παγκόσμια ανταλλαγή ενέργειας που συμβαίνει κατά την εφηβεία και είναι πιθανώς εγγενής σε όλους τους ανθρώπους.
Ακόμα κι έτσι πάντως, οι Τσιμάνε ήταν περισσότερο δραστήριοι, κάτι που υποδηλώνει ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες επηρεάζουν έντονα τα απόλυτα επίπεδα δραστηριότητας, αλλά και το ότι να είναι κάποιος δραστήριος πριν από την εφηβεία, θέτει τις βάσεις για να παραμείνει δραστήριος και μετά από αυτή.
Η Caldwell είπε ότι η έγκαιρη παρέμβαση θα μπορούσε να αποτρέψει τη μείωση της σωματικής δραστηριότητας που παρατηρείται σταθερά λίγο πριν και κατά την εφηβεία. Οι παρεμβάσεις θα πρέπει επίσης να είναι στοχευμένες με βάση το φύλο και να γίνονται νωρίτερα στα κορίτσια, αφού ωριμάζουν σε μικρότερες ηλικίες.
Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση Proceedings of the Royal Society B.