Σκλήρυνση κατά πλάκας: Η κρισιμότητα της έγκαιρης έναρξης της θεραπείας
Η πολλαπλή σκλήρυνση ή σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μια χρόνια πάθηση του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται και καταστρέφει τη μυελίνη, το προστατευτικό περίβλημα των νευρικών κυττάρων.
Η καταστροφή της μυελίνης προκαλεί διάφορα συμπτώματα, όπως διπλωπία, μούδιασμα στο χέρι ή στο πόδι, ίλιγγο, αστάθεια στη βάδιση κλπ.
Η νόσος χωρίζεται σε δύο βασικές μορφές. Η πρώτη εκδηλώνεται με εξάρσεις και υφέσεις (υποτροπιάζουσα/διαλείπουσα), ενώ η δεύτερη εξελίσσεται εξ αρχής (πρωτοπαθώς προϊούσα).
Σύμφωνα με νέα επιστημονικά ευρήματα, οι ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση που αρχίζουν θεραπεία αμέσως μετά τις πρώτες ενδείξεις της νόσου, διατρέχουν σημαντικά μειωμένο κίνδυνο να εκδηλώσουν αναπηρία στην πορεία. Έχουν επίσης λιγότερες πιθανότητες να εξελιχθεί η ασθένειά τους σε πιο σοβαρή μορφή.
Οι επιστήμονες από τη Βαρκελώνη θέλησαν να διερευνήσουν πώς εξελίσσεται η πολλαπλή σκλήρυνση, ανάλογα με τον χρόνο έναρξης τουλάχιστον μίας ανοσοτροποποιητικής θεραπείας, δηλαδή θεραπείας με ειδικά φάρμακα για τη νόσο.
Στη μελέτη συμμετείχαν 580 ασθενείς, οι οποίοι είχαν εκδηλώσει τα πρώτα συμπτώματα σε ηλικία 16-50 ετών.
Οι ασθενείς χωρίσθηκαν σε τρεις ομάδες. Η πρώτη συμπεριέλαβε 194 άτομα που άρχισαν θεραπεία για την πολλαπλή σκλήρυνση εντός 6 μηνών από την εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων. Στη δεύτερη ομάδα εντάχθηκαν 192 ασθενείς που είχαν αρχίσει θεραπεία 7-16 μήνες από τα πρώτα συμπτώματα και στην τρίτη ομάδα 194 ασθενείς οι οποίοι είχαν αρχίσει θεραπεία μετά τους 16 μήνες.
Οι επιστήμονες παρακολουθούσαν τους ασθενείς επί 11 χρόνια. Κατά διαστήματα τους υπέβαλλαν σε τομογραφίες για να αξιολογούν τις βλάβες που προκαλεί η πολλαπλή σκλήρυνση στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό.
Ανάλογα με τον βαθμό αναπηρίας κάθε ασθενή με την πάροδο του χρόνου, βαθμολογήθηκαν με μία κλίμακα από 0 έως 10. Όσο υψηλότερη ήταν η βαθμολογία, τόσο μεγαλύτερος ήταν ο βαθμός αναπηρίας.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσοι ασθενείς είχαν αρχίσει θεραπεία εντός του πρώτου 6μήνου, είχαν κατά 45% λιγότερες πιθανότητες να λάβουν βαθμολογία 3 στο τέλος της μελέτης, έναντι όσων είχαν αρχίσει τη θεραπεία μετά από 16 μήνες ή περισσότερο. Από τους ασθενείς που άρχισαν νωρίς θεραπεία μόνο το 23% είχαν βαθμολογία 3. Το αντίστοιχο ποσοστό για όσους είχαν ξεκινήσει θεραπεία αργά, ήταν 43%.
Η βαθμολογία αυτή σημαίνει ότι ο ασθενής μπορεί να βαδίζει χωρίς βοήθεια, αλλά έχει μετρίου βαθμού αναπηρία σε τομείς, όπως η κινητικότητα, η όραση και η ικανότητα σκέψης.
Οι ασθενείς που είχαν αρχίσει νωρίς θεραπεία είχαν επίσης 60% λιγότερες πιθανότητες να έχει εξελιχθεί η υποτροπιάζουσα/διαλείπουσα πολλαπλή σκλήρυνση σε δευτεροπαθώς προϊούσα νόσο. Η φάση αυτή έχει μια σταθερά επιδεινούμενη πορεία, με ξαφνικές επιδεινώσεις, μικρές υφέσεις ή σταθεροποιήσεις.
Το σχεδόν 7% των ασθενών που άρχισαν νωρίς θεραπεία εξελίχθηκαν σε δευτεροπαθώς προϊούσα σκλήρυνση. Το αντίστοιχο ποσοστό σε όσους άρχισαν θεραπεία μετά από τουλάχιστον 16 μήνες ήταν 23%.
Επιπλέον, οι ασθενείς που άρχισαν νωρίς θεραπεία, ανέφεραν λιγότερη αναπηρία και λιγότερες δυσκολίες στην καθημερινότητά τους.
Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι όσο νωρίτερα αρχίζει η θεραπεία για την πολλαπλή σκλήρυνση, τόσο το καλύτερο, δήλωσε ο επικεφαλής της έρευνας Δρ. Alvaro Cobo Calvo, από το Κέντρο Πολλαπλής Σκλήρυνσης της Καταλονίας.
Τα ευρήματα δημοσιεύονται στην επιστημονική επιθεώρηση Neurology.