Διαβήτης: Tips για τα πρώτα συμπτώματα
Ο διαβήτης –που για τους περισσότερους σημαίνει ανεβασμένο επίπεδο σακχάρου στο αίμα– είναι κατά βάση μια πάθηση του μεταβολισμού των τροφών λόγω μερικής ή πλήρους έλλειψης μιας ζωτικής σημασίας ορμόνης που παράγεται στο πάγκρεας, της ινσουλίνης.
Επιστημονικά ονομάζεται σακχαρώδης διαβήτης (Σ.Δ.) και είναι μια κατάσταση κατά κάποιο τρόπο «ύπουλη», διότι γηράσκει πρόωρα τα αγγεία και το σώμα μας γενικά, ενώ συχνά δεν καταλαβαίνουμε ότι πάσχουμε. Ατυχώς, για πολλά χρόνια μπορεί να ζει κάποιος καλά με τον διαβήτη του, χωρίς σημαντικά συμπτώματα που θα τον οδηγήσουν στο να τον διαγνώσει έγκαιρα.
Δυστυχώς η κύρια αιτία που μαθαίνουμε ότι έχουμε σακχαρώδη διαβήτη είναι οι επιπλοκές του, συνήθως όταν μετά από έμφραγμα ή εγκεφαλικό κάνουμε εξετάσεις. Σε μελέτη στις ΗΠΑ σε ασθενείς νοσηλευόμενους σε καρδιολογικές εντατικές το 40% εξ αυτών ήταν άτομα με διαβήτη και το 30% με προδιαβήτη, χωρίς να το γνωρίζουν!
Η γήρανση όμως των αγγείων (αθηροσκλήρωση) ξεκινά πολύ πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων ή και τη διάγνωση του Σ.Δ., επομένως για να γίνει πρόληψη των δραματικών επιπλοκών του χρειάζεται έγκαιρη διάγνωση.
Όλοι οι άνθρωποι έχουμε συνεχώς μια μικρή ποσότητα γλυκόζης να κυκλοφορεί στο αίμα μας, γιατί μας χρειάζεται για ενέργεια. Τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα ενός φυσιολογικού ατόμου μετά από νηστεία τουλάχιστον 8-10 ωρών (π.χ. το πρωί όταν ξυπνάμε) είναι χαμηλότερα από 100 mg/dl.
Η αύξηση της γλυκόζης στο αίμα είναι αναμενόμενη κατά τη λήψη τροφής. Ωστόσο, σε ένα φυσιολογικό άτομο τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 140 mg/dl σε διάστημα δύο ωρών μετά το γεύμα.
Για τη διάγνωση του διαβήτη τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μετά από τουλάχιστον οκτάωρη νηστεία πρέπει να υπερβαίνουν τα 126 mg/dl, ενώ δύο ώρες μετά από εξέταση καμπύλης σακχάρου το σάκχαρο πρέπει να είναι πάνω από 200 mg/dl.
Ποιοι είναι οι λόγοι που θα μας οδηγήσουν σε ειδικό για να ελέγξουμε την πιθανότητα διαβήτη
Ο διαβήτης θα χρειαστεί μέχρι και 10 χρόνια για να προκαλέσει συμπτώματα που θα μας οδηγήσουν σε γιατρό.
Τα κλασικά συμπτώματα προχωρημένου διαβήτη που θα μας ανησυχήσουν είναι η πολυδιψία, που συνοδεύεται από πολλά ούρα, και η αυξημένη όρεξη, που ενώ συνοδεύεται συνήθως από πολυφαγία το βάρος μειώνεται. Σε πιο προχωρημένο στάδιο υπάρχει αυξημένο αίσθημα κόπωσης, ξηροστομία, υπνηλία και αδυναμία συγκέντρωσης.
Πιο συνηθισμένοι ιατρικοί λόγοι ώστε να ελέγξουμε για διαβήτη είναι λοιμώξεις, μυκητιάσεις ιδίως των γεννητικών περιοχών, υποτροπιάζουσες μυρμηγκιές, δερματικές δοθιηνώσεις, ουλίτιδες και περιοδοντίτιδες, δυσθεράπευτες ονυχομυκητιάσεις.
Επίσης, οι ανεξήγητες κράμπες συνοδευόμενες από εύκολη μυϊκή κόπωση και πολυδιψία μερικές φορές υποκρύπτουν αδιάγνωστο διαβήτη.
Κάποιες νόσοι όπως η μεγαλοβλαστική αναιμία από έλλειψη βιταμίνης Β12, η δυσανεξία στη γλουτένη (κοιλιοκάκη), το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, αυτοάνοσα νοσήματα (ρευματοειδής αρθρίτιδα, ερυθηματώδης λύκος, κ.λπ.), θυρεοειδίτιδες και νόσοι του παγκρέατος έχουν αυξημένα ποσοστά διαβήτη και συνιστάται τακτικός προληπτικός έλεγχος.
Η επίπτωση του διαβήτη αυξάνει σημαντικά μετά την ηλικία των 45 ετών, όπως επίσης με την καθιστική ζωή και εργασία, την παχυσαρκία, το έντονο στρες και το κάπνισμα. Όσοι έχουν έναν συγγενή πρώτου βαθμού ή συγγενείς με διαβήτη, οι γυναίκες που εμφάνισαν διαβήτη κυήσεως ή γέννησαν υπέρβαρα παιδιά (≥5kgr) επίσης εμφανίζουν υψηλό κίνδυνο και θα πρέπει να ελέγχονται τουλάχιστον ανά διετία.
Η παχυσαρκία από μόνη της αποτελεί έναν πολύ ισχυρό προδιαθεσικό παράγοντα για διαβήτη. Για να προσδιοριστεί η παχυσαρκία υπάρχει ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ), ο οποίος υπολογίζεται εύκολα αν διαιρέσουμε το βάρος μας σε κιλά με το τετράγωνο του ύψους μας σε μέτρα. Τιμές ΔΜΣ από 25,4 μέχρι 30 μας χαρακτηρίζουν υπέρβαρους και μεγαλύτερες του 30 παχύσαρκους. Η επίπτωση αυξάνει αναλογικά με την αύξηση του ΔΜΣ και τετραπλασιάζεται στους παχύσαρκους (ΒΜΙ≥30).
Προσοχή στον προδιαβήτη
Ο προδιαβήτης είναι το ίδιο επικίνδυνος και ίσως πιο ύπουλος από το διαβήτη.
Προδιαβήτης χαρακτηρίζεται η κατάσταση κατά την οποία το σάκχαρο του αίματος είναι υψηλότερο από το φυσιολογικό, αλλά όχι τόσο υψηλό ώστε να διαγνωστεί ως διαβήτης.
Στον προδιαβήτη διαταράσσεται είτε το σάκχαρο το πρωί είτε το σάκχαρο δύο ώρες μετά το γεύμα.
Πιο συγκεκριμένα, μιλάμε για προδιαβήτη όταν το σάκχαρο το πρωί, όταν είμαστε νηστικοί, κυμαίνεται από 100-125mg/dl ή το σάκχαρο δύο ώρες μετά από καμπύλη γλυκόζης κυμαίνεται από 140-199 mg/dl.
Γιατί θα πρέπει να ανησυχούμε για τον προδιαβήτη;
- Ο προδιαβήτης προβλέπει τον υψηλό κίνδυνο να εμφανίσουμε διαβήτη και αρτηριοσκληρωτική αγγειακή νόσο στο μέλλον.
- Τόσο ο προδιαβήτης όσο και ο διαβήτης είναι δυνατό να προληφθούν επιτυχώς με αλλαγή τρόπου ζωής ή και φαρμακευτικές παρεμβάσεις στους παράγοντες κινδύνου, που είναι κυρίως η υπέρταση και τα λιπίδια.
- Ο ετήσιος σχετικός κίνδυνος μετάπτωσης σε διαβήτη τύπου 2 περίπου πενταπλασιάζεται όταν υπάρχουν είτε αυξημένα πρωινά σάκχαρα νηστείας είτε αυξημένα μεταγευματικά σάκχαρα και δωδεκαπλασιάζεται όταν συνυπάρχουν αυξημένα πρωινά και μεταγευματικά ταυτόχρονα.
- Ο προδιαβήτης χρειάζεται προσοχή διότι είναι παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνου και επιπλοκών.
- Ο προδιαβήτης αυξάνει άμεσα τον κίνδυνο για θανατηφόρο καρδιαγγειακό συμβάν και ιδίως σε αυτούς που εμφανίζουν αυξημένα μεταγευματικά σάκχαρα διπλασιάζεται η πιθανότητα καρδιαγγειακού κινδύνου.
Αντώνιος Λέπουρας, Ιατρός-Ειδικός Παθολόγος, Πηγή: Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων-Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (Π.Ο.Σ.Σ.Α.Σ.ΔΙΑ.)
Διαβάστε επίσης:
Πρόληψη του διαβήτη τύπου 2 σε 4 βήματα
Διαβήτης τύπου 2: Πότε θεωρείται ένδειξη για καρκίνο στο πάγκρεας