6 «τοξίνες» στα τρόφιμα που είναι πραγματικά ανησυχητικές
Πιθανότατα έχετε ακούσει ότι ορισμένα κοινά τρόφιμα ή συστατικά τροφίμων είναι τοξικά. Ευτυχώς, οι περισσότεροι από αυτούς τους ισχυρισμούς δεν υποστηρίζονται από την επιστήμη.
Ωστόσο, υπάρχουν μερικά συστατικά που μπορεί να είναι επιβλαβή, ιδιαίτερα όταν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες.
Στο εν λόγω άρθρο αναφερόμαστε σε έξι τρόφιμα, συστατικά ή ενώσεις που αξίζει να διαβάσετε προκειμένου να ενημερωθείτε σχετικά.
1. Δισφαινόλη Α και παρόμοιες ενώσεις
Η δισφαινόλη Α είναι μια χημική ουσία που βρίσκεται στα πλαστικά δοχεία πολλών κοινών τροφίμων και ποτών και στην επένδυση μέσα σε μεταλλικά δοχεία (για παράδειγμα, αυτά που χρησιμοποιούνται για κονσερβοποιημένες ντομάτες).
Η δισφαινόλη πιστεύεται ότι μιμείται τα οιστρογόνα και μπορεί να διαταράξει την τυπική ορμονική λειτουργία.
Επιπλέον, μελέτες σε έγκυα ζώα έχουν δείξει ότι η έκθεση στη δισφαινόλη οδηγεί σε προβλήματα αναπαραγωγής και αυξάνει τον μελλοντικό κίνδυνο καρκίνου του μαστού και του προστάτη από ένα αναπτυσσόμενο έμβρυο.
Ορισμένες μελέτες παρατήρησης έχουν επίσης διαπιστώσει ότι τα υψηλά επίπεδα δισφαινόλης σχετίζονται με την αντίσταση στην ινσουλίνη, τον διαβήτη τύπου 2 και την παχυσαρκία.
Ωστόσο, ενώ μελέτες σε ζώα έχουν βρει μια συσχέτιση μεταξύ της δισφαινόλης, της αύξησης βάρους και της αντίστασης στην ινσουλίνη, λίγες μελέτες σε ανθρώπους έχουν μελετήσει τη σχέση μεταξύ των δεικτών έκθεσης στη δισφαινόλη και του διαβήτη.
Ευτυχώς, τα περισσότερα πλαστικά και δοχεία είναι πλέον χωρίς δισφαινόλη.
Για να μειώσετε την έκθεσή σας σε αυτές τις δυνητικά επιβλαβείς ενώσεις, χρησιμοποιήστε γυάλινα και ανοξείδωτα δοχεία αντί για πλαστικό και αναζητήστε τρόφιμα που συσκευάζονται σε γυαλί και όχι σε κουτιά αλουμινίου.
2. Τεχνητά τρανς λιπαρά
Τα τεχνητά τρανς λιπαρά παράγονται με την άντληση υδρογόνου σε ακόρεστα έλαια όπως σογιέλαιο και καλαμποκέλαιο για να τα μετατρέψουν σε στερεά λίπη. Κάποτε ήταν σε πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως μαργαρίνη, σνακ και συσκευασμένα αρτοσκευάσματα.
Ωστόσο, μελέτες σε ζώα και μελέτες παρατήρησης έχουν επανειλημμένα δείξει ότι η κατανάλωση τρανς λιπαρών προκαλεί φλεγμονή και έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία της καρδιάς.
Για το λόγο αυτό, η χρήση τεχνητών τρανς λιπαρών έχει απαγορευτεί πλήρως στις Ηνωμένες Πολιτείες από τον Ιανουάριο του 2020.
Ορισμένα τρόφιμα ζωικής προέλευσης μπορεί να περιέχουν ορισμένα φυσικά τρανς λιπαρά, αλλά αυτά δεν έχουν τις ίδιες αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία με τα βιομηχανικά τρανς λιπαρά.
3. Πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες
Οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAH) θεωρούνται περιβαλλοντικοί ρύποι. Προκύπτουν από την καύση οργανικών υλικών, αλλά βρίσκονται επίσης σε τρόφιμα.
Όταν το κρέας ψήνεται στη σχάρα ή καπνίζεται σε υψηλές θερμοκρασίες, το λίπος στάζει σε ζεστές επιφάνειες μαγειρέματος, παράγοντας πτητικούς PAH που μπορούν να εισχωρήσουν στο κρέας.
Αν και το κόκκινο κρέας θεωρήθηκε κάποτε ο κύριος ένοχος, δείγματα ψητού κοτόπουλου και ψαριού βρέθηκαν να περιέχουν παρόμοια επίπεδα PAH.
Στην πραγματικότητα, τα καπνιστά και ψητά κρέατα είναι μία από τις κύριες πηγές PAH στα τρόφιμα. Αλλά οι PAH βρίσκονται επίσης σε πολλά είδη επεξεργασμένων τροφίμων.
Δυστυχώς, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες είναι τοξικοί και συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού, των νεφρών, του παχέος εντέρου και του προστάτη.
4. Κουμαρίνη σε κανέλα
Η κουμαρίνη είναι μια τοξική ένωση που βρίσκεται σε C. cassia, C. loureiroi, και C. burmannii κανέλα. Αυτοί οι τύποι κανέλας βρίσκονται συνήθως στα παντοπωλεία.
Σε υψηλές δόσεις, η κουμαρίνη έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου και ηπατικής βλάβης. Ωστόσο, είναι αδύνατο να γνωρίζετε πόση κουμαρίνη περιέχει η κανέλα σας αν δεν την δοκιμάσετε.
Αν θέλετε να αποφύγετε την κουμαρίνη, αναζητήστε έναν διαφορετικό τύπο κανέλας, που ονομάζεται κανέλα Κεϋλάνης ή «αληθινή κανέλα», από το φυτό Cinnamomum verum.
5. Πρόσθετα σάκχαρα
Τα πρόσθετα σάκχαρα αναφέρονται συχνά ως «κενές θερμίδες». Ωστόσο, οι επιβλαβείς επιδράσεις της ζάχαρης υπερβαίνουν κατά πολύ αυτό.
Η ζάχαρη που έχει υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη, όπως το σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης, έχει συνδεθεί με πολλές σοβαρές καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας, του διαβήτη τύπου 2, του μεταβολικού συνδρόμου, της λιπώδους ηπατικής νόσου και του καρκίνου.
Τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρόσθετα σάκχαρα είναι επίσης εξαιρετικά επεξεργασμένα και μπορεί να έχουν εθιστικές ιδιότητες που καθιστούν δύσκολο για ορισμένα άτομα να ρυθμίσουν την πρόσληψη αυτών των τροφών.
Με βάση μελέτες σε ζώα, ορισμένοι ερευνητές το απέδωσαν στην ικανότητα του σακχάρου να προκαλεί την απελευθέρωση ντοπαμίνης, ενός νευροδιαβιβαστή στον εγκέφαλο που διεγείρει τις οδούς ανταμοιβής.
Για να μειώσετε την πρόσληψη πρόσθετης ζάχαρης, περιορίστε τα ζαχαρούχα ποτά όπως η σόδα και οι χυμοί φρούτων και τρώτε επεξεργασμένα σνακ και επιδόρπια μόνο περιστασιακά.
6. Υδράργυρος στα ψάρια
Τα ψάρια είναι μια εξαιρετικά υγιής ζωική πρωτεΐνη, αλλά ορισμένες ποικιλίες ψαριών βαθέων υδάτων μπορούν να περιέχουν υψηλά επίπεδα υδραργύρου.
Τα φυτά που αναπτύσσονται σε μολυσμένα με υδράργυρο νερά καταναλώνονται από μικρά ψάρια, τα οποία στη συνέχεια καταναλώνονται από μεγαλύτερα ψάρια. Με την πάροδο του χρόνου, ο υδράργυρος συσσωρεύεται στα σώματα αυτών των μεγαλύτερων ψαριών, τα οποία τελικά τρώγονται από τον άνθρωπο.
Ο υδράργυρος είναι μια νευροτοξίνη, που μπορεί να βλάψει τον εγκέφαλο και τα νεύρα. Η έρευνα δείχνει ότι τα μικρά παιδιά, οι έγκυες και οι θηλάζουσες γυναίκες διατρέχουν ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο, καθώς ο υδράργυρος μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος του εμβρύου και των βρεφών.
Σε ανάλυση του 2014 διαπιστώθηκε ότι σε αρκετές χώρες τα επίπεδα υδραργύρου στα μαλλιά και το αίμα γυναικών και παιδιών ήταν σημαντικά υψηλότερα από ό,τι συνιστά η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, ιδίως στις παράκτιες κοινότητες και κοντά σε ορυχεία.
Για να περιορίσετε την έκθεσή σας στον υδράργυρο, επιλέξτε ψάρια με χαμηλό υδράργυρο, όπως σολομό, μπακαλιάρο, ρέγγα και γατόψαρο.
Συμπερασματικά θα λέγαμε πως πολλοί ισχυρισμοί σχετικά με τις επιβλαβείς επιπτώσεις των τοξινών των τροφίμων δεν υποστηρίζονται από την επιστήμη, αλλά ορισμένα τρόφιμα και ενώσεις τροφίμων δικαιολογούν μια κάποια ανησυχία.
Για να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο βλάβης, περιορίστε όσο το δυνατόν περισσότερο την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων, σπορελαίων, επεξεργασμένων κρεάτων και πρόσθετων σακχάρων.
Ωστόσο, είναι επίσης σημαντικό να θυμάστε ότι πολλά από αυτά τα τρόφιμα είναι επιβλαβή μόνο με σταθερή τακτική ή υψηλή πρόσληψη, οπότε δεν χρειάζεται να τα εγκαταλείψετε εντελώς, απλώς περιορίστε τα.