Στεφανιογραφία & αγγειοπλαστική από το χέρι: Ανώδυνη, ασφαλής και αποτελεσματική

Γράφει ο Κωνσταντίνος Στράτος,MD, PhD, FESC, Επεμβατικός Καρδιολόγος, Διευθυντής A’ Καρδιολογικής Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ

Η απεικόνιση των στεφανιαίων αρτηριών λέγεται στεφανιογραφία και επιτυγχάνεται με τη βοήθεια ακτινολογικών τεχνικών. Απαιτεί έγχυση διαλύματος ιωδιούχου, σκιαγραφικής ουσίας εντός του αυλού των στεφανιαίων αρτηριών. Η έγχυση αυτή γίνεται μέσω ειδικών καθετήρων (λεπτά και μακριά σωληνάκια με μήκος κοντά στο ένα μέτρο συνήθως και διάμετρο 2 χιλιοστά ή λιγότερο).

Ο κάθε καθετήρας εισάγεται μέσω μιας οπής στο δέρμα και κάποιας αρτηρίας ευρισκόμενης αμέσως κάτω από αυτό (παρακέντηση αρτηρίας με βελόνα) και προωθείται κεντρικά κατά μήκος των αρτηριών και αντίστροφα από τη ροή του αίματος ως τη ρίζα της αορτής, όπου με ειδικούς χειρισμούς το άκρο του εισάγεται στο στόμιο μιας στεφανιαίας αρτηρίας. Ακολουθούν οι εγχύσεις σκιαγραφικού και οι λήψεις σειρών εικόνων της ροής του σκιαγραφικού στον αυλό της εκάστοτε αρτηρίας και των κλάδων της από διάφορες οπτικές γωνίες (προβολές), που καταγράφονται υπό μορφή κινηματογραφικής ταινίας (σινεαγγειογραφία).

Η παρακέντηση αρτηρίας για διενέργεια στεφανιογραφίας ή αγγειοπλαστικής γίνεται κατά κανόνα σε θέσεις που η αρτηρία βρίσκεται αμέσως κάτω από το δέρμα και μάλιστα σε περιοχές που υπόκεινται σκληρά μόρια ή ιστοί, για να διευκολύνεται η συμπίεση της αρτηρίας.

Οι συνηθέστερα χρησιμοποιούμενες αρτηρίες είναι η κοινή μηριαία αρτηρία στη βουβωνική περιοχή, η βραχιόνιος αρτηρία στην καμπτική επιφάνεια της αρθρώσεως του αγκώνα και οι αρτηρίες του καρπού (κατά κανόνα η κερκιδική, σπανιότατα η ωλένιος). Καμιά φορά μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί η μασχαλιαία ή η υποκλείδια αρτηρία. Η παραδοσιακή οδός για καθετηριασμό των στεφανιαίων αρτηριών κατά τα τελευταία 30-40 χρόνια ήταν η μηριαία αρτηρία. Η κερκιδική αρτηρία άρχισε να χρησιμοποιείται πριν από 35 περίπου χρόνια και κατά τα τελευταία χρόνια έχει πλέον εδραιωθεί ως η οδός πρώτης επιλογής για στεφανιογραφία και αγγειοπλαστική (βλ. εικόνα 2).

Τα οφέλη

Τα πλεονεκτήματα της χρήσεως αρτηριών του καρπού είναι:

• Η ελαχιστοποίηση των αιμορραγικών επιπλοκών (αιμάτωμα, ψευδοανεύρυσμα, αρτηριοφλεβική επικοινωνία, ισχαιμικό άκρο που απαιτεί χειρουργείο), που αφορούν τη χρήση της μηριαίας ή της βραχιόνιας αρτηρίας.

• Η άμεση κινητοποίηση του ασθενούς ­-μπορεί να σηκωθεί και να περπατήσει αμέσως μετά την επέμβαση και να λάβει εξιτήριο ακόμα και έπειτα από λίγες ώρες, ενώ η επέμβαση από το πόδι απαιτεί πολύωρη ακινητοποίηση στο κρεβάτι.

• Η ευκολότερη αιμόσταση -σταμάτημα της αιμορραγίας.

• Η δυνατότητα να γίνεται χωρίς να είναι απαραίτητη η διακοπή τυχόν λαμβανόμενων αντιπηκτικών, όπως γίνεται στην προσπέλαση μέσω της μηριαίας αρτηρίας.

• Η αποφυγή τραυματισμού γειτονικού στην αρτηρία νεύρου, όπως συμβαίνει με τη μηριαία αρτηρία στο πόδι. Και τα μειονεκτήματα της τεχνικής είναι λιγοστά και ελαχιστοποιούνται όσο μεγαλύτερη είναι η πείρα της ιατρικής ομάδας.

Η προσπέλαση μέσω της κερκιδικής αποφασίζεται μόνον αφού τεκμηριωθεί η καλή κατάσταση και των δύο αρτηριών του χεριού. Αντενδείκνυται σε υποβαλλόμενους σε χρόνια αιμοκάθαρση, σε πάσχοντες από σύνδρομο Raynaud ή οποιαδήποτε συμπτωματική νόσο των περιφερειακών αρτηριών και σε όσους έχουν ανατομικές ανωμαλίες ή ελικώσεις στις αρτηρίες του χεριού.

Η στεφανιογραφία και η αγγειοπλαστική των αρτηριών της καρδιάς από τον καρπό του χεριού αποτελεί μια ανώδυνη, ασφαλή και αποτελεσματική μέθοδο, που σαφώς προτιμούν οι ασθενείς. Απαιτεί εξειδικευμένο και κατάλληλα εκπαιδευμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό.