Παιδικά εμβόλια: Γιατί πρέπει να γίνονται στην ώρα τους;
Γιατί είναι απαραίτητο να τηρούνται οι χρόνοι που ορίζει το εθνικό πρόγραμμα για τον εμβολιασμό των παιδιών;
Τα εμβόλια είναι ένα μέσο ενεργητικής ανοσοποίησης απέναντι σε ιούς και βακτήρια. Τα συστατικά που περιέχουν διεγείρουν την άμυνα του οργανισμού, ώστε να παραχθούν κύτταρα μνήμης που σε ενδεχόμενη μελλοντική προσβολή από τον ιό ή το μικρόβιο θα παράγουν ικανή αμυντική αντίδραση. Κατά περίπτωση προλαμβάνουν, μειώνουν τη σοβαρότητα συμπτωμάτων και ίσως εξαλείφουν ασθένειες σε επίπεδο κοινότητας.
Όπως εξηγεί η παιδίατρος, Γεωργία Παπαγεωργίου, ο εμβολιασμός προστατεύει το άτομο παρέχοντάς του ανοσία, ενώ όταν εμβολιασθεί ικανό μέρος του πληθυσμού, η προστασία απέναντι στη νόσο λειτουργεί και σε επίπεδο κοινότητας. Παρέχει δηλαδή την ανοσία αγέλης. Σε περίπτωση επιδημίας, αν υπάρχει ικανή εμβολιαστική κάλυψη, η ανοσία αγέλης λειτουργεί ως ασπίδα.
«Γνωρίζοντας την αξία του εμβολιασμού, όλα τα κράτη έχουν αναθέσει στην αντίστοιχη εθνική επιτροπή εμβολιασμού τη δημιουργία κατάλληλου προγράμματος εμβολιασμού έναντι νοσημάτων συχνών ή μεταδοτικών και επικίνδυνων για τη δημόσια υγεία. Το πρόγραμμα αυτό διαφέρει από χώρα σε χώρα ανάλογα με την επιδημιολογία των νοσημάτων.
Με την πρόοδο της τεχνολογίας των εμβολίων και την παράλληλη επιδημιολογική καταγραφή σταδιακά αυξήθηκε ο αριθμός των εμβολίων που πρέπει να ολοκληρώσει το κάθε παιδί ή και ο ενήλικας.
Κάποια από αυτά τα εμβόλια είναι επιδημιολογικά σημαντικά μόνο στη βρεφική – πρώτη παιδική ηλικία π.χ. το εμβόλιο του αιμόφιλου influenza συστήνεται μέχρι την ηλικία των 4 ετών γιατί μέχρι αυτή την ηλικία τα βρέφη και μικρά παιδιά κινδυνεύουν από επιπλοκές του όπως σηψαιμία, επιγλωτίττιδα κ.α.
Η ηλικία έναρξης εμβολιασμού, 2 μόλις μηνών, συμπίπτει με τον χρόνο πτώσης προστατευτικών αντισωμάτων που χορηγήθηκαν από τη μητέρα στο έμβρυο κατά την εγκυμοσύνη. Όσο μικρότερο είναι το βρέφος, τόσες περισσότερες δόσεις εμβολίου χρειάζεται για να αποκτήσει κατάλληλη ανοσιακή απάντηση.
Όμως, δεν περιμένουμε να μεγαλώσουν περισσότερο για να γίνουν λιγότερες δόσεις, διότι ο κίνδυνος νόσησης είναι πολύ μεγαλύτερος στις μικρότερες ηλικίες.
Για την ένταξη ενός εμβολίου στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού λαμβάνεται υπόψη η ωφέλεια που θα προκύψει από την πρόληψη των νοσημάτων σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο και το κόστος της κάλυψης των εμβολίων σε οικονομικό επίπεδο.
