Οι τροφές που προκαλούν γνωστική εξασθένηση και οδηγούν στην άνοια

Βραζιλιάνοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι μια διατροφή πλούσια σε εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να έχει επιπτώσεις στον εγκέφαλο.

Μελέτη σε πάνω από 10.000 ανθρώπους εξέτασε πώς επηρέασε τη λειτουργία του εγκεφάλου τους η κατανάλωση πολλών ανθυγιεινών σνακ.

Οι μεσήλικες που έτρωγαν τα πιο πολλά υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία καταλάμβαναν έως και τα τρία τέταρτα της διατροφής τους, είδαν τον εγκέφαλό τους να χάνει τις γνωστικές του ικανότητες κατά 28% πιο γρήγορα από αυτούς που έτρωγαν λιγότερα.

Οι ερευνητές τονίζουν ότι οι κυτοκίνες -φλεγμονώδεις πρωτεΐνες που παράγονται από το σώμα και πιστεύεται ότι ενισχύονται από τα τρόφιμα που περιέχουν ζάχαρη- θα μπορούσαν να ευθύνονται για την επιτάχυνση της γνωστικής έκπτωσης. Προηγούμενες έρευνες έχουν συνδέσει αυτές τις χημικές ουσίες με τη γνωστική εξασθένηση.

Τα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα έχουν γενικά υψηλότερη περιεκτικότητα σε ζάχαρη, αλάτι και κορεσμένα λιπαρά σε σύγκριση με τα λιγότερο επεξεργασμένα τρόφιμα.

Ο όρος καλύπτει τα τρόφιμα που περιέχουν συστατικά τα οποία κάποιος που μαγειρεύει στο σπίτι δεν θα πρόσθετε στο φαγητό, όπως χημικά, χρωστικές ουσίες και συντηρητικά.

Τέτοιες τροφές είναι τα έτοιμα γεύματα, τα παγωτά, τα λουκάνικα, το τηγανητό κοτόπουλο, τα δημητριακά και το κέτσαπ.

Διαφέρουν από τα επεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία υπόκεινται σε κάποιες διαδικασίες για να διαρκέσουν περισσότερο ή να βελτιωθεί η γεύση τους. Τέτοια είναι τα αλλαντικά, τα τυριά και το φρέσκο ​​ψωμί.

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η αντικατάσταση των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων «με υγιεινές εναλλακτικές, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο άνοιας».

Η νέα έρευνα παρακολούθησε τα ποσοστά γνωστικής εξασθένισης σε 10.775 δημόσιους υπαλλήλους από το 2008 έως το 2019.

Οι συμμετέχοντες ήταν ηλικίας μεταξύ 35 και 74 ετών και εξετάστηκαν πολλές φορές για να δουν πώς είχαν αλλάξει οι νοητικές τους ικανότητες.

Τα τεστ περιλάμβαναν απλή ανάκληση για τον έλεγχο της μνήμης και αξιολόγηση της «εκτελεστικής λειτουργίας» για την μέτρηση του λεξιλογίου.

Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο έδωσαν επίσης στους συμμετέχοντες ερωτηματολόγια τροφίμων για να αξιολογήσουν πόσα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα έτρωγαν.

Ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να θυμηθούν τι έφαγαν και ήπιαν το διάστημα πριν από την έρευνα, το οποίο μετατράπηκε σε γραμμάρια ανά ημέρα.

Τα τρόφιμα χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες.

Η πρώτη περιλάμβανε μη επεξεργασμένα ή ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως φρούτα ή λαχανικά, δημητριακά, κρέας και ψάρι, και συστατικά μαγειρικής, όπως επιτραπέζια ζάχαρη, λάδια, αλάτι.

Η δεύτερη ομάδα περιλάμβανε επεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία περιείχαν συστατικά για τη συντήρησή τους, όπως φρούτα σε κονσέρβα, τρόφιμα με αλάτι, καπνιστά και αλλαντικά.

Η τρίτη ομάδα ήταν τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, για την παρασκευή των οποίων χρησιμοποιούνται πρόσθετα, όπως γεύσεις, χρώματα, γλυκαντικά, γαλακτωματοποιητές.

Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τέσσερις ομάδες με βάση το πόσα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα έτρωγαν ως ποσοστό της συνολικής τους διατροφής.

Τα τρόφιμα αποτελούσαν λιγότερο από το ένα πέμπτο της διατροφής όσων έτρωγαν τα λιγότερα, 20-27% στη δεύτερη ομάδα, 27-34% στην τρίτη ομάδα και έως και 73% στην τέταρτη ομάδα.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσοι ανήκαν στην τέταρτη ομάδα είχαν 28% ταχύτερο ρυθμό γνωστικής εξασθένησης από όσους ανήκαν στην πρώτη ομάδα.

Οι βαθμολογίες της «εκτελεστικής λειτουργίας» τους έπεσαν επίσης κατά 25% πιο γρήγορα σε ένα μέσο διάστημα οκτώ ετών.

Οι βαθμολογίες της μνήμης τους μειώθηκαν κατά 6%, αν και οι ερευνητές επέμειναν ότι αυτή δεν ήταν σημαντική διαφορά.

Η Δρ. Natalia Gomes Goncalves, συγγραφέας της μελέτης, είπε ότι οι άνθρωποι θα πρέπει να περιορίσουν την ποσότητα των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων που τρώνε για να αποτρέψουν την άνοια.

«Μελέτες νευροαπεικόνισης έχουν διαπιστώσει ότι η διατροφή δυτικού τύπου σχετίζεται με τη μείωση του όγκου του ιππόκαμπου του εγκεφάλου και της φαιάς ουσίας σε υγιή άτομα. Ένας άλλος πιθανός βιολογικός μηχανισμός που εξηγεί τη μείωση της εκτελεστικής λειτουργίας και της γνωστικής εξασθένισης, μπορεί να σχετίζεται με συστηματική φλεγμονή που προκαλείται από την κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων» πρόσθεσε.

«Τα αυξημένα επίπεδα των προφλεγμονωδών κυτοκινών στην κυκλοφορία του αίματος, έχουν συσχετιστεί με γνωστική έκπτωση».

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση JAMA Neurology.