Ο καρκίνος του παχέος εντέρου

Υπολογίζονται περίπου 1,2 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις καρκίνου του παχέος εντέρου ετησίως σε παγκόσμια βάση. Η επίπτωσή του ποικίλλει στα διάφορα μέρη του κόσμου και είναι πολύ στενά συνδεδεμένη με αυτό που λέμε «δυτικό τόπο ζωής».

Προσβάλλονται πιο συχνά οι άνδρες από τις γυναίκες, με την ηλικία των 70 ετών να είναι η μέση ηλικία διάγνωσης της πάθησης. Παρά την ισχυρή θέση της κληρονομικότητας , οι πιο πολλές περιπτώσεις του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι σποραδικές και αναπτύσσονται αργά μέσα σε μερικά χρόνια από μια καλοήθη σε μια κακοήθη μορφή.

Παράγοντες που παίζουν ρόλο στην εμφάνιση - πέρα από την ηλικία και το αρσενικό φύλο που έχουν καθοριστεί από επιδημιολογικές μελέτες - είναι και το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου, το ιστορικό φλεγμονώδους νόσου του εντέρου, το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, κόκκινου κρέατος και προκατασκευασμένων γευμάτων καθώς και η παχυσαρκία και ο σακχαρώδης διαβήτης.

Τα συνηθέστερα συμπτώματα που μας οδηγούν στη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι οι άτυπες κοιλιακές ενοχλήσεις που συνοδεύονται από διαταραχές στις συνήθειες του εντέρου (διάρροια ή δυσκοιλιότητα), η παρουσία αιματηρών ή και βλεννωδών κενώσεων και η αδυναμία και η καταβολή που προκαλούνται λόγω της αναιμίας μετά από ορατή ή όχι απώλεια αίματος από το έντερο.

Η ενδοσκόπηση είναι η εξέταση που διαγιγνώσκει τον καρκίνο του παχέος εντέρου και η διάγνωση γίνεται ιστολογικά από βιοψίες που λαμβάνονται με την ενδοσκόπηση. Η έκταση της νόσου και η παρουσία απομακρυσμένων μεταστάσεων θα πρέπει να αποκλειστεί με απεικονιστικό έλεγχο που καλύπτει ολόκληρο το σώμα. Σήμερα ξέρουμε πως περίπου το 20% των νεοδιαγνωσθέντων περιπτώσεων ασθενών έχουν απομακρυσμένες εντοπίσεις τη στιγμή της αρχικής διάγνωσης.

Η θεραπεία περιλαμβάνει το χειρουργείο, την ακτινοθεραπεία (για τους ασθενείς με καρκίνο του ορθού) και τη χημειοθεραπεία. Η χημειοθεραπεία μπορεί να είναι «συμπληρωματική- επικουρική» μετά το αρχικό χειρουργείο, όσο και «συστηματική» όταν αφορά μεταστατική ή γενικευμένη νόσο.

Η πρόγνωση των ασθενών με καρκίνο παχέος εντέρου έχει βελτιωθεί αργά αλλά σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες σε πολλές χώρες. Η 5ετής επιβίωση των ασθενών – ανεξάρτητα του σταδίου της νόσου- έχει φτάσει σχεδόν στο 65% σε χώρες όπως η Αυστραλία, ο Καναδάς, οι ΗΠΑ και αρκετές χώρες της Δυτικής Ευρώπης, όμως έχει παραμείνει στο 50% στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες. Η διαφορά αυτή οφείλεται κυρίως στην εφαρμογή μέτρων πρόληψης, στην έγκαιρη διάγνωση καθώς και στην πρόσβαση στις καινοτόμες θεραπείες.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η προσθήκη στις φαρμακευτικές θεραπείες και στοχευτικών θεραπευτικών παραγόντων, δηλαδή θεραπευτικών ουσιών που στοχεύουν ογκογενετικές μεταλλάξεις ή αναστέλλουν ογκογενετικά μονοπάτια, που έχει ως αποτέλεσμα την επιμήκυνση της ζωής των ασθενών με προχωρημένο στάδιο νόσου. Η εφαρμογή αυτών των παραγόντων γίνεται μετά από μοριακή ανάλυση (στο αίμα του ασθενή ή στο ιστολογικό παρασκεύασμα) και η διαδικασία αυτή της ανεύρεσης βιοδεικτών, σήμερα είναι απαραίτητη πριν την εφαρμογή οιασδήποτε θεραπείας.

Χαράλαμπος Χριστοφυλλάκης
Παθολόγος Ογκολόγος, Διευθυντής Ογκολογικού Τμήματος 401 ΓΣΝΑ, Συνεργάτης κλινικής Metropolitan General

Βιβλιογραφία

• Hermann Brenner et al. Colorectal cancer. Lancet 2014; 383: 1490–502
• Matsuoka T et al. Precision medicine for gastrointestinal cancer: Recent progress and future perspective. World J Gastrointest Oncol 2020; 12(1): 1-2
• Arnold M, et al. Global patterns and trends in colorectal cancer incidence and mortality. Gut 2017;66:683–691.

*Αυτές οι πληροφορίες προορίζονται για γενική πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη συμβουλή ιατρού ή άλλου αρμόδιου επαγγελματία υγείας