PFAS: Τι είναι οι επικίνδυνες ουσίες στις τροφές και για ποιες παθήσεις ενοχοποιούνται

Οι ουσίες αποτέλεσαν επανάσταση στον τομέα της τεχνολογίας, καθώς καθιστούν τα υφάσματα ανθεκτικά στο νερό και τους λεκέδες, λειτουργούν ως επιβραδυντικά φλόγας και ενισχύουν τη χημική σταθερότητα για να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής πολλών προϊόντων.

Οι ουσίες χρησιμοποιούνται πλέον στη βιομηχανία καλλυντικών και τροφίμων.

Τα PFAS βρίσκονται σε:

• μολυσμένο πόσιμο νερό
• αντικολλητικά σκεύη
• υλικά συσκευασίας τροφίμων
• αδιάβροχα καλύμματα ρούχων, επίπλων, χαλιών
• προϊόντα προσωπικής περιποίησης
• καλλυντικά
• πυροσβεστικούς αφρούς
• fast food, κρέας, ψάρια και οστρακοειδή
• κάποια είδη καφέ και τσαγιού
• επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως τα ποπ κορν μικροκυμάτων
• δημητριακά με λίγες φυτικές και πολλά λιπαρά
• οικιακή σκόνη

Τα PFAS αποτελούν «δίκοπο μαχαίρι», καθώς οι ιδιότητες που τα καθιστούν κατάλληλα για βιομηχανική χρήση, απειλούν την υγεία του ανθρώπου και του περιβάλλοντος.

Δεν διασπώνται εύκολα, με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται διαρκώς στο περιβάλλον, αλλά και στους ιστούς ανθρώπων και ζώων.

Οι άνθρωποι εκτίθενται σε PFAS κυρίως μέσω της διατροφής, αλλά και του μολυσμένου πόσιμου νερού, της επαφής του δέρματος με καλλυντικά και προϊόντα προσωπικής φροντίδας και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης εσωτερικού και εξωτερικού χώρου.

Ανασκόπηση μελετών του 2022 δείχνει ότι τα PFAS βρίσκονται στο αίμα σχεδόν όλων των ενηλίκων των ΗΠΑ και συσσωρεύονται στο ήπαρ.

Δείτε ποιοι είναι οι κίνδυνοι για την υγεία από την έκθεση σε υπερφθοριωμένες αλκυλιωμένες ουσίες:

Βλάβη στο συκώτι

Τα PFAS συσσωρεύονται κυρίως στον ηπατικό ιστό. Η προαναφερθείσα ανασκόπηση έδειξε ότι η παρατεταμένη έκθεση σε PFAS αυξάνει τον κίνδυνο προβλημάτων όπως η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος, η οποία με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε πιο σοβαρές καταστάσεις όπως η κίρρωση.

Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος αποτελεί κύρια αιτία χρόνιας ηπατικής νόσου και δυνητικά ηπατικής ανεπάρκειας.

Ο ακριβής μηχανισμός παραμένει ασαφής, αλλά κάποιοι ειδικοί πιστεύουν ότι τα PFAS διαταράσσουν την επεξεργασία και αποθήκευση λίπους στο σώμα, αυξάνοντας τις εναποθέσεις λίπους στο συκώτι που στη συνέχεια βλάπτουν αυτό το όργανο προκαλώντας και άλλες μεταβολικές διαταραχές.

Ενδοκρινικές και μεταβολικές διαταραχές

Ως χημικές ουσίες που διαταράσσουν το ενδοκρινικό σύστημα, τα PFAS σχετίζεται με μεταβολικές διαταραχές, όπως η παχυσαρκία, οι διαταραχές του θυρεοειδούς και ο διαβήτης.

Ανασκόπηση του 2016 έδειξε ότι η προγεννητική έκθεση στις ουσίες συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο παιδικής παχυσαρκίας.

Η έκθεση στις ουσίες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, διαταράσσει τα επίπεδα γλυκόζης και ινσουλίνης, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη κύησης.

Αναπαραγωγική υγεία

Οι ουσίες μπορούν να διαταράξουν την αναπαραγωγική υγεία από την εφηβεία, βλάπτοντας τη λειτουργία των ωοθηκών.

Ανασκόπηση του 2020 ανέδειξε τη σύνδεση της έκθεσης στα PFAS και της καθυστερημένης έναρξης του εμμηνορροϊκού κύκλου, των ακανόνιστων ή μεγαλύτερων κύκλων, της πρώιμης έναρξης της εμμηνόπαυσης και των ορμονικών ανισορροπιών των οιστρογόνων και των ανδρογόνων.

Επιπλέον, η έκθεση σε PFAS κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης απειλεί μακροπρόθεσμα την υγεία του εμβρύου, οδηγώντας σε χαμηλό βάρος γέννησης ή προεκλαμψία.

Άλλοι κίνδυνοι

Παρότι δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία, διερευνάται η σχέση της έκθεσης σε PFAS και της εμφάνισης καρκίνου.

Μέχρι στιγμής έχει παρατηρηθεί συσχέτιση της έκθεσης στις ουσίες μέσω του πόσιμου νερού και της ανάπτυξης καρκίνου των όρχεων και των νεφρών.

Πηγή: Medical News Today