Κιρσοί κάτω άκρων και το στοιχείο του νερού: Μια ενδιαφέρουσα πραγματική ιστορία…

Στο εργοστάσιο αυτό αλλάζει την ιστορία ενός πολύ κοινού προϊόντος, της οδοντόβουρτσας. Για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας αρχίζει η μαζική παραγωγή οδοντόβουρτσας με μηχανήματα που σχεδίασε και κατασκεύασε ο ίδιος. Μέχρι τότε, το βασικότερο εργαλείο της καθημερινής μας στοματικής υγιεινής ήταν, απλά, ένα χειροποίητο προϊόν, καθόλου εύκολο να περάσει για χρήση σε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Μια άλλη διάσημη εφεύρεση του Jobst ήταν η ηλιοροφή των αυτοκινήτων, τον μηχανισμό της οποίας «πατεντάρισε» το 1933. Η γαλλική Peugeot χρησιμοποίησε το αξεσουάρ αυτό για πρώτη φορά σε μαζική παραγωγή το 1938. Στην Αμερική, η πρώτη μαζική παραγωγή έγινε με το μοντέλο της Ford Fairlane 500 Skyliner το 1957.

Ο ταλαντούχος μηχανικός-εφευρέτης αφιέρωνε πολλές από τις ώρες της ημέρας στο γραφείο του και το εργαστήριό του, σχεδιάζοντας τις μηχανές του και υλοποιώντας τις πρωτοποριακές ιδέες του. Ένα πράγμα τον περιόριζε στην εργασία του, ιδιαίτερα μετά από πολύωρη καθιστική θέση ή ορθοστασία: οι έντονοι πόνοι στα κάτω άκρα, λόγω μιας σοβαρής φλεβικής ανεπάρκειας από κιρσούς, που για χρόνια τον ταλαιπωρούσε. Οι πόνοι, το έντονο αίσθημα βάρους, το κάψιμο, το οίδημα, η φαγούρα και οι δερματικές αλλοιώσεις στο δέρμα του αποτελούσαν εξαιρετικά ενοχλητικά συμπτώματα, περιορίζοντας σημαντικά την ποιότητα της ζωής του.

Η παρατήρηση που άλλαξε οριστικά τη θεραπεία της φλεβικής ανεπάρκειας

Η περιπέτεια αυτή της υγείας του Jobst ήταν η αφορμή για αυτόν να επινοήσει έναν από τους βασικούς τρόπους αντιμετώπισης της φλεβικής ανεπάρκειας, βοηθώντας όχι μόνο τον εαυτό του, αλλά και εκατομμύρια ανθρώπους μέχρι σήμερα. Ο Jobst, ως άλλος Αρχιμήδης (ο διάσημος μαθηματικός-εφευρέτης της Αρχαιότητας) έκανε μια σημαντική διαπίστωση ενώ βρισκόταν μέσα σε υγρό στοιχείο, όχι σε κάποια «μπανιέρα» όπως ο αρχαίος συνάδελφός του, αλλά στην πισίνα του σπιτιού του.

Παρατήρησε, λοιπόν, ότι τα συμπτώματά του παρουσίαζαν σημαντική βελτίωση όσο περνούσε την ώρα του μέσα στην πισίνα. Με τη βοήθεια των γνώσεών του στη μηχανική κατάλαβε ότι αυτό που βοηθούσε τη φλεβική του κυκλοφορία και τον ανακούφιζε ήταν η υδροστατική πίεση που ασκούσε το νερό στα πόδια του. Η υδροστατική αυτή πίεση είναι μια πίεση που ασκεί το νερό σε ό,τι βρίσκεται μέσα σε αυτό και έχει το χαρακτηριστικό ότι μεταβάλλεται με το βάθος. Έτσι, όσο μεγαλύτερο είναι το βάθος, τόσο μεγαλύτερη και η ασκούμενη πίεση. Άρα, για κάποιον που στέκεται όρθιος σε μια πισίνα, η πίεση που ασκείται στα πόδια και το ύψος του αστραγάλου είναι η μέγιστη στα κάτω άκρα του με σταδιακή μείωση καθώς ανεβαίνουμε προς το γόνατο και τους μηρούς. Πρόκειται, δηλαδή, για μια διαβαθμισμένη συμπίεση, η οποία βαίνει μειούμενη από κάτω προς τα πάνω, «σπρώχνοντας» το φλεβικό αίμα από τα πόδια προς τον κορμό.

Μετά από αυτήν την παρατήρηση, το 1950, ο Jobst μπορεί να μη βγήκε ενθουσιασμένος στους δρόμους του Τολέδο φωνάζοντας «εύρηκα», αλλά συνέλαβε την ιδέα της κάλτσας διαβαθμισμένης συμπίεσης, την οποία και κατασκεύασε στο εργαστήριό του. Σήμερα, οι βελτιώσεις στα υλικά κατασκευής μπορεί να έχουν αλλάξει σημαντικά, αλλά οι βασικές αρχές κατασκευής τους παραμένουν ίδιες με αυτές των πρώτων καλτσών του Jobst και αγγειοχειρουργοί από όλο τον κόσμο συχνά συνταγογραφούν αυτές τις ειδικές κάλτσες για παρόμοια προβλήματα φλεβικής ανεπάρκειας.

Ο Jobst έφυγε από τη ζωή το 1957. Το εργοστάσιο κατασκευής των καλτσών του ανέλαβε η σύζυγός του, Caroline Jobst, η οποία στη μνήμη του συζύγου της ξεκίνησε ένα σημαντικό χρηματοδοτικό πρόγραμμα πάνω στην έρευνα των φλεβικών παθήσεων για το κοινό καλό των ανθρώπων. Το πρόγραμμα αυτό είναι σε ισχύ μέχρι και σήμερα από το Πανεπιστήμιο του Michigan και το ομώνυμο ινστιτούτο αγγειακών παθήσεων στο Τολέδο του Οχάιο (Jobst Vascular Institute).

Η εξέλιξη στην αντιμετώπιση των κιρσών

Η θεραπεία συμπίεσης έχει προσφέρει, και προσφέρει ακόμη, σημαντική βοήθεια σε πολλούς ασθενείς με φλεβική ανεπάρκεια. Πολλές φορές, όμως, η ανάγκη για καθημερινή χρήση της είναι απωθητική για τους ασθενείς. Στην Ελλάδα έχουμε την τύχη για πολλούς μήνες τον χρόνο να χαιρόμαστε τις ευεργετικές επιδράσεις του υγρού στοιχείου, αλλά, συνάμα, έχουμε και υψηλές θερμοκρασίες, οι οποίες κάνουν την χρήση της ελαστικής κάλτσας πολύ δύσκολα ανεκτή. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι τα συμπτώματα της φλεβικής ανεπάρκειας και των κιρσών, ειδικότερα, είναι εντονότερα τους θερμούς μήνες, κάνοντας τη χρήση της κάλτσας περισσότερο αναγκαία τους καλοκαιρινούς μήνες παρά τους χειμερινούς.

Ευτυχώς, σε αντίθεση με τη δεκαετία του ’50, σήμερα υπάρχει οριστική θεραπεία των κιρσών, όσο μεγάλης έκτασης κι αν είναι, χωρίς γενική αναισθησία, χωρίς τομές, χωρίς ράμματα, ακόμη και σε περιβάλλον ιατρείου. Η θεραπεία αυτή είναι το ενδοαυλικό λέιζερ από σωστά εκπαιδευμένους αγγειοχειρουργούς. Μπορεί, λοιπόν, το 1950 ο Conrad Jobst να άλλαξε ριζικά τη θεραπεία των κιρσών, το 2017, όμως, έχουμε την ευκαιρία να χαρούμε το καλοκαίρι με υγιή και καλαίσθητα πόδια, απολαμβάνοντας τις χαρές της θάλασσας, χωρίς την ανάγκη της χρήσης μιας κάλτσας διαβαθμισμένης συμπίεσης μέσα στην ημέρα.

Το άρθρο αφιερώνεται στους φίλους και συνεργάτες στο Jobst Vascular Institute, για τα υπέροχα χρόνια που δουλέψαμε μαζί στην υπηρεσία των ασθενών με φλεβικές παθήσεις.

Τσεκούρας Νικόλαος, MD, ECFMG, PHD, Αγγειοχειρουργός - Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών Τ. Clinical Fellow Jobst Vascular Institute (Toledo, Ohio) University of Michigan (Ann Arbor), USA. Για περισσότερες πληροφορίες , επισκεφτείτε την ιστοσελίδα: www.dr-tsekouras.gr ή καλέστε στο 2106215855 , 6977741191