Ένα παράδειγμα συλλογικής ωφέλειας είναι ο υποχρεωτικός εμβολιασμός για την ιλαρά - ερυθρά - παρωτίτιδα, με δύο δόσεις σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Μόνο με τον εμβολιασμό των πολύ μικρών παιδιών αποκτά η κοινότητα τείχος προστασίας.
Ο ασυνεπής εμβολιασμός των μικρών παιδιών, επί 15 χρόνια, οδήγησε στην επιδημία ερυθράς στην Ελλάδα του 1993, με 7842 κρούσματα και τη γέννηση 25 βρεφών με συγγενή ερυθρά (κώφωση, τύφλωση, συγγενής καρδιοπάθεια, νοητική υστέρηση, σπασμούς).
Επικίνδυνες αντιεμβολιαστικές απόψεις
Η αξία του υποχρεωτικού εμβολιασμού γίνεται αντιληπτή σε επίπεδο ιστορικής αναδρομής και όχι σε επίπεδο καθημερινότητας. Για παράδειγμα, αν κάποιος είναι κατά της χρήσης αντιβιοτικών λόγω πεποίθησης και κάποτε ασθενήσει από σοβαρή λοίμωξη, όπως πνευμονία, το πιθανότερο είναι ότι θα δεχτεί θεραπεία με αντιβιοτικά. Παρά τις πεποιθήσεις του, έχει καθημερινή βιωματική εμπειρία ότι τα αντιβιοτικά καταπολεμούν τις λοιμώξεις με άμεσο τρόπο.
Από την άλλη, η παγκόσμια επιδημία ευλογιάς με 200 εκατομμύρια θύματα κατά τον 20ο αιώνα (χωρίς να υπολογίζει κανείς τους επιζήσαντες με μόνιμες παραμορφώσεις) καταπολεμήθηκε χάρη στον εκτεταμένο υποχρεωτικό εμβολιασμό μόλις το 1980.
Η ιστορική αυτή πληροφορία ακούγεται σαν παραμύθι από ένα θιασώτη του αντιεμβολιαστικού κινήματος που δεν έχει καμία προσωπική εμπειρία στην καθημερινότητά του από την ευλογιά. Κάποιος εύκολα πιστεύει σε μία ιατρική εφεύρεση με καθημερινά άμεσα αποτελέσματα και πολύ λιγότερο σε μία, με εξίσου εντυπωσιακά αποτελέσματα, που η λειτουργία της επιτελείται σε επίπεδο κοινότητας και σε βάθος χρόνου.
Παραδοσιακά, όσο εξαλείφεται μία ασθένεια σε μια κοινότητα, παράλληλα αρχίζουν να ακούγονται φωνές αμφισβήτησης. Όταν, όμως, υπάρξει ένα επακόλουθο ρήγμα στην ανοσία αγέλης και τελικά προκύψει επιδημία, όλοι αρχίζουν να εμβολιάζονται ξανά μαζικά.
Κάποιοι βλέπουν με καχυποψία την ασφάλεια των εμβολίων, αν και σχεδόν όλες οι μελέτες καταγράφουν με λεπτομέρεια τις τυχόν παρενέργειες οι οποίες είναι ήπιες σε σχέση με το όφελος που παρέχουν. Οι κυριότερες παρενέργειες είναι πυρετός, πόνος, ερυθρότητα στο σημείο της ένεσης, κακουχία, εξάνθημα, που αντανακλούν την επακόλουθη διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτό είναι το ζητούμενο.
Η συμμόρφωση με το υποχρεωτικό πρόγραμμα εμβολιασμού προσθέτει στη δημόσια και ατομική υγεία. Είναι σημαντικό τα βρέφη και παιδιά να εμβολιάζονται έγκαιρα σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού, οι δε ενήλικες να μην παραλείπουν τα δικά τους εμβόλια και ο εμβολιασμός τους να γίνεται ιδανικά παρουσία των παιδιών τους».
Διαβάστε επίσης: