Φρουκτόζη: Τι προκαλεί η υπερβολική κατανάλωση στο συκώτι (έρευνα)
Η φρουκτόζη καταναλώνεται στις ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1970, κυρίως μέσω του σιροπιού καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης, το οποίο αποτελεί φθηνότερο υποκατάστατο ζάχαρης και χρησιμοποιείται ευρέως σε επεξεργασμένα και τυποποιημένα τρόφιμα, όπως δημητριακά, αναψυκτικά και ψημένα προϊόντα ζύμης.
Μελέτες σε ζώα και ανθρώπους έχουν συνδέσει την αυξημένη κατανάλωση του σιροπιού καλαμποκιού με την επιδημία παχυσαρκίας που μαστίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες και πολλές φλεγμονώδεις νόσους, όπως ο διαβήτης, οι καρδιοπάθειες και ο καρκίνος.
Ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) των ΗΠΑ κατατάσσει τη φρουκτόζη στην ίδια κατηγορία με άλλα γλυκαντικά, όπως η σακχαρόζη ή το μέλι, και συνιστά απλά περιορισμό της πρόσληψης.
Οι ερευνητές τονίζουν ωστόσο, ότι μέσω της σύγχρονης βιοχημείας και της μεταβολομικής ανάλυσης έχει καταστεί σαφές ότι η φρουκτόζη είναι δύο έως τρεις φορές πιο ισχυρή από τη γλυκόζη ως προς την αύξηση της συγκέντρωσης λίπους στα ηπατικά κύτταρα, γεγονός που πυροδοτεί την εκδήλωση της μη αλκοολικής λιπώδους νόσου του ήπατος. Ειδικά η περιεκτικότητα των αναψυκτικών σε σιρόπι καλαμποκιού έχει οδηγήσει σε εκρηκτική άνοδο της συχνότητας της νόσου.
Σύμφωνα με τα ευρήματα νέας επιστημονικής έρευνας της Ιατρικής Σχολής Σαν Ντιέγκο του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, η υπερκατανάλωση φρουκτόζης είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για την υγεία του ήπατος και μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση μη αλκοολικής λιπώδους ηπατοπάθειας.
Αντίθετα ωστόσο με τις μέχρι τώρα εκτιμήσεις, οι ερευνητές αναφέρουν ότι η φρουκτόζη επηρεάζει αρνητικά το ήπαρ μόνο αφού φθάσει στο έντερο, όπου το σάκχαρο διαταράσσει το επιθηλιακό φράγμα που προστατεύει τα εσωτερικά όργανα από βακτηριακές τοξίνες.
Η φρουκτόζη διασπάται στον πεπτικό σωλήνα από την φρουκτοκινάση, ένα ένζυμο το οποίο παράγεται τόσο από το ήπαρ όσο και από το έντερο.
Μέσω σχετικής μελέτης σε πειραματόζωα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο υπερβολικός μεταβολισμός της φρουκτόζης στα ηπατικά κύτταρα μειώνει την παραγωγή πρωτεϊνών που εμποδίζουν τη διαρροή βακτηρίων και τοξινών (όπως οι ενδοτοξίνες) από το έντερο στην αιματική κυκλοφορία. Αυξάνεται συνεπώς ο κίνδυνος για την εκδήλωση χρόνιας φλεγμονώδους νόσου που ονομάζεται ενδοτοξαιμία.
Ενδιαφέρον στοιχείο της μελέτης είναι η διαπίστωση ότι όταν η πρόσληψη φρουκτόζης μειώθηκε κάτω από ένα συγκεκριμένο όριο, δεν παρατηρήθηκαν ανεπιθύμητες ενέργειες στα πειραματόζωα. Το γεγονός αυτό, όπως επισημαίνουν, υποδεικνύει ότι η υπερβολική και μακρόχρονη κατανάλωση φρουκτόζης συνιστά κίνδυνο για την ηπατική υγεία, ενώ η μέτρια πρόσληψη μέσω της κανονικής κατανάλωσης φρούτων είναι καλά ανεκτή από τον οργανισμό.
Οι ερευνητές καταλήγουν ότι η ανάπτυξη θεραπειών που εμποδίζουν τη διαταραχή του επιθηλιακού φράγματος μπορεί να προστατεύσει το ήπαρ από τη μη αλκοολική λιπώδη ηπατοπάθεια, η οποία αποτελεί την πιο συχνή αιτία χρόνιας ηπατικής νόσου παγκοσμίως, ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου προσβάλλει έναν στους τρεις Αμερικανούς.
«Η λιπώδης ηπατοπάθεια μπορεί να εξελιχθεί σε πιο σοβαρές καταστάσεις, όπως κίρρωση του ήπατος, καρκίνο του ήπατος, ηπατική ανεπάρκεια, και να επιφέρει θάνατο» δηλώνει ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Michael Karin, Ph.D., διακεκριμένος καθηγητής Φαρμακολογίας και Παθολογίας στην Ιατρική Σχολή του Σαν Ντιέγκο.
«Δυστυχώς, πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα περιέχουν σιρόπι καλαμποκιού υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν να εκτιμήσουν πόση φρουκτόζη καταναλώνουν στην πραγματικότητα», επισημαίνει.
Η εκπαίδευση και η αυξημένη ευαισθητοποίηση είναι οι καλύτερες λύσεις σε αυτό το πρόβλημα, για τους ανθρώπους όμως με την πιο σοβαρή μορφή της μη αλκοολικής λιπώδους ηπατοπάθειας, τα συγκεκριμένα ευρήματα προσφέρουν κάποια ελπίδα για μία μελλοντική θεραπεία που θα βασίζεται στην αποκατάσταση του φραγμού του εντέρου.
Η μελέτη δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Nature Metabolism.
Διαβάστε επίσης:
Λίπος στο συκώτι: Αιτίες, συμπτώματα και τρόποι αντιμετώπισης (εικόνες)
Φρουκτόζη: Η ανεπανόρθωτη βλάβη στο συκώτι και ο κίνδυνος διαβήτη