Από τι εξαρτάται πόσο θα ζήσει ένας ηλικιωμένος; Οι βασικοί προγνωστικοί παράγοντες
Ένα νέο μοντέλο για την πρόβλεψη του προσδόκιμου ζωής των ηλικιωμένων που βασίζεται λιγότερο σε διαγνώσεις των προβλημάτων υγείας και περισσότερο σε παράγοντες, όπως είναι η ικανότητα να ψωνίζουν στο σούπερ μάρκετ, δημιούργησαν οι επιστήμονες.
Τα ευρήματα νέας μελέτης επιστημόνων στο σύστημα υγείας Duke Health, παρέχουν έναν τρόπο να προβλέψουμε εάν ένα άτομο ηλικίας 70 και άνω είναι πιθανό να ζήσει δύο, πέντε ή 10 χρόνια.
Τους δείκτες μπορεί να καταγράψει ο γιατρός και να αποτελέσουν χρήσιμο οδηγό για την κλινική φροντίδα.
«Αυτή η μελέτη σχεδιάστηκε για να προσδιορίσει τα εγγύτερα αίτια της μακροζωίας - τους παράγοντες που προβλέπουν εάν κάποιος είναι πιθανό να ζήσει άλλα δύο ή 10 χρόνια», δήλωσε η Virginia Byers Kraus, M.D., Ph.D., καθηγήτρια στο τμήμα Ιατρικής, Παθολογίας και Ορθοπεδικής Χειρουργικής στη Σχολή Ιατρικής του Πανεπιστημίου Duke και κύρια συγγραφέας της μελέτης.
«Εάν εφαρμοστούν σωστά, αυτά τα μέτρα θα μπορούσαν να σταθμίσουν τα οφέλη και το κόστος των προληπτικών εξετάσεων και της θεραπείας για τους ηλικιωμένους», είπε η Kraus.
Οι ερευνητές ανέλυσαν 1.500 δείγματα αίματος στο πλαίσιο διαχρονικής μελέτης που ενέγραψε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
Τα δείγματα είχαν ληφθεί το 1992 όταν οι συμμετέχοντες ήταν τουλάχιστον 71 ετών και στη συνέχεια αποθηκεύτηκαν. Αν και είχε προγραμματιστεί να καταστραφούν, οι ερευνητές τα εντόπισαν εγκαίρως και τα μετέφεραν στο Πανεπιστήμιο για ανάλυση.
Τα δείγματα αίματος είχαν το πρόσθετο τυχαίο χαρακτηριστικό ότι λήφθηκαν σε μια χρονική στιγμή που προηγήθηκε της ευρείας χρήσης φαρμάκων όπως οι στατίνες, που θα μπορούσαν να αλλοιώσουν τα αποτελέσματα.
Επιπλέον, οι συμμετέχοντες στη μελέτη παρακολουθούνταν για αρκετά χρόνια και είχαν συμπληρώσει ερωτηματολόγια σχετικά με το ιστορικό υγείας και τις συνήθειές τους.
Με τη χρήση σύγχρονων εργαλείων ανάλυσης, οι ερευνητές κατάφεραν να εμβαθύνουν σε παράγοντες υγείας για να εντοπίσουν ένα βασικό σύνολο 17 προγνωστικών μεταβλητών που έχουν αιτιώδη επίδραση στη μακροζωία.
Η ανάλυση διαπίστωσε ότι ένας κύριος παράγοντας που σχετίζεται με τη μακροζωία σε καθένα από τα σημεία αναφοράς της μελέτης -δύο, πέντε και 10 χρόνια μετά την αιμοληψία των συμμετεχόντων- ήταν η σωματική λειτουργία, η οποία ορίστηκε ως η ικανότητα να πηγαίνουν για ψώνια ή να κάνουν καθαρισμό του σπιτιού και διάφορες μικροδουλειές. Παραδόξως, το να έχει κάποιος καρκίνο ή καρδιακή νόσο δεν ήταν μεταξύ των κύριων προγνωστικών παραγόντων.
Για τους ηλικιωμένους που ζούσαν δύο χρόνια μετά την αιμοληψία, ο κύριος παράγοντας που βρέθηκε ότι σχετίζεται με τη μακροζωία ήταν τα υψηλά επίπεδα λιποπρωτεΐνης υψηλής πυκνότητας (HDL χοληστερόλης) και όχι οποιωνδήποτε λιπιδίων HDL, αλλά πολύ μικρών σωματιδίων.
«Αυτό μάς προκάλεσε μεγάλη έκπληξη», είπε η Kraus.
«Εικάζουμε ότι αυτά τα πολύ μικρά σωματίδια HDL έχουν το καλύτερο μέγεθος για τον καθαρισμό και την απομάκρυνση της ενδοτοξινών, κύριο συστατικό του εξωτερικού περιβλήματος των αρνητικών βακτηριδίων που προκαλούν φλεγμονή. Μπορούν επίσης να εισέρχονται στα κύτταρα και να απομακρύνουν την κακή χοληστερόλη, επομένως τα αυξημένα επίπεδα στο αίμα έχουν προστατευτικό όφελος».
Πέντε χρόνια μετά την αρχική αιμοληψία, η νεότερη ηλικία και η γνωστική λειτουργία ήταν προγνωστικοί παράγοντες μακροζωίας. Μεταξύ των μακροβιότερων επιζώντων -όσων δηλαδή έζησαν 10 χρόνια- ο καλύτερος προγνωστικός δείκτης ήταν το ιστορικό καπνίσματος ενός ατόμου, με τους μη καπνιστές να τα πηγαίνουν καλύτερα.
«Αυτοί οι παράγοντες αποσαφηνίζουν και εμπλουτίζουν την κατανόησή μας για τους μηχανισμούς που διέπουν τη μακροζωία και θα μπορούσαν να υποδείξουν κατάλληλες εξετάσεις και πιθανές παρεμβάσεις», είπε η Kraus.
Το επόμενο στάδιο της έρευνας είναι η χρήση πρόσθετων αναλυτικών εργαλείων για τη βελτίωση της πρόγνωσης και τον εντοπισμό πιθανών στόχων για θεραπείες.
Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο eBioMedicine.