Εμβολιασμός: Ασπίδα προστασίας της γυναίκας από τον HPV
Γράφει η Νικολέττα Δατσέρη, Γυναικολόγος, Συνεργάτης ΜΗΤΕΡΑ
Λίγα λόγια για τον ιό
Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) είναι μη αυτοτελής μορφή ζωής. Η επιβίωσή του και ο πολλαπλασιασμός του προϋποθέτει την ενσωμάτωσή του σε ένα κύτταρο ξενιστή. Υπάρχουν περισσότεροι από 200 διαφορετικοί τύποι HPV και διακρίνονται σε υψηλού ή χαμηλού κινδύνου, ανάλογα με τη δυνατότητά τους να προκαλέσουν ανάπτυξη καρκινικών ή άλλων βλαβών. Οι υψηλού κινδύνου τύποι HPV είναι δυνατό να προκαλέσουν στη γυναίκα συνηθέστερα καρκίνο τραχήλου μήτρας και σπανιότερα καρκίνο του κόλπου, του αιδοίου, του ρινοφάρυγγα, του στόματος ή του πρωκτού.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πλειοψηφία των μολύνσεων από τον ιό δεν οδηγούν σε καρκίνο. Οι τύποι 16 και 18 είναι οι πιο συχνοί και ευθύνονται συνολικά για το 75% περίπου των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας και το 55% περίπου των υψηλόβαθμων προκαρκινικών βλαβών. Οι άνδρες οι οποίοι προσβάλλονται από ογκογενετικούς τύπους HPV μπορεί να αναπτύξουν καρκίνο του πρωκτού ή καρκίνο του παχέος εντέρου.
Οι σεξουαλικές επαφές αποτελούν τη συχνότερη αιτιολογία μετάδοσης των ιών αυτών. Εναλλακτική οδός μετάδοσης, όπως μέσω των χεριών ή μέσω υφασμάτων, αμφισβητείται από την επιστημονική κοινότητα.
Εμβόλιο HPV
Το εμβόλιο για τον HPV δεν εμπεριέχει τον ίδιο τον ιό ή τμήμα του και ως εκ τούτου δεν μπορεί να μολύνει τον οργανισμό. Είναι μη λοιμογόνο ανασυνδυασμένο και περιέχει μια πρωτεΐνη του ιού που παράγεται με τεχνητό τρόπο στο εργαστήριο. Η πρωτεΐνη αυτή μιμείται τη φυσική λοίμωξη και παράγει αντισώματα στον οργανισμό χωρίς να τον μολύνει. Το εμβόλιο ενδείκνυται από την ηλικία των 9-26 ετών και χορηγείται σε δύο δόσεις (0-6) από 9-14 ετών και σε τρεις δόσεις (0-2-6) για ηλικίες από 15-26.
Αποτελεί σήμερα το μοναδικό μέσο πρωτογενούς πρόληψης, καθώς η λοίμωξη από τον ιό δεν μπορεί να προληφθεί με κανένα άλλο τρόπο. Ο εμβολιασμός πρέπει ιδανικά να εκτελείται προ της έναρξης της σεξουαλικής δραστηριότητας των έφηβων γυναικών.
Το εμβόλιο προστατεύει τον οργανισμό από τις προκαρκινικές ή καρκινικές αλλοιώσεις του τραχήλου, του αιδοίου, του κόλπου, του ρινοφάρυγγα ή του πρωκτού, που οφείλονται στους τύπους 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58, καθώς και των κονδυλωμάτων, που οφείλονται στους τύπους 6, 11.
Ο προφυλακτικός εμβολιασμός των αγοριών θα περιόριζε τη διάδοση των συγκεκριμένων HPV, μειώνοντας μακροπρόθεσμα ακόμα περισσότερο τους κινδύνους για τους καρκίνους εκείνους που έχουν ως αίτιο τους HPV ιούς που καλύπτει το εμβόλιο. Επιστημονικά δεδομένα των κλινικών μελετών δείχνουν ότι η αποτελεσματικότητα προσεγγίζει το 100% στην πρόληψη.
Το HPV εμβόλιο δεν έχει σοβαρές παρενέργειες. Οι μόνες που έχουν παρατηρηθεί και πιστοποιηθεί ως οφειλόμενες στον εμβολιασμό είναι ήπιες τοπικές παρενέργειες, όπως πόνος, ερυθρότητα και πρήξιμο στο σημείο της ένεσης, καθώς και ορισμένες ήπιες συστηματικές παρενέργειες: ζάλη και πιθανόν ήπιος πυρετός, κεφαλόπονος και αδιαθεσία για 2-3 ημέρες, σπανίως δε και κάποια αλλεργική αντίδραση. Καμία από τις αναφερθείσες κατά καιρούς σοβαρές παρενέργειες ή και θανάτους δεν συσχετίστηκε αιτιολογικά με τον HPV εμβολιασμό, αλλά είχαν απλώς χρονική συσχέτιση.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Ιούνιος 2017), από την έναρξη του εμβολιασμού το 2006 έχουν χορηγηθεί πάνω από 270 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου και θεωρείται απόλυτα ασφαλές. Το εμβόλιο για τον HPV ιό αποτελεί σε όλο τον κόσμο της σύγχρονης ιατρικής τη μοναδική πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.