Η σχιζοφρένεια, το στίγμα και τι μπορούμε να διδαχθούμε από τον ψυχωτικό λαβύρινθο
Την ανάγκη να χτυπήσουμε το στίγμα των ψυχικών ασθενειών ως κοινωνία τόνισε χθες, η καθηγήτρια Ψυχιατρικής του ΕΚΠΑ στην Α’ Ψυχιατρική Κλινική του Αιγινήτειου νοσοκομείου κυρία Μαρίνα Οικονόμου, σημειώνοντας, ότι το στίγμα είναι μία αρρώστια πάνω σε μία άλλη, όπως είναι η σχιζοφρένεια.
Της Νατάσσας Ν. Σπαγαδώρου
Και παρά το γεγονός ότι ζούμε στο 2016, η ελληνική κοινωνία δεν έχει εγκαταλείψει το στίγμα και τον φόβο της ... τρέλας, που είναι ένας πανάρχαιος φόβος, όπως είπε. Οι συνέπειες του στίγματος είναι μεγάλες τόσο για την κοινωνία, όσο και την οικογένεια, ενώ στην εποχή μας ελλοχεύει ανά πάσα στιγμή ο κίνδυνος του στιγματισμού, καθώς μην ξεχνάμε ότι ζούμε πλέον με τους πρόσφυγες και τους μετανάστες δίπλα μας. Η στιγματική γλώσσα πληγώνει, συνέχισε η καθηγήτρια, προσθέτοντας ακόμη, ότι θα πρέπει να χτυπήσουμε παράλληλα και όλες τις προκαταλήψεις οι οποίες είναι «παιδιά» της άγνοιας της ημιμάθειας.
Μάλιστα η κυρία Οικονόμου, έκανε ιδιαίτερη αναφορά και στον εκλιπώντα καθηγητή Ψυχιατρικής Κώστα Στεφανή ο οποίος έφυγε το περασμένο Σάββατο, λέγοντας ότι είχε βοηθήσει σημαντικά όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη, δημιουργώντας δεδομένα κατά του στίγματος, ενώ η Ειδική Γραμμή Βοήθειας για την κατάθλιψη είναι ανενεργή εδώ και τρία χρόνια, εξαιτίας έλλειψης χρηματοδότησης.
Αφορμή για τα παραπάνω, αποτέλεσε ο ερχομός του Labyrinth Psychotica (ψυχωτικός λαβύρινθος) για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ο οποίος βρίσκεται από τις 3 – 6 Νοεμβρίου 2016, στην Αίγλη Ζαππείου με την ευγενική υποστήριξη της φαρμακευτικής εταιρείας Janssen Ελλάδος.
Αποτελεί μια πρωτοβουλία που εντάσσεται στο πρόγραμμα κοινωνικής ευθύνης της εταιρείας, με γνώμονα την ευαισθητοποίηση του γενικού κοινού πάνω στις ψυχικές διαταραχές. Το Labyrinth Psychotica είναι ένα ψηφιακό περιβάλλον προσομοίωσης, όπου μέσω της τεχνολογίας VR (εικονική πραγματικότητα) παρουσιάζει τη βιωματική εμπειρία όσων πάσχουν από ψυχωτικές διαταραχές.
Στόχος του εγχειρήματος είναι η προσπάθεια να μπορέσουν οι επισκέπτες να κατανοήσουν τα διαφορετικά συμπτώματα που βιώνει ο ψυχωτικός ασθενής κατά τη διάρκεια της ζωής του. Οι χρήστες μπαίνουν σε έναν λαβύρινθο εικονικής πραγματικότητας που τους αποκόπτει τις αισθήσεις της όρασης και της ακοής από τα ερεθίσματα του πραγματικού εξωτερικού περιβάλλοντος, έτσι ώστε να εστιάσουν στο ιδιαίτερο σύμπαν ενός ασθενή με ψύχωση.
Η όλη εμπειρία διαρκεί περίπου δώδεκα λεπτά, κατά τη διάρκεια των οποίων η «κανονική» πραγματικότητα διασπάται, αλλοιώνεται, παραμορφώνεται και συγχέεται με πολλαπλά και αντικρουόμενα ακουστικά και οπτικά ερεθίσματα που «βομβαρδίζουν» τον εγκέφαλο στιγμιαία ή σε ταχεία διαδοχή δημιουργώντας μια διαφορετική πραγματικότητα.
Το Labyrinth Psychotica δεν είναι απλά ένα παιχνίδι, αλλά ένα επίτευγμα με κοινωνικές προεκτάσεις, καθώς στόχος του είναι να χρησιμοποιηθεί από το ευρύ κοινό, τους συγγενείς των ανθρώπων που παρουσιάζουν ψυχωσικά συμπτώματα και τους εργαζόμενους στο χώρο της ψυχικής υγείας, για την καλύτερη κατανόηση της ψυχικής νόσου, αλλά και την αποστιγματοποίησή της.
Σχιζοφρένεια: Η βασίλισσα των ψυχώσεων
Η κυρία Οικονόμου, χαρακτήρισε την σχιζοφρένεια βασίλισσα των ψυχώσεων η οποία εμφανίζεται στα πρώτα χρόνια ενηλικίωσης του ατόμoυ, με πυρηνικό σύμπτωμα το γeγονός, ότι το άτομο δεν αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα με όλους εμάς και εμφανίζει ψευδαισθήσεις και παραλήρημα.
Η ψύχωση είναι μία πολύ σοβαρή ψυχική πάθηση και ο γενικός όρος για μία σειρά ψυχικών διαταραχών των οποίων βασικό χαρακτηριστικό είναι μια εκσεσημασμένη διαταραχή της αντίληψης της πραγματικότητας.
Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα ενός ψυχωσικού επεισοδίου είναι οι ψευδαισθήσεις και οι παραληρητικές ιδέες, ενώ κάποιες φορές μπορεί να συνοδεύονται και από άλλες διαταραχές της σκέψης ή συμπτώματα αποδιοργάνωσης. Τα συμπτώματα μπορεί να εισβάλλουν αιφνιδίως και να εμφανιστούν μια φορά, ωστόσο συχνά η πορεία είναι σταδιακή και μπορεί να επανέρχονται με τη μορφή υποτροπιαζόντων ψυχωσικών επεισοδίων.
Ένα ψυχωσικό επεισόδιο μπορεί να είναι μέρος μιας ψυχικής διαταραχής όπως για παράδειγμα, της σχιζοφρένειας, της σχιζοσυναισθηματικής διαταραχής, της διπολικής διαταραχής ή της οριακής διαταραχής προσωπικότητας. Μπορεί να προκληθεί και από άλλους παράγοντες, όπως το αλκοόλ ή τη χρήση ουσιών ή από κάποια οργανική πάθηση που επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου.
Η ηλικία των περισσοτέρων ατόμων που εκδηλώνουν ψυχωσική συμπτωματολογία στα πλαίσια μιας μείζονος ψυχικής διαταραχής, όπως η σχιζοφρένεια, είναι 18 έως 40 ετών, χωρίς αυτό να σημαίνει πως η νόσος δεν μπορεί να εμφανισθεί και σε ηλικίες μικρότερες ή μεγαλύτερες.