Ογκολόγοι-Παθολόγοι Ελλάδος: Το 40% των καρκίνων μπορεί να προληφθεί, αλλά η χώρα δεν έχει Εθνικό Σχέδιο

Με αφορμή την σημερινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου, η επιστημονική κοινότητα δηλώνει παρούσα τόσο για τον ασθενή, όσο και για την έρευνα, η οποία αποφέρει σημαντικούς καρπούς, καθώς τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι οι θάνατοι από καρκίνο μειώνονται στην Ευρώπη. Ταυτόχρονα, ένα 40% όλων των καρκίνων μπορεί να προληφθεί. Την ίδια ώρα, όμως, σύσσωμη η επιστημονική κοινότητα και το ΔΣ της ΕΟΠΕ τονίζει ότι δυστυχώς στην χώρα μας δεν υπάρχει εθνικό σχέδιο για τον καρκίνο.

Όπως αναφέρει η ΕΟΠΕ, ένας στους τρεις Έλληνες πολίτες ενδέχεται να εκδηλώσει καρκίνο σε κάποια στιγμή της ζωής του, ενώ συνολικά στη χώρα μας καταγράφονται περισσότερες από 30.000 νέες περιπτώσεις κάθε χρόνο, με συνέπεια ο καρκίνος να παραμένει εμφανής πρόκληση για τη δημόσια υγεία. Σύμφωνα με νεότερα δεδομένα, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, ο αριθμός των ασθενών με καρκίνο θα συνεχίσει να αυξάνεται σε μεγάλο βαθμό, με επακόλουθο την αύξηση της ζήτησης για ογκολογικές υπηρεσίες σε πρωτόγνωρα επίπεδα και, επιπλέον, τα κακοήθη νεοπλασματικά νοσήματα θα παραμείνουν κύρια αιτία θανάτου μεταξύ των ενηλίκων στην Ελλάδα.

Και όμως, το 40% των καρκίνων μπορεί να προληφθεί

Σε ό,τι αφορά την πρόληψη η αλήθεια είναι ότι ο καρκίνος μπορεί, σε μεγάλο βαθμό, να αποφευχθεί. Συγκεκριμένα, περίπου 40% όλων των καρκίνων μπορούν να προληφθούν, πράγμα που σημαίνει ότι η πρόληψη του καρκίνου θα πρέπει να αποτελεί ουσιαστικό συστατικό όλων των ολοκληρωμένων σχεδίων ελέγχου των νεοπλασματικών νοσημάτων. Σημαντικοί παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο –όπως η χρήση καπνού, η ανθυγιεινή διατροφή, η έλλειψη σωματικής άσκησης και η παχυσαρκία– αποτελούν κίνδυνο και για άλλες χρόνιες ασθένειες. Επιπλέον, κάποιοι τύποι καρκίνου μπορούν να ανιχνευθούν έγκαιρα, να θεραπευθούν και να ιαθούν. Είναι γνωστό ότι σε αντίθεση με τις, συχνά, ακριβές θεραπείες του καρκίνου, πολλά από τα μέτρα πρόληψης είναι οικονομικώς αποδοτικά και ανέξοδα να εφαρμοστούν.

Η δημοσιονομική κρίση και η επιδείνωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών οδηγεί σε «στροφή» στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας. Μια πλειάδα προβλημάτων, όπως οικονομικά και γεωγραφικά εμπόδια στη θεραπεία, μαζί με τις πραγματικά σοβαρές ελλείψεις ειδικευμένων ογκολόγων στα δημόσια νοσοκομεία, έχουν ως συνέπεια τον ανεπαρκή διαγνωστικό-θεραπευτικό έλεγχο και την ελλιπή μακροπρόθεσμη παρακολούθηση μετά τη θεραπεία, με αποτέλεσμα την αύξηση της νοσηρότητας-θνησιμότητας των ασθενών με νεοπλασματικά νοσήματα, μαζί με την παράλληλη αύξηση του κόστους που σχετίζεται με τον καρκίνο.

Όσον αφορά στη στελέχωση των ογκολογικών τμημάτων της χώρας μας, οι δομές και το προσωπικό των ογκολογικών υπηρεσιών αντανακλούν τις ανάγκες της προηγούμενης εικοσαετίας και η προσφορά δεν ανταποκρίνεται στη ζήτηση των ογκολογικών ασθενών, με αποτέλεσμα, η αντιμετώπιση τους να διεκπεραιώνεται από εξαιρετικά περιορισμένο αριθμό ιατρονοσηλευτικού προσωπικού, δεδομένης της επιβεβαιωμένης ανεπαρκούς στελέχωσης των ογκολογικών τμημάτων της χώρας. Ο επιβεβλημένος εκσυγχρονισμός της δομής των αντικαρκινικών δομών στη χώρα μας πρέπει να ολοκληρώσει την ανάπτυξη δικτύου παροχής ογκολογικών υπηρεσιών με σύγχρονες, αποδοτικές υπηρεσίες (κλινικές και χειρουργεία ημέρας, κλινικά ογκολογικά κέντρα αναφοράς, ξενώνες φροντίδας ασθενών τελικού σταδίου και κατ' οίκον φροντίδας), φροντίζοντας όμως παράλληλα την ενδυνάμωση του έμψυχου δυναμικού, με το βλέμμα στην επόμενη δεκαετία.

Ανάγκη για νέες θέσεις ογκολόγων και αναδιάταξη του ογκολογικού χάρτη

Είναι προφανές ότι κρίνεται περισσότερο από αναγκαία η δημιουργία νέων θέσεων ειδικευμένων ογκολόγων, με σκοπό την κάλυψη του μεγαλύτερου μέρους της Επικράτειας, ώστε να αποφεύγεται η υποχρεωτική μετακίνηση των ασθενών και ο επακόλουθος συνωστισμός τους στα Νοσοκομεία του κέντρου.

Σύμφωνα με τα ανωτέρω, απαιτείται αναδιάταξη του ογκολογικού χάρτη της χώρας, ώστε να προσαρμοσθεί στα δεδομένα της ογκολογίας του 21ου αιώνα, καθώς και αναδιαμόρφωση των οργανισμών των ογκολογικών νοσοκομείων και μεγάλων ογκολογικών κέντρων, ώστε να λειτουργούν με τη σύγχρονη πολυεπιστημονική διαδικασία αντιμετώπισης των ασθενών. Η λίστα και οι χρόνοι αναμονής για χημειοθεραπεία θα μειωθούν θεαματικά με την εφαρμογή ολοήμερης λειτουργίας στις υπό σύσταση, αλλά και τις ήδη λειτουργούσες Μονάδες Ημερήσιας Νοσηλείας.

Συνοψίζοντας, η ΕΟΠΕ θεωρεί ότι απαιτούνται:

- Νέες Ογκολογικές θέσεις στην περιφέρεια.
- Ενίσχυση των υποστελεχωμένων Ογκολογικών Τμημάτων.
- Εφαρμογή της Νομοθεσίας για τη λειτουργία των Ογκολογικών Συμβουλίων.
- Υιοθέτηση Θεραπευτικών Πρωτοκόλλων και Ελληνικών Θέσεων Ομοφωνίας από φαρμακεία Νοσοκομείων και ΕΟΠΥΥ για τη διαχείριση των ογκολογικών ασθενών.
- Προμήθεια και διαθεσιμότητα αντινεοπλασματικών φαρμάκων που παρουσιάζουν ελλείψεις.
- Συνταγογράφηση αντινεοπλασματικών θεραπειών αποκλειστικά από ειδικούς Ογκολόγους-Παθολόγους.

Δυστυχώς, για την υλοποίηση των ανωτέρω δεν υπάρχει σχέδιο, ούτε απόφαση αντιμετώπισης του καρκίνου σε εθνικό επίπεδο, ενώ είναι προφανές ότι οι Ογκολόγοι της χώρας μας προσφέρονται και πρέπει να λάβουν μέρος στην ανάπτυξη προγραμμάτων αντιμετώπισης του καρκίνου, μαζί με άλλους, σχετικούς με το θέμα, επιστημονικούς φορείς, παρέχοντας τις απαραίτητες γνώσεις για να εξασφαλιστεί ότι τα εν λόγω προγράμματα θα έχουν εποικοδομητικά θετική έκβαση με διάρκεια και ομοιόμορφη κάλυψη της ελληνικής επικράτειας.

Δράσεις της ΕΟΠΕ

- Στο πλαίσιο των επαφών και συναντήσεων της ΕΟΠΕ με τις αρμόδιες αρχές (Υπουργείο Υγείας, ΕΟΦ, ΕΟΠΥΥ, ΚΕΣΥ), επιχειρεί παρεμβάσεις σε επίκαιρα θέματα, όπως η μείωση της γραφειοκρατίας στη διαδικασία χορήγησης φαρμάκων υψηλού κόστους, η διευκόλυνση πρόσβασης σε καινοτόμες θεραπείες, καθώς και η ολοκληρωμένη ένταξη μοριακών τεχνικών και γενετικού ελέγχου στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση.

- Παράλληλα, επιδιώκει τη δημιουργία μητρώων ασθενών με νεοπλασματικά νοσήματα, με ιατρικό ηλεκτρονικό φάκελο ασθενούς και ηλεκτρονική κάρτα, με πλήρη ηλεκτρονικοποίηση του συστήματος, ώστε να είναι δυνατή η καλύτερη διαχείριση της νόσου, η ορθή χρήση των φαρμακευτικών σκευασμάτων και η δημιουργία ενός σύγχρονου πλαισίου πρόσβασης των ασθενών στις κλασσικές αλλά και τις καινοτόμες θεραπείες, με συνταγογράφηση των αντινεοπλασματικών φαρμάκων από ειδικευμένο Ογκολόγο-Παθολόγο.

- Συνεργάζεται με το ΚΕΕΛΠΝΟ και συμμετέχει στη δημιουργία και λειτουργία του Εθνικού Αρχείου Νεοπλασιών.

- Αυξάνει συνεχώς τις ερευνητικές δραστηριότητες, με καταγραφικές και διαγνωστικές μελέτες, οι οποίες, εκτός του καθαρά επιστημονικού ενδιαφέροντος, έχουν πολλές φορές και κοινωνικό χαρακτήρα.

- Διοργανώνει Πανελλήνια Ογκολογικά Συνέδρια, εκπαιδευτικά σεμινάρια και επικαιροποιεί συνεχές πρόγραμμα εκπαίδευσης των νέων ογκολόγων στην Ακαδημία Ογκολογίας.

- