Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την εξωσωματική γονιμοποίηση

Πότε ένα ζευγάρι θεωρείται υπογόνιμο;

Ένα ζευγάρι θεωρείται υπογόνιμο και χρήζει την γνώμη ειδικού όταν μετά από 12 μήνες ελεύθερων επαφών δεν έχει τεστ κύησης θετικό, με την προϋπόθεση ότι υπάρχουν 2-3 επαφές την εβδομάδα. Αν η γυναίκα είναι μεγαλύτερη των 39 ετών τότε μπορεί να έρθει και νωρίτερα ( στους 6 μήνες) για έλεγχο.

Ποιες εξετάσεις θα πρέπει να κάνει το ζευγάρι;

Οι βασικές εξετάσεις που θα πρέπει να πραγματοποήσει το ζευγάρι είναι ορμονικό προφίλ (LH,FSH.E2,PRLTSH και ΑΜΗ), υστεροσαλπιγγογραφία, διακολπικό υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων, και σπερμοδιάγραμμα για τον άνδρα. Με τις παραπάνω εξετάσεις εντοπίζονται στο 80- 85% των ζευγαριών τα αίτια της υπογονιμότητας και ανάλογα ακολουθείται κατάλληλη θεραπεία.

Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες ενδείξεις για να υποβληθεί ένα ζευγάρι σε εξωσωματική γονιμοποίηση;

Η οριστική απόφραξη σαλπίγγων, η εκτεταμένη ενδομητρίωση και η ανωοθυλακιορρηξία είναι μερικοί από τους λόγους για να μπει το ζευγάρι στην διαδικασία αυτή. Ακόμα, όσον αφορά τον ανδρικό παράγοντα, οι λόγοι που οδηγούν σε εξωσωματική γονιμοποίηση, είναι η βαριά ολιγοασθενοτερατοσπερμία ή η πλήρης αζωοσπερμία. Επιπλέον, μια ακόμα σημαντική ένδειξη, είναι ειδικές περιπτώσεις χρωμοσωμικών ή γενετικών ανωμαλίων του ζευγαριού, όπου απαιτείται προεμφυτευτικός έλεγχος με σκοπό τη γέννηση ενός υγιούς παιδιού.

Ποια είναι τα στάδια στην εξωσωματική γονιμοποίηση;

Η διαδικασία της εξωσωματικής συνίσταται στην επιλογή κατάλληλου φαρμακευτικού πρωτοκόλλου ώστε να παραχθεί ικανός αριθμός ωαρίων καλής ποιότητας, υπερηχογραφική και ορμονική παρακολούθηση της αύξησης των ωοθυλακίων και ωοληψία υπό αναισθησία όταν το μέγεθος των ωοθυλακίων φτάσει τα 18 χιλιοστά. Ακολουθεί η γονιμοποίηση των ωαρίων στο εργαστήριο και η μεταφορά εμβρύων την 3 η μέρα ή στο στάδιο της βλαστοκύστης στην μήτρα της γυναίκας.

Τι παρενέργειες μπορεί να έχει μια τέτοια διαδικασία;

Η διεθνής βιβλιογραφία δείχνει ότι τα φάρμακα της εξωσωματικής δεν προκαλούν καρκίνο του μαστού ή των ωοθηκών. Εξαίρεση αποτελούν οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε αλόγιστες διεγέρσεις, οι οποίες ξεπερνούν σε αριθμό τις έξι. Ωστόσο, μια παρενέργεια που μπορεί να προκληθεί μετά από μια τέτοια διαδικασία, είναι η υπερδιέγερση των ωοθηκών, η οποία εμφανίζεται κυρίως σε νεαρές γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Ανάλογα με την βαρύτητα της υπερδιέγερσης η γυναίκα μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία, αναστολή της εμβρυομεταφοράς ή άλλους ιατρικούς χειρισμούς ώστε να μην κινδυνεύσει η υγεία της.

Τι είναι η εξωσωματική χωρίς φάρμακα;

Λέγεται και φυσικός κύκλος και συνίσταται σε γυναίκες που δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να πάρουν φάρμακα. Η διαφορά με την κλασσική εξωσωματική γονιμοποίηση είναι ότι παίρνουμε μόνο ένα ωάριο, αυτό που επιλέγει ο οργανισμός της γυναίκας, γίνεται μικρογονιμοποίηση ( ICSI) και προκύπτει ένα έμβρυο το οποίο μεταφέρεται όπως και στην κλασσική εξωσωματική γονιμοποίηση.

Μπορούν οι γυναίκες χωρίς σύντροφο να μπουν στη διαδικασία της εξωσωματικής;

Ναι. Οι γυναίκες που θέλουν να προχωρήσουν σε τεκνοποίηση, αλλά δεν έχουν σύντροφο, μπορούν να χρησιμοποιήσουν σπέρμα δότη, από πιστοποιημένες τράπεζες σπέρματος.

Ο τοκετός μετά από εξωσωματική, γίνεται μόνο με καισαρική;

Ο τρόπος του τοκετού εξαρτάται από το ιστορικό της γυναίκας, την πορεία της κύησης και τυχόν παθολογικές καταστάσεις που προκύπτουν σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας. Η εξωσωματική γονιμοποίηση δεν αποκλείει τον φυσιολογικό τοκετό. Εξαίρεση αποτελούν οι πολύδυμες κυήσεις.

Είναι δεδομένη η επιτυχία μέσα από μια τέτοια διαδικασία;

Σημαντικοί παράγοντες επιτυχίας είναι η ηλικία της γυναίκας, το ορμονικό της προφίλ και η ποιότητα σπέρματος του συντρόφου. Τα ζευγάρια που είναι νεότερα των 35 ετών έχουν υψηλά ποσοστά επιτυχίας που αγγίζουν το 70%. Οι γυναίκες ηλικίας μεταξύ 35 και 40 ετών έχουν ποσοστά που φτάνουν το 60%. Μετά τα 40 τα ποσοστά μειώνονται στο 35%, ενώ για ασθενείς 42 ετών και άνω είναι ακόμα χαμηλότερα.

Τι πρέπει να γνωρίζω για την κρυοσυντήρηση ωαρίων;

Η κατάψυξη ωαρίων γίνεται πλέον με επιτυχία, εφαρμόζοντας την τεχνική της υαλοποίησης. Οι γυναίκες που πρόκειται να υποβληθούν σε ακτινοβολία ή χημειοθεραπεία μπορούν να ωφεληθούν από την παραπάνω τεχνική. Γυναίκες χωρίς σύντροφο ή με αυξημένες επαγγελματικές υποχρεώσεις έχουν τη δυνατότητα να μεταθέσουν την τεκνοποίηση χρονικά, με την κρυοσυντήρηση ωαρίων.

Του κ. Νικόλαου Γεωργογιάννη
Χειρουργού Μαιευτήρα-Γυναικολόγου, μέλους του Royal college of obstetricians & Gynecologists και του General Medical Council της M. Βρετανίας, της European Society of Human Reproduction and Embryology ( ESHRE) και της Ευρωπαικής εταιρείας Γυναικολογικής ενδοσκόπησης ( ESGE)