Ραγδαία η αύξηση του καρκίνου των σιελογόνων αδένων

Αυτό τονίστηκε στη διεθνή συνάντηση 10th Annual European Head & Neck Course, η οποία πραγματοποιήθηκε 15-17 Νοεμβρίου στο Πόζναν της Πολωνίας με έμφαση στη διάγνωση και την αντιμετώπιση των όγκων της κεφαλής και του τραχήλου.

Ενδεικτικά, αναφέρθηκε πως, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, το 1973 είχαμε 10,4 περιπτώσεις ανά 1.000.000 ανθρώπους, ενώ αντίστοιχα το 2009 είχαμε 16 κρούσματα ανά 1.000.000.

Τα νέα δεδομένα που ανακοινώθηκαν και αφορούν τον καρκίνο των σιελογόνων αδένων είναι:

- Η χρήση της ακτινοθεραπείας στην υποτροπή του πλειόμορφου αδενώματος (καλοήθης όγκος),

- Η χρήση της χημειοθεραπείας, που φαίνεται ότι αρχίζει να γίνεται απαραίτητη τόσο στην υποτροπή της κακοήθειας όσο και στις μεταστάσεις σε προχωρημένους όγκους,

- Η ανάγκη για επιπλέον χειρουργική επέμβαση μετά από ακτινο-χημειοθεραπεία σε προχωρημένη νόσο.

Οι όγκοι των σιελογόνων αδένων αντιπροσωπεύουν το 6% όλων των όγκων στην περιοχή της κεφαλής και του τραχήλου. Στις ΗΠΑ εμφανίζονται 5,5 περιστατικά ανά 100.000 πληθυσμού, με το 0,9% να αφορά κακοήθη νεοπλάσματα. Η πενταετής επιβίωση κατά μέσο όρο βρίσκεται στο 72%.

«Οι καλοήθεις όγκοι των σιελογόνων αδένων εμφανίζονται συχνότερα στις γυναίκες που έχουν κλείσει τα 40 χρόνια ζωής, ενώ οι αντίστοιχοι κακοήθεις αφορούν και τα δύο φύλα από 60 χρόνων και άνω» εξηγεί ο Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος Μηνάς Ν. Αρτόπουλος, Διευθυντής του Τμήματος Χειρουργικής Τραχήλου-Θυρεοειδούς της ΩΡΛ κλινικής του «ΜΗΤΕΡΑ» .

Συμπτώματα-Αιτιολογία-Κατηγορίες

Σύμφωνα με τους επιστήμονες και τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία, τα βασικά συμπτώματα που παρουσιάζουν οι όγκοι των σιελογόνων αδένων είναι:

- Διόγκωση στην περιοχή της παρωτίδας ή του υπογναθίου,

- Δυσκαταποσία, φαρυγγοδυνία σε ανάπτυξη των όγκων στο φάρυγγα ή τη στοματική κοιλότητα.

Εμφανίζονται κυρίως μετά από:

- Ακτινοθεραπεία στην περιοχή για άλλους όγκους κεφαλής και τραχήλου (π.χ. καρκίνος ρινοφάρυγγα),

- Έκθεση σε ραδιενεργές ουσίες ή καρκινογόνα χημικά,

- Έκθεση σε πριονίδια, φυτοφάρμακα, βιομηχανικούς διαλύτες, χημικά από επεξεργασία δέρματος,

- Κάπνισμα, υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.

Σύμφωνα με τον κ. Αρτόπουλο, οι όγκοι των σιελογόνων αδένων χωρίζονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες:

- Στους μείζονες αδένες όπως οι παρωτίδες, οι υπογνάθιοι και οι υπογλώσσιοι αδένες,

- Στους ελάσσονες-μικρούς αδένες που βρίσκονται διάσπαρτοι στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα.

Οι όγκοι των σιελογόνων αδένων εμφανίζονται κατά 80% στην παρωτίδα, κατά 10-15% στον υπογνάθιο και 5-10% σε όλους του υπόλοιπους αδένες.

Οι όγκοι στην παρωτίδα είναι κατά 80% καλοήθεις. Οι συχνότεροι είναι το πλειόμορφο αδένωμα ή ο μεικτός όγκος (59%) και το κυσταδενολέμφωμα ή όγκος του Warthin (7,3%). Το υπόλοιπο 20% είναι κακοήθεια, με το βλεννοεπιδερμοειδές καρκίνωμα της παρωτίδας να είναι το συχνότερο (7,9%).

Οι όγκοι του υπογναθίου είναι κατά 50% καλοήθεις και 50% κακοήθεις, ενώ του υπογλωσσίου αδένα και των ελασσόνων-μικρών είναι κατά μόλις 20% καλοήθεις και κατά 80% κακοήθεις.

Στα παιδιά, οι όγκοι των σιελογόνων αδένων είναι πάρα πολύ σπάνιοι. Από αυτούς, το 65% είναι καλοήθεις (το αιμαγγείωμα είναι το συχνότερο, με τον μεικτό όγκο να ακολουθεί), ενώ το 35% είναι κακοήθεις (κυρίως βλεννοεπιδερμοειδές καρκίνωμα).

Διάγνωση

Η διάγνωση γίνεται:

- κλινικά με τη διόγκωση της περιοχής,

- απεικονιστικά με τον υπέρηχο, την αξονική (CT) και/ή τη μαγνητική (MRI),

- βιοψία διά λεπτής βελόνης (FNAB), η οποία μπορεί να ταυτοποιήσει τον όγκο προ του χειρουργείου, ώστε να επιτευχθεί το μέγιστο αποτέλεσμα από τον χειρουργό.

Η θεραπεία:

- είναι αποκλειστικά χειρουργική για τους καλοήθεις όγκους,

- καταρχήν χειρουργική για τους κακοήθεις όγκους. Εάν υπάρχει προεγχειρητική FNAB, μπορεί να χρειαστεί και συναφαίρεση των λεμφαδένων της περιοχής ή ακόμα και εκτεταμένος λεμφαδενικός καθαρισμός,

- βάση της ιστολογικής έκθεσης μετά την επέμβαση θα χρειαστεί ακτινοθεραπεία,

- η χημειοθεραπεία δεν έχει θέση στην πλειοψηφία των περιπτώσεων (με αρκετές όμως εξαιρέσεις).