Παιδική παχυσαρκία: Μπορεί ένα παιδί να υποβληθεί σε επέμβαση απώλειας βάρους;

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ρυθμός με τον οποίο οι νέοι υποβάλλονται σε βαριατρικές ή μεταβολικές επεμβάσεις (MBS) στις ΗΠΑ, έχει αυξηθεί από 726 περιπτώσεις το 2016 σε περίπου 1.300 το 2021.

Αυτές οι χειρουργικές επεμβάσεις αλλάζουν το μέγεθος και τη λειτουργία του στομάχου και του εντέρου προκειμένου να βοηθήσουν στην απώλεια βάρους και να μειώσουν την πρόσληψη τροφής.

Ο αριθμός των επεμβάσεων απώλειας βάρους αυξήθηκε απότομα, κατά σχεδόν 20%, από το 2020 έως το 2021 όταν τα lockdown λόγω της πανδημίας της Covid περιόρισαν το παιχνίδι και την άσκηση και αύξησαν τη χρήση βιντεοπαιχνιδιών και μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Κάποιοι γιατροί εκφράζουν τις ανησυχίες τους για την χειρουργική αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας έναντι λιγότερο επεμβατικών αλλαγών στον τρόπο ζωής. Στην πλειονότητά τους όμως οι γιατροί συμφωνούν ότι τα παιδιά δεν μπορούν να συνεχίζουν να ζουν υγιώς χωρίς κάποια ιατρική παρέμβαση.

Η παιδική παχυσαρκία έχει χαρακτηριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως μία από τις πιο σοβαρές προκλήσεις για τη δημόσια υγεία τον 21ο αιώνα.

Υπολογίζεται ότι ένα στα πέντε παιδιά κάτω των 19 ετών είναι παχύσαρκα, αύξηση κατά 17% σε σχέση με δεδομένα για το 2016, που απέχει δραματικά από το 5% που ήταν η παχυσαρκία τη δεκαετία του 1970.

Η παχυσαρκία προκαλεί βλάβη σε σχεδόν κάθε μέρος του σώματος ενός παιδιού, καθώς επιβαρύνει την καρδιά και τους πνεύμονες, διαταράσσει τις ορμόνες που ελέγχουν το σάκχαρο και την εφηβεία και αυξάνει τις πιθανότητες υψηλής αρτηριακής πίεσης και χοληστερόλης.

Εκτός από τη συμβολή της στην ανάπτυξη υπνικής άπνοιας, καρδιακής νόσου και λιπώδους ηπατικής νόσου, η παχυσαρκία μπορεί επίσης να επηρεάσει σοβαρά την αυτοεκτίμηση και την ψυχική υγεία του παιδιού μακροπρόθεσμα.

Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής, εξέδωσε το 2019 οδηγία, η οποία συνιστά βαριατρικές-μεταβολικές επεμβάσεις σε περιπτώσεις σοβαρής παιδικής παχυσαρκίας, σηματοδοτώντας μια σημαντική αλλαγή στον τρόπο αντιμετώπισης της παχυσαρκίας.

Οι Αμερικανοί γιατροί που υπογράφουν τα νέα επιστημονικά ευρήματα, μελέτησαν τις τάσεις της χειρουργικής και της παχυσαρκίας σε σχεδόν 1,4 εκατομμύρια νέους ηλικίας 10 έως 19 ετών με μέση ηλικία τα 12 έτη.

Οι ερευνητές θέλησαν να μελετήσουν πώς η αλλαγή της οδηγίας το 2019, άλλαξε τον ρυθμό βαριατρικών μεταβολικών επεμβάσεων στους νέους.

Συγκριτικά με το 2016, όταν υποβλήθηκαν σε τέτοια επέμβαση λιγότεροι από 730 νέοι, ο αριθμός έφτασε τους 1.300 το 2021.

Το 2019, περίπου 970 νέοι υποβλήθηκαν σε επέμβαση, το 2020 ο αριθμός έφτασε τους 1.100 και το 2021 τους 1.300, αύξηση σχεδόν 19%.

Οι βαριατρικές και μεταβολικές χειρουργικές επεμβάσεις είναι αποτελεσματικές και προσφέρουν μακροχρόνια θεραπεία της σοβαρής παχυσαρκίας, αλλά δεν επιλέγονται συχνά για διάφορους λόγους, ένας εκ των οποίων είναι το υψηλό κόστους τους, το οποίο δεν καλύπτει η ασφάλιση.

Υπάρχει επίσης μια παρανόηση που συνδέεται με τη χρήση φαρμάκων για τη θεραπεία της παχυσαρκίας αντί της δίαιτας, της άσκησης και της ισχυρής θέλησης. Πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να πιστεύουν ότι η λήψη φαρμάκων όπως το Wegovy ή η χειρουργική επέμβαση είναι η εύκολη λύση.

«Οι συμπεριφορικές παρεμβάσεις από μόνες τους δεν οδηγούν σε μακροπρόθεσμη, κλινικά σημαντική απώλεια βάρους τους νέους με σοβαρή παχυσαρκία. Η μεταβολική και η βαριατρική χειρουργική (MBS) είναι μια ασφαλής και αποτελεσματική θεραπεία» αναφέρουν οι επιστήμονες.

Κάποιοι άλλοι ωστόσο, όπως ο Δρ. Robert Lustig, ειδικός στην παιδιατρική ενδοκρινολογία στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, πιστεύουν ότι οι χειρουργικές επεμβάσεις «βάζουν έναν επίδεσμο στο πρόβλημα, αλλά δεν το επιλύουν οριστικά».

Οι βαριατρικές μεταβολικές επεμβάσεις κάνουν το στομάχι μικρότερο και παρακάμπτουν ένα τμήμα του εντέρου, μειώνοντας έτσι την πρόσληψη τροφής και αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο το σώμα απορροφά την τροφή για την παραγωγή ενέργειας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μειωμένη πείνα και αυξημένο αίσθημα πληρότητας.

Αν και το ποσοστό έχει σχεδόν διπλασιαστεί τα τελευταία πέντε χρόνια, τα ποσοστά αυτών των παιδιατρικών επεμβάσεων παραμένουν χαμηλά λόγω της ανησυχίας ότι οι ιατρικές παρεμβάσεις είναι πολύ επιθετικές για ανηλίκους.

Παρότι μια χειρουργική επέμβαση σε έναν έφηβο μπορεί να φαίνεται ένα επικίνδυνο βήμα, οι ειδικοί σπεύδουν να επισημάνουν ότι οι κίνδυνοι για την υγεία που συνδέονται με τη σοβαρή παχυσαρκία είναι πολύ σημαντικοί για να μην υποβληθούν σε επέμβαση.

Οι αιτίες για τα αυξανόμενα ποσοστά παχυσαρκίας είναι πολύπλευρες. Γενικά, οι Αμερικανοί καταναλώνουν περισσότερες θερμίδες. Σύμφωνα με το Pew Research Center, ο μέσος Αμερικανός κατανάλωνε 2.481 θερμίδες την ημέρα το 2010, αύξηση που ξεπερνά το 20% συγκριτικά με το 1970.

Ταυτόχρονα, οι έφηβοι δεν γυμνάζονται για να διατηρήσουν ένα υγιές βάρος. Έκθεση του 2022 από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Τζόρτζια, διαπίστωσε ότι περίπου τρεις στους τέσσερις έφηβους δεν ασκούνται αρκετά.

Είναι πιθανότερο επίσης τα παιδιά να τρώνε ανθυγιεινά «πρόχειρα» φαγητά, σύμφωνα με ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο, στον Καναδά.

Έχει διαπιστωθεί ότι τα σνακ με συσκευασία φιλική προς τα παιδιά, όπως χαρακτήρες κινουμένων σχεδίων και πολύχρωμα σχέδια, περιέχουν κατά μέσο όρο 63% περισσότερη ζάχαρη, που ισοδυναμεί με ενάμισι κουταλάκι του γλυκού.

Έχουν επίσης χαμηλότερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, φυτικές ίνες, ασβέστιο και σίδηρο - θρεπτικά συστατικά που είναι σημαντικά για την ανάπτυξη, ειδικά των μικρότερων παιδιών.

Τα νέα ευρήματα δημοσιεύονται στην επιστημονική επιθεώρηση JAMA Pediatrics.