Δωρεά αιμοποιητικών κυττάρων: Πώς γίνεται η συλλογή του μοσχεύματος

Εάν ένας εθελοντής δότης αιμοποιητικών κυττάρων βρεθεί αρχικά συμβατός με έναν ασθενή και εξακολουθεί να επιθυμεί τη δωρεά, γίνονται συμπληρωματικές εξετάσεις επιβεβαίωσης της συμβατότητας και, στη συνέχεια, υποβάλλεται σε check-up για να επιβεβαιωθεί η καλή κατάσταση της υγείας του.

Σε όλες τις φάσεις της διαδικασίας μέχρι την τελική συγκατάθεση για τη μεταμόσχευση ο εθελοντής μπορεί να ανακαλέσει την απόφασή του για τη δωρεά εάν αισθανθεί ότι δεν είναι έτοιμος γι’ αυτή. Εν ούτοις, είναι εξαιρετικά σημαντικό ο δότης να είναι συνειδητοποιημένος και απολύτως βέβαιος για την απόφασή του.

Άτομα που έχουν αμφιβολίες ή εγγράφονται κάτω από συναισθηματική ή άλλη πίεση χωρίς να είναι σίγουρα αν είναι πραγματικά πρόθυμα να προχωρήσουν θα πρέπει να κατανοήσουν ότι δίνουν ψεύτικες ελπίδες στους ασθενείς.

Διαδικασία

Αρχικά ο δότης ενημερώνεται για τους δύο εναλλακτικούς τρόπους συλλογής αιμοποιητικών κυττάρων, δηλαδή είτε από τον μυελό των οστών είτε από το αίμα, καθώς και για τις πιθανές παρενέργειες της συλλογής. Κατόπιν, έχει την ευκαιρία και τον χρόνο να υποβάλει διευκρινιστικές ερωτήσεις. Μέχρι αυτό το σημείο η θετική πρόθεση του δότη είναι ελεύθερα ανακλητή και μπορεί να αποχωρήσει από τη διαδικασία αν δεν συμφωνεί με κάτι.

Αν συμφωνεί με τη διαδικασία, δίνει τη συγκατάθεσή του εγγράφως, όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία, και ξεκινά ο τελικός έλεγχος της καταλληλότητάς του και της δυνατότητάς του να δώσει μόσχευμα. Πριν τη συλλογή, o δότης υποβάλλεται σε κλινικοεργαστηριακό έλεγχο, ώστε η συλλογή να είναι ασφαλής για τον ίδιο και τα αιμοποιητικά κύτταρα ασφαλή για τον ασθενή.

Υπάρχουν δύο εναλλακτικοί τρόποι συλλογής αιμοποιητικών κυττάρων από το δότη:

1. Συλλογή αιμοποιητικών κυττάρων από το μυελό

Ο δότης εισέρχεται το πρωί της συλλογής στο νοσοκομείο, όπου θα γίνει η συλλογή. Η συλλογή γίνεται στο χειρουργείο υπό γενική αναισθησία με αναρροφήσεις του μυελού από τα οστά της λεκάνης Τη συλλογή κάνει ομάδα αιματολόγων μεταμοσχευτών ιατρών. Η διαδικασία διαρκεί περίπου μία έως δύο ώρες. Ο δότης παίρνει εξιτήριο το απόγευμα της ίδιας ημέρας ή την επόμενη το πρωί.

2. Συλλογή αιμοποιητικών κυττάρων από το αίμα

Στον δότη χορηγείται υποδόρια, τέσσερις ημέρες πριν τη συλλογή, ο αυξητικός παράγοντας των λευκών αιμοσφαιρίων G-CSF. Την πέμπτη ημέρα η συλλογή γίνεται με ειδικό μηχάνημα φυγοκέντρησης αίματος, που ονομάζεται μηχάνημα αιμαφαίρεσης. Ο δότης συνδέεται με το μηχάνημα αιμαφαίρεσης μέσω των δύο μεσοβασιλικών φλεβών του (φλέβες του αγκώνα). Η διαδικασία της συλλογής διαρκεί δύο έως τρεις ώρες και δεν απαιτείται εισαγωγή και νοσηλεία του δότη στο νοσοκομείο. Ο δότης πηγαίνει στο σπίτι του αμέσως μετά τη συλλογή και στη δουλειά του την επόμενη το πρωί.

Πιθανές παρενέργειες

Η διαδικασία της συλλογής αιμοποιητικών κυττάρων είναι απόλυτα ασφαλής για τον δότη και οι ενδεχόμενες επιπλοκές είναι σχετικά ήπιες. Ο δότης δεν κινδυνεύει από μεταδιδόμενα νοσήματα, γιατί η συλλογή του μυελού γίνεται στο χειρουργείο υπό άσηπτες συνθήκες. Για τη συλλογή των αιμοποιητικών κυττάρων από το αίμα χρησιμοποιείται αποστειρωμένο σετ μίας χρήσης.

Επιπλέον, πρέπει να σημειωθεί ότι όσα αιμοποιητικά κύτταρα κι αν συλλεγούν από τον μυελό ή από το αίμα, αυτά αντικαθίστανται από τις εφεδρείες του μυελού και ο δότης δεν κινδυνεύει από μυελική ανεπάρκεια.

Οι επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν από τον τρόπο συλλογής μοσχεύματος μυελού των οστών είναι συνήθως ήπιες. H συχνότερη επιπλοκή είναι ο πόνος στα σημεία της συλλογής, που υποχωρεί με κοινά αναλγητικά και παρέρχεται βαθμιαία μέσα σε μία έως δύο εβδομάδες. Ο δότης επανέρχεται στην εργασία του συνήθως μετά από μία εβδομάδα.

Οι επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν από τη συλλογή περιφερικών κυττάρων (δηλαδή αίματος) είναι ήπιες. H συχνότερη επιπλοκή είναι συμπτώματα κοινού κρυολογήματος (πονοκέφαλος, μπουκωμένη μύτη, πόνοι στα οστά), οφειλόμενα στον αυξητικό παράγοντα G-CSF που χορηγείται στον δότη πριν τη λήψη. Διαρκούν όσο διαρκεί η χορήγηση του G-CSF και υποχωρούν με κοινά αναλγητικά.

Πηγή: Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων