Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ: Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου & πώς μπορείτε να προστατευτείτε
Το Αλτσχάιμερ είναι μια ανίατη, εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου που πλήττει προοδευτικά τη μνήμη και τις νοητικές ικανότητες, εμποδίζοντας τελικά το άτομο να εκτελέσει ακόμη και τις πιο απλές καθημερινές δραστηριότητες.
Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η συνηθέστερη αιτία άνοιας, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, και σ’ αυτή είναι δυνατό να αποδοθούν το 60-70% των περιπτώσεων άνοιας.
Τι το προκαλεί
Η νόσος Αλτσχάιμερ πήρε το όνομά της από τον Δρ Αλοΐσιο Αλτσχάιμερ, ο οποίος ήταν ο πρώτος που το 1906 παρατήρησε αξιοσημείωτες μεταβολές στον εγκεφαλικό ιστό μιας γυναίκας μετά τον θάνατό της. Η γυναίκα εκδήλωνε συμπτώματα ανεξήγητα για την εποχή, όπως απώλεια μνήμης, διαταραχή της ομιλίας και απρόβλεπτη συμπεριφορά. Όταν ο Αλτσχάιμερ εξέτασε τον εγκέφαλό της, διαπίστωσε μη φυσιολογικά συμπλέγματα (τα οποία σήμερα γνωρίζουμε ως πλάκες αμυλοειδούς) και δέσμες ινών (πρωτεϊνη Tau).
Οι συγκεκριμένες πλάκες και οι δέσμες στον εγκέφαλο θεωρούνται σήμερα ευρέως ως το βιολογικό «αποτύπωμα» του Αλτσχάιμερ στον εγκέφαλο. Ένα άλλο γνώρισμα της νόσου είναι η μειωμένη επικοινωνία μεταξύ των νευρικών κυττάρων (νευρώνων του εγκεφάλου).
Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη κατανοήσει πλήρως τις πολύπλοκες μεταβολές που οδηγούν στην ανάπτυξη και την εξέλιξη του Αλτσχάιμερ.
Τα συμπτώματα
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, τα πρώτα συμπτώματα του Αλτσχάιμερ εμφανίζονται στην ηλικία των 65 ετών περίπου. Εκτιμάται ότι η νόσος ξεκινά να αναπτύσσεται στον εγκέφαλο δέκα ή και περισσότερα χρόνια πριν εμφανιστούν τα πρώτα εμφανή συμπτώματα, όπως οι διαταραχές της μνήμης ή άλλα νοητικά ελλείμματα.
Το πρώτο σύμπτωμα που εμφανίζουν οι πάσχοντες διαφέρει από άτομο σε άτομο. Για πολλούς, το Αλτσχάιμερ ξεκινά επηρεάζοντας πτυχές της νοητικής ικανότητας όπως η εύρεση λέξεων, ο προσανατολισμός στον χώρο ή η κριτική ικανότητα και όχι τη μνήμη.
Ήπιο Αλτσχάιμερ
Σε αρχικό στάδιο, οι πάσχοντες από Αλτσχάιμερ παρουσιάζουν ήπια έκπτωση της μνήμης, συχνά περιπλανιούνται και χάνονται, δυσκολεύονται να διαχειριστούν τα οικονομικά τους και να τηρήσουν προθεσμίες αποπληρωμής των υποχρεώσεών τους ή κάνουν συνεχώς τις ίδιες ερωτήσεις, γίνονται πιο αργοί στην ολοκλήρωση απλών καθημερινών υποχρεώσεων και επίσης παρουσιάζουν μικρές μεταβολές στη συμπεριφορά και την προσωπικότητά τους.
Μέτριας σοβαρότηταςΑλτσχάιμερ
Στο στάδιο αυτό παρατηρούνται βλάβες στις περιοχές του εγκεφάλου που ελέγχουν τη γλωσσική επεξεργασία, τη συλλογιστική ικανότητα, την επεξεργασία των ερεθισμάτων μέσω των αισθήσεων και τη συνειδητή σκέψη. Η απώλεια μνήμης και η πνευματική σύγχυση εντείνονται και οι πάσχοντες αρχίζουν να δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν συγγενικά και φιλικά τους πρόσωπα.
Είναι επίσης δύσκολο να μάθουν καινούρια πράγματα και να απομνημονεύσουν νέες πληροφορίες, δυσκολεύονται να ντυθούν και να διαχειριστούν πρωτόγνωρες γι’ αυτούς καταστάσεις. Δεν αποκλείεται οι πάσχοντες να έχουν παραισθήσεις, να εκδηλώνουν κρίσεις παράνοιας ή να συμπεριφέρονται παρορμητικά.
Σοβαρό Αλτσχάιμερ
Οι πλάκες και οι δέσμες των πρωτεϊνών βήτα αμυλοειδές και Tau έχουν πλέον εξαπλωθεί σε όλο τον εγκέφαλο και ο εγκεφαλικός ιστός έχει συρρικνωθεί σημαντικά. Τα άτομα με σοβαρό Αλτσχάιμερ αδυνατούν να επικοινωνήσουν και εξαρτώνται πλήρως από τους φροντιστές τους για την εκπλήρωση των καθημερινών αναγκών τους.
Μέτρα προστασίας
Δεν έχει βρεθεί ακόμη τρόπος να προληφθούν οι εγκεφαλικές μεταβολές που οδηγούν στο Αλτσχάιμερ, ωστόσο υπάρχουν μέτρα που μπορούμε να λάβουμε για να καθυστερήσουμε την ανάπτυξή του.
Βελτίωση της καρδιαγγειακήςυγείας
Η λειτουργία της καρδιάς είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με αυτή του εγκεφάλου. Έτσι, οι παράγοντες που αυξάνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο αυξάνουν και τις πιθανότητες εμφάνισης Αλτσχάιμερ ή άνοιας.
Οι ειδικοί συνιστούν τα εξής μέτρα για την προστασία τόσο της καρδιάς όσο και του εγκεφάλου:
1. Αποχή από το κάπνισμα
2. Κατανάλωση αλκοόλ με μέτρο (όχι πάνω από ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες και δύο για τους άντρες)
3. Υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά (σημαντικά είναι τα οφέλη συγκεκριμένα από τη δίαιτα MIND)
4. Τακτική σωματική άσκηση (τουλάχιστον 150 λεπτά άσκησης μέτριας έντασης σε εβδομαδιαία βάση)
5. Διαχείριση της αρτηριακής πίεσης (να μην ξεπερνά τα 120/80 mm Hg)
Διατήρηση της πνευματικήςδραστηριότητας
Τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι το Αλτσχάιμερ και η άνοια εμφανίζονται σπανιότερα σε ανθρώπους που παραμένουν πνευματικά και κοινωνικά δραστήριοι καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους, καθώς και μεταξύ των ανθρώπων που «γυμνάζουν» συστηματικά το μυαλό τους μαθαίνοντας καινούρια πράγματα και δοκιμάζοντας πολλά διαφορετικά χόμπι.
Δραστηριότητες που ωφελούν τον εγκέφαλο είναι, μεταξύ άλλων, το διάβασμα, η δημιουργική γραφή, η εκμάθηση ξένων γλωσσών, η εκμάθηση μουσικών οργάνων και τα ομαδικά αθλήματα.
Διαβάστε επίσης:
Θέλετε «κοφτερό» μυαλό μέχρι τα γεράματα; Ακολουθήστε τις 7 συμβουλές των ειδικών