Υψηλό ουρικό οξύ: Τι προκαλεί στον εγκέφαλο

Είναι η πρώτη μελέτη που συσχετίζει τα ευρήματα μαγνητικών τομογραφιών εγκεφάλου εκατοντάδων ασθενών με τα υψηλά επίπεδα ουρικού οξέος, δηλαδή την ουρική αρθρίτιδα.

Η ουρική αρθρίτιδα προσβάλλει το 1-4% του πληθυσμού και εκδηλώνεται με εξάρσεις πόνου και φλεγμονής σε αρθρώσεις του σώματος (συχνά ξεκινά από το μεγάλο δάκτυλο του ποδιού). Τα συμπτώματα οφείλονται στη εναπόθεση κρυστάλλων ουρικού οξέος στις αρθρώσεις.

Αρκετές μελέτες έχουν συνδέσει το υψηλό ουρικό με άνοια, Πάρκινσον και ιδιοπαθή τρόμο.

Στη νέα μελέτη, οι επιστήμονες στα Πανεπιστήμια του Κέιμπριτζ και της Οξφόρδης ανέλυσαν στοιχεία από μία μεγάλη βάση δεδομένων, τη UK Biobank, για 11.735 πάσχοντες με ουρική αρθρίτιδα. Οι 1.165 από αυτούς είχαν υποβληθεί και σε μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου. Εξέτασαν επίσης στοιχεία για χιλιάδες εθελοντές χωρίς αυξημένο ουρικό οξύ.

Σχεδόν ο ένας στους τρεις ασθενείς με ουρική αρθρίτιδα (30,8%) έπαιρναν φάρμακα για να μειώσουν το ουρικό οξύ.

Οι ερευνητές παρακολούθησαν την πορεία της υγείας των ασθενών μέχρι τον Ιανουάριο του 2022. Εν τω μεταξύ 3.126 από τους εθελοντές (με ή χωρίς ουρική αρθρίτιδα) εμφάνισαν άνοια, ενώ 16.422 εθελοντές πέθαναν.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι από τους ασθενείς με ουρική αρθρίτιδα, πέθανε το 11%.

Οι μαγνητικές τομογραφίες έδειξαν επίσης ότι το ουρικό οξύ συνδεόταν με τον όγκο του εγκεφάλου, της φαιάς ουσίας, της λευκής ουσίας και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού.

Ειδικότερα, όσο πιο υψηλό ήταν το ουρικό οξύ, τόσο μειωνόταν ο όγκος του εγκεφάλου. Η μέγιστη διαφορά αφορούσε τον όγκο της φαιάς ουσίας και ήταν εφάμιλλη με την πρόωρη γήρανση του εγκεφάλου κατά δύο χρόνια.

Η μελέτη έδειξε ακόμα πως οι ασθενείς με ουρική αρθρίτιδα είχαν κατά μέσον όρο 60% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια. Ο κίνδυνος ήταν μεγαλύτερος τα πρώτα χρόνια από τη διάγνωση της ουρικής αρθρίτιδας και στη συνέχεια μειωνόταν σταδιακά.

Ειδικότερα, την πρώτη τριετία από τη διάγνωση της ουρικής αρθρίτιδας, ο κίνδυνος ήταν 7,4 φορές μεγαλύτερος από ότι στους εθελοντές με φυσιολογικό ουρικό οξύ.

Η συσχέτιση αφορούσε κυρίως την αγγειακή άνοια και όχι το Αλτσχάιμερ. Οι ασθενείς είχαν επίσης αυξημένες πιθανότητες να εκδηλώσουν νόσο Πάρκινσον και ιδιοπαθή τρόμο.

Τα ευρήματα υποδηλώνουν πως υπάρχει αιτιολογική συσχέτιση μεταξύ της ουρικής αρθρίτιδας και των νευροεκφυλιστικών παθήσεων, η οποία πιθανώς οφείλεται στη μείωση του νοητικού αποθέματος (ή νοητικής εφεδρείας) λόγω της παρατηρούμενης μείωσης του όγκου του εγκεφάλου. Με τον όρο νοητικό απόθεμα περιγράφεται η ανάπτυξη πρόσθετων νευρώνων (εγκεφαλικών κυττάρων) και νοητικών δεξιοτήτων.

Οι επιστήμονες εκτιμούν επίσης ότι η επιθετική αντιμετώπιση της ουρικής αρθρίτιδας θα μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο νευροεκφυλιστικών διαταραχών.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιθεώρηση Nature Communications.