Ρίγος και ημικρανία: Ποια είναι η σύνδεση μεταξύ τους;

Η ημικρανία είναι μια νευρολογική πάθηση και συνήθως εντοπίζεται στο ήμισυ της κεφαλής. Μπορεί να προκαλέσει ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων που πολλά από αυτά διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Δυστυχώς, ταλαιπωρεί περίπου το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ εμφανίζεται 3 φορές πιο συχνά στις γυναίκες κυρίως λόγω ορμονικών διαταραχών.

Η ημικρανία έχει χαρακτηριστεί παγκοσμίως ως η 2η αιτία αναπηρίας, καθώς μπορεί να μειώσει την παραγωγικότητα του πάσχοντος. Συγκεκριμένα, κάθε χρόνο, χάνονται κατά μέσο όρο 25,3 εργάσιμες ημέρες ανά ασθενή με ημικρανία, καθώς ο πάσχων είναι απών από την εργασία του.

Τις περισσότερες φορές η ημικρανία κάνει την πρώτη της εμφάνιση κατά την εφηβεία (οι παιδιατρικές ημικρανίες είναι συχνά μικρότερης διάρκειας αλλά παρουσιάζουν ενοχλήσεις στο στομάχι) ενώ κορυφώνεται γύρω στα 40. Στη συνέχεια, με την πάροδο των ετών και την αλλαγή των ορμονών τείνει να μειώνεται.

Οι παράγοντες που πυροδοτούν μια ημικρανία

Δυστυχώς, οι κληρονομικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο και η προδιάθεση για ημικρανικές κρίσεις έχει «χαραχτεί» στα γονίδια, των ανθρώπων. Άλλες αιτίες που κρίνονται ένοχες για την εμφάνιση της ημικρανίας είναι η παχυσαρκία, το είδος της διατροφής (κόκκινο κρασί, ορισμένα τυριά, σοκολάτα και καφές), η υπερβολική χρήση φαρμάκων, η χρήση βαρβιτουρικών και οπιούχων, η υπογλυκαιμία, η κατάθλιψη, οι καιρικές συνθήκες, η υποθερμία, το στρες, η κούραση και η κακή στάση του σώματος.

Τα στάδια της ημικρανίας

Όπως αναφέρουν οι νευρολόγοι κάθε κρίση ημικρανίας αποτελείται από τέσσερα στάδια, χωρίς ωστόσο να είναι απαραίτητο ο πάσχων να τα βιώνει όλα.

1ο στάδιο - προειδοποιητική φάση: Τα βασικά της χαρακτηριστικά είναι η κούραση, η ευερεθιστότητα, η θολή όραση, η ευαισθησία στο φως, τους θορύβους, τις μυρωδιές και η απέχθεια για κάποιες τροφές. Στις περισσότερες περιπτώσεις το εν λόγω στάδιο έχει διάρκεια λίγων ωρών, ωστόσο υπάρχει η πιθανότητα να διαρκέσει για λίγες ημέρες.

2ο στάδιο -εμφάνιση αύρας: Στη φάση αυτή υπάρχουν αλλοιώσεις στην όραση, εναλλαγές φωτός ή γραμμές ζιγκ ζαγκ και σε κάποιες περιπτώσεις ίσως εμφανιστεί ένα μούδιασμα στα χέρια ή το πρόσωπο το οποίο δεν είναι μόνιμο. Ο πάσχων ίσως νιώσει σύγχυση ή και στιγμιαίο αποπροσανατολισμό. Τις περισσότερες φορές εμφανίζεται πριν την έναρξη της ημικρανίας αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις που μπορεί να συνεχίσει να υφίσταται και κατά την κεφαλαλγία.

3ο στάδιο -κεφαλαλγία: Κατά τη διάρκεια αυτού του ιδιαίτερα κρίσιμου σταδίου εκδηλώνεται πόνος καθώς και μια παλλόμενη αίσθηση. Τις περισσότερες φορές επηρεάζεται η μια πλευρά του κεφαλιού, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις που ο πόνος είναι διάχυτος σε όλο το κεφάλι. Ο πάσχων μπορεί να ανακουφιστεί λαμβάνοντας αναλγητικά όπως παρακεταμόλη, ασπιρίνη, τριπτάντες, γλυκοκορτικοειδή (πρεδνιζόνη, δεξαμεθαζόνη) και αν χρειαστεί οπιοειδή τα οποία θα συνταγογραφήσει ο γιατρός.

Επίσης, ανακουφίζει τον πάσχοντα η ξεκούραση σε ένα σκοτεινό και δροσερό δωμάτιο χωρίς θορύβους και μυρωδιές. Η ημικρανία μπορεί να διαρκέσει από 4 ώρες έως και 2 ημέρες και λόγω της κακουχίας ο πάσχων μπορεί να νιώσει ναυτία ή να κάνει εμετό.

Άλλοι μη ιατρικοί τρόποι αντιμετώπισης των κρίσεων κεφαλαλγίας είναι ο βελονισμός, η ρεφλεξολογία και το biofeedback που επιτρέπει στους ασθενείς να ελέγχουν τις κινήσεις τους και να αντιλαμβάνονται το σώμα τους θέτοντάς το, στη συνέχεια, υπό έλεγχο.

4ο στάδιο - ανάρρωση: Κατά τη διαδικασία της ανάρρωσης, ο πάσχων νιώθει εξάντληση, ενώ πιθανά να μην είναι σε θέση να συγκεντρωθεί. Η επάνοδος στην κανονική ρουτίνα μετά την κρίση της ημικρανίας ίσως απαιτήσει κάποιες ημέρες κάνοντας την καθημερινότητα του πάσχοντος πολύ δύσκολη, ειδικά αν βιώνει μέσα στον μήνα πολλαπλά επεισόδια ημικρανίας. Αξίζει να σημειωθεί πως η συχνότητα εμφάνισης δύο έως τεσσάρων ημικρανιών μέσα στη διάρκεια του μήνα για πολλούς ανθρώπους είναι μια συνηθισμένη κατάσταση που καταστρέφει την ποιότητα της ζωής τους τόσο κοινωνικά όσο και επαγγελματικά.

Ρίγος

Σε μερικούς ανθρώπους, τα ρίγη μπορούν να προκληθούν ως σύμπτωμα ημικρανίας κατά τη διάρκεια οποιουδήποτε σταδίου (λίγες ώρες ή ακόμα και λίγες ημέρες) πριν παρουσιαστεί ένα επεισόδιο ημικρανίας.

Κατά τη διάρκεια των ωρών και των ημερών που οδηγούν σε μια κρίση ημικρανίας, μερικοί άνθρωποι νιώθουν ρίγος όπως αναφέρει το healthline.com. Οι αλλαγές στον εγκέφαλο και τα αιμοφόρα αγγεία που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια μιας κρίσης ημικρανίας μπορεί να προκαλέσουν ρίγος ή εφίδρωση. Οι περιοχές του εγκεφάλου που συχνά συνδέονται με την ημικρανία ελέγχουν επίσης τη θερμοκρασία του σώματος και την κίνηση των μυών και οι περισσότεροι άνθρωποι νιώθουν ρίγος όταν η θερμοκρασία του σώματός τους πέφτει.

Άλλες αιτίες ρίγους

Ενώ μερικοί άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν ρίγη πριν ή κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου ημικρανίας, το ρίγος και οι πονοκέφαλοι μπορεί να κρύβουν και άλλες αιτίες.

Αυτές περιλαμβάνουν:

Ασθένειες: Οι ιογενείς λοιμώξεις, όπως το κοινό κρυολόγημα, και οι βακτηριακές λοιμώξεις, όπως η τροφική δηλητηρίαση, μπορούν να προκαλέσουν ρίγη και πονοκεφάλους. Άλλες χρόνιες παθήσεις, όπως η λευχαιμία, μπορεί να προκαλέσουν μια μεγάλη ποικιλία συμπτωμάτων, συμπεριλαμβανομένων του ρίγους και του πονοκέφαλου.

Ανησυχία: Το άγχος μπορεί να προκαλέσει ένα ευρύ φάσμα σωματικών συμπτωμάτων. Μερικά από τα συμπτώματα που μπορούν να παρουσιαστούν είναι η εφίδρωση, το τρέμουλο, τα ρίγη, οι εξάψεις, οι πονοκέφαλοι και οι μυϊκοί πόνοι. Όταν το άγχος οδηγεί σε κρίση πανικού, αυτά τα συμπτώματα μπορεί να γίνουν ακόμη πιο έντονα.

Υπογλυκαιμία: Το χαμηλό σάκχαρο στο αίμα, το οποίο συνδέεται συχνότερα με καταστάσεις όπως ο διαβήτης, μπορεί να προκαλέσει εφίδρωση, τρέμουλο, ρίγη στο σώμα και πονοκεφάλους. Η υπογλυκαιμία είναι μια σοβαρή κατάσταση που απαιτεί ιατρική φροντίδα και μπορεί να αποβεί μοιραία εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία.

Υποθερμία: Υποθερμία ονομάζεται η παθολογική κατάσταση κατά την οποία η εσωτερική θερμοκρασία του σώματος πέφτει κάτω από τους 35 βαθμούς Κελσίου. Τα συμπτώματα της ήπιας υποθερμίας περιλαμβάνουν ρίγη, πονοκεφάλους, χλωμό δέρμα και ταχυκαρδία.

Υπερπροσπάθεια: Μετά από έντονη άσκηση ή αφυδάτωση που μπορεί να προκληθεί από την πολύ έντονη προπόνηση μπορεί να προκληθεί ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων, όπως ρίγη στο σώμα και πονοκέφαλος.

Φαρμακευτική αγωγή: Ορισμένα φάρμακα, ειδικά αυτά που συνταγογραφούνται για παθήσεις ψυχικής υγείας, μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες όπως ρίγη και πονοκεφάλους. Άλλες καταστάσεις που σχετίζονται με τη χρήση φαρμάκων, όπως η υπερβολική χρήση φαρμάκων ή το σύνδρομο σεροτονίνης, μπορεί επίσης να προκαλέσουν αυτά τα συμπτώματα.

Οι άνθρωποι που υποφέρουν από ημικρανίες παρουσιάζουν αυξημένη διέγερση στον οπτικό φλοιό του εγκεφάλου.

Σύμφωνα με έρευνα του 2018, η ημικρανία μπορεί να οδηγήσει τόσο σε δομικές όσο και σε λειτουργικές αλλαγές στον εγκέφαλο. Οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει μεταβολές σε συγκεκριμένες περιοχές και νευρώνες του εγκεφάλου, καθώς και νεύρα εκτός του εγκεφάλου. Επιπλέον, οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι ορισμένα μόρια και υποδοχείς μπορεί επίσης να σχετίζονται με την ανάπτυξη ημικρανίας.

Η ημικρανία με αύρα αυξάνει κατά 68% τον κίνδυνο βλαβών στην λευκή ουσία του εγκεφάλου, ενώ όταν εκδηλώνεται χωρίς αύρα ο κίνδυνος αυξάνεται κατά 34%. Αντίστοιχα, ο κίνδυνος αλλοιώσεων στον εγκέφαλο που μπορεί να προκληθεί δημιουργώντας μικρά εγκεφαλικά αυξάνεται κατά 44% σε όσους πάσχουν από ημικρανία με αύρα.

Σε μια ανασκόπηση του 2015, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα περισσότερα συμπτώματα ημικρανίας προέρχονται από διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου και συγκεκριμένα τον υποθάλαμο, το εγκεφαλικό στέλεχος και τον φλοιό.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι νευρολογικές αλλαγές σε αυτές τις περιοχές του εγκεφάλου προκαλούν συμπτώματα που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια των σταδίων πριν από μια κρίση ημικρανίας.

Οι περισσότεροι άνθρωποι νιώθουν ρίγος όταν η θερμοκρασία του σώματός τους πέφτει. Να σημειωθεί δε πως η θερμοκρασία του σώματος ελέγχεται από τον υποθάλαμο.

Μια μελέτη του 2020 διαπίστωσε, επίσης, ότι οι γυναίκες που αντιμετωπίζουν χρόνια ημικρανία ήταν πιο πιθανό να αναφέρουν ότι είχαν κρύα χέρια ή πόδια. Αυτό πιθανότατα οφείλεται στις αλλαγές των αιμοφόρων αγγείων που συμβαίνουν κατά το επεισόδιο μιας ημικρανίας.

Επιπλέον, ο εγκεφαλικός φλοιός εμπλέκεται στην κίνηση των μυών και τα ρίγη είναι το αποτέλεσμα της ακούσιας σύσφιξης και χαλάρωσής τους. Αν και το ρίγος συνδέεται πιο στενά με τη δραστηριότητα στον υποθάλαμο, ο εγκεφαλικός φλοιός εξακολουθεί να παίζει ρόλο στον τρόπο που μπορεί ένας άνθρωπος να αντιληφθεί τις αισθήσεις στο σώμα του όπως το ρίγος.

Τελικά, οι αλλαγές σε αυτές τις περιοχές του εγκεφάλου μπορεί να κάνουν μερικούς ανθρώπους να νιώθουν ρίγος κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου ημικρανίας, μεταξύ πολλών άλλων συμπτωμάτων.

Πώς μπορείτε να αντιμετωπίσετε τα ρίγη της ημικρανίας

Τα συμπτώματα της ημικρανίας μπορούν να αντιμετωπιστούν με μια ποικιλία διαφορετικών φαρμάκων.

• Παυσίπονα: Ανακουφίζουν από τον πόνο και τη φλεγμονή.
• Οι τριπτάνες και οι εργοταμίνες χρησιμοποιούνται όταν τα απλά αναλγητικά δεν είναι αποτελεσματικά για τον ασθενή.
• Οπιοειδή: Ανακουφίζουν από τον πόνο όταν τα παραδοσιακά παυσίπονα δεν είναι αρκετά ισχυρά.

Τα φάρμακα για την πρόληψη της ημικρανίας περιλαμβάνουν:

• Ανταγωνιστές CGRP, οι οποίοι χρησιμοποιούν θεραπεία αντισωμάτων για να εμποδίσουν ορισμένες ενώσεις που σχετίζονται με την ημικρανία.
• Β-αναστολείς, οι οποίοι μπλοκάρουν τις επιδράσεις της επινεφρίνης (αδρεναλίνη) και διαστέλλουν τα αιμοφόρα αγγεία.
• Αποκλειστές διαύλων ασβεστίου, οι οποίοι ρυθμίζουν τη συστολή και τη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων.
• Αντικαταθλιπτικά, τα οποία αλλάζουν τα επίπεδα νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο και
  αντισπασμωδικά τα οποία ηρεμούν τα νεύρα στον εγκέφαλο.

Γενικότερα, οποιοδήποτε φάρμακο συμβάλει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της ημικρανίας είτε πριν από την έναρξη μιας κρίσης ημικρανίας είτε κατά τη διάρκειά της θα πρέπει να βοηθήσει και στην ανακούφιση των ρίγους.

Πότε πρέπει να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια για τα ρίγη

Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα ρίγη σταματούν όταν περάσει η κρίση της ημικρανίας. Ωστόσο, εάν ο πάσχων συνεχίζει να νιώθει ρίγος ή συνοδεύεται από οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα, θα πρέπει να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια:

• πυρετός 39 °C ή μεγαλύτερος
• θερμοκρασία σώματος 35°C ή χαμηλότερη
• βήχας, συριγμός ή δύσπνοια
• δυσκαμψία του αυχένα ή δυσκολία στην κίνηση του κεφαλιού
• σύγχυση ή αλλαγές στη διάθεση
• κοιλιακό άλγος ή πόνος κατά την ούρηση
• συχνουρία ή καθόλου ούρηση
• έμετος ή διάρροια

Όταν αυτά τα συμπτώματα συνοδεύουν έναν σοβαρό πονοκέφαλο και ρίγη, μπορεί να υποδηλώνουν μια πιο σοβαρή υποκείμενη κατάσταση.

Τα κέντρα κεφαλγίας για την αντιμετώπιση των ημικρανιών

Ειδικά κέντρα κεφαλαλγίας υπάρχουν σε αρκετά δημόσια νοσοκομεία και οι ασθενείς μπορούν να απευθυνθούν σε κάποιο από τα ακόλουθα.

• ΑΙΓΙΝΗΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ
• ΑΤΤΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ
• 401 ΓΕΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
• ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ
• ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ
• ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ, ΛΑΡΙΣΑ
• 251 ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ
• ΘΡΙΑΣΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ
• ΓΕΝΙΚΟ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΗΦΙΣΙΑΣ «ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ»
• TZANEIO NOΣOKOMEIO
• ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ «ΑΓ. ΑΝΔΡΕΑΣ», στην ΠΑΤΡΑ
• ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ YΓEIAΣ MEΛAΘΡON (T.Y.Π.E.T)
• ΔΡΟΜΟΚΑΪΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ
• ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΗΜΑΘΙΑΣ-ΜΟΝΑΔΑ ΝΑΟΥΣΑΣ