Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος: Πόσο καθαρός είναι ο αέρας των εσωτερικών χώρων
Πολλοί από εμάς μπορεί να περνάμε έως και το 90 % της ημέρας μας σε εσωτερικούς χώρους —στο σπίτι, τη δουλειά ή το σχολείο.
Η ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε στους εσωτερικούς χώρους έχει επίσης άμεση επίπτωση στην υγεία μας. Τι καθορίζει την ποιότητα του αέρα στους εσωτερικούς χώρους; Υπάρχει διαφορά μεταξύ ατμοσφαιρικών ρύπων σε εξωτερικούς και σε εσωτερικούς χώρους; Πώς μπορούμε να βελτιώσουμε την ποιότητα του αέρα στους εσωτερικούς χώρους;
Μπορεί να προκαλεί έκπληξη σε πολλούς από εμάς το γεγονός ότι ο αέρας σε έναν αστικό δρόμο με μέτρια κίνηση μπορεί στην πραγματικότητα να είναι πιο καθαρός από τον αέρα στο σαλόνι μας. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ορισμένοι βλαβεροί ατμοσφαιρικοί ρύποι μπορεί να υπάρχουν σε υψηλότερες συγκεντρώσεις σε εσωτερικούς χώρους παρά σε εξωτερικούς. Κατά το παρελθόν, δινόταν πολύ λιγότερη προσοχή στην ατμοσφαιρική ρύπανση σε εσωτερικούς χώρους σε σύγκριση με την ατμοσφαιρική ρύπανση σε εξωτερικούς χώρους, ιδίως σε σύγκριση με τη ρύπανση από τις εκπομπές της βιομηχανίας και των μεταφορών. Ωστόσο, κατά τα τελευταία χρόνια οι απειλές από την έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση σε εσωτερικούς χώρους έχουν γίνει πιο εμφανείς.
Φανταστείτε ένα φρεσκοβαμμένο σπίτι, διακοσμημένο με καινούρια έπιπλα... Ή έναν χώρο εργασίας με βαριά μυρωδιά καθαριστικών προϊόντων... Η ποιότητα του αέρα στα σπίτια μας, στους χώρους εργασίας ή σε άλλους δημόσιους χώρους ποικίλλει σημαντικά, αναλόγως του υλικού που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή και τον καθαρισμό του, τον σκοπό του δωματίου, καθώς και του τρόπου που το χρησιμοποιούμε και το αερίζουμε.
Η κακή ποιότητα του αέρα στους εσωτερικούς χώρους μπορεί να είναι ιδιαιτέρως επιβλαβής για ευαίσθητες ομάδες όπως τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με καρδιοαγγειακές και χρόνιες παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος όπως το άσθμα.
Μερικοί από τους κύριους ατμοσφαιρικούς ρύπους στους εσωτερικούς χώρους είναι το ραδόνιο (ένα ραδιενεργό αέριο που σχηματίζεται στο έδαφος), ο καπνός του τσιγάρου, τα αέρια ή τα σωματίδια από την κατανάλωση καυσίμων, από χημικά ή αλλεργιογόνα. Το μονοξείδιο του άνθρακα, τα διοξείδια του αζώτου, τα σωματίδια και οι πτητικές οργανικές ενώσεις μπορεί να βρεθούν τόσο σε εξωτερικούς όσο και σε εσωτερικούς χώρους.
Τα μέτρα πολιτικής μπορούν να βοηθήσουν
Ορισμένοι ατμοσφαιρικοί ρύποι σε εσωτερικούς χώρους και οι επιπτώσεις τους στην υγεία είναι περισσότερο γνωστοί και τυγχάνουν μεγαλύτερης προσοχής από το κοινό σε σύγκριση με άλλους. Η απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους αποτελεί ένα παράδειγμα. Η ρύπανση στους εσωτερικούς χώρους όμως αντιστοιχεί σε πολλά περισσότερα από τον καπνό του τσιγάρου.
Σύμφωνα με τον Erik Lebret από το Εθνικό Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας και Περιβάλλοντος (RIVM) στην Ολλανδία: «Η ατμοσφαιρική ρύπανση δεν σταματάει στο κατώφλι της πόρτας μας. Πολλοί ατμοσφαιρικοί ρύποι του εξωτερικού χώρου εισέρχονται στα σπίτια μας, όπου περνάμε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου μας. Η ποιότητα του αέρα των εσωτερικών χώρων επηρεάζεται από πολλούς άλλους παράγοντες, μεταξύ των οποίων είναι το μαγείρεμα, οι ξύλινες εστίες, τα κεριά ή το λιβάνι, η χρήση καταναλωτικών προϊόντων όπως κεριά και γυαλιστικά για τον καθαρισμό επιφανειών, τα οικοδομικά υλικά όπως η φορμαλδεΰδη σε κόντρα-πλακέ, και τα επιβραδυντικά φλόγας σε πολλά υλικά. Υπάρχει επίσης και ραδόνιο που προέρχεται από τα εδάφη και τα οικοδομικά υλικά.»
Οι ευρωπαϊκές χώρες προσπαθούν να αντιμετωπίσουν κάποιες από αυτές τις πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης στους εσωτερικούς χώρους. Σύμφωνα με τον Lebret, «προσπαθούμε να αντικαταστήσουμε πιο τοξικές ουσίες με λιγότερο τοξικές ή να ανακαλύψουμε διεργασίες που μειώνουν τις εκπομπές, όπως στην περίπτωση των εκπομπών φορμαλδεΰδης από κόντρα-πλακέ. Ένα άλλο παράδειγμα μπορούμε να δούμε στη μείωση συγκεκριμένων υλικών που εκπέμπουν ραδόνιο και χρησιμοποιούνται για την κατασκευή τοίχων. Τα υλικά αυτά χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν, αλλά η χρήση τους έχει περιοριστεί έκτοτε.»
Η θέσπιση νόμων δεν είναι ο μόνος τρόπος για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα που αναπνέουμε. Μπορούμε όλοι να πάρουμε μέτρα για τον έλεγχο και τη μείωση των μεταφερόμενων με τον αέρα σωματιδίων και χημικών σε εσωτερικούς χώρους.
Μικρές ενέργειες, όπως ο αερισμός κλειστών χώρων, βοηθούν στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα γύρω μας. Ορισμένες όμως από τις καλοπροαίρετες ενέργειές μας μπορεί να έχουν στην πραγματικότητα αντίθετα αποτελέσματα. Ο Lebret προτείνει: «Θα πρέπει να αερίζουμε, αλλά δεν θα πρέπει να αερίζουμε υπερβολικά, καθώς αυτό προκαλεί σημαντική απώλεια ενέργειας. Οδηγεί σε περισσότερη θέρμανση και χρήση ορυκτών καυσίμων και, κατά συνέπεια, οδηγεί σε μεγαλύτερα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Θα πρέπει να το σκεφτόμαστε ως ορθολογικότερη χρήση των πόρων γενικώς.»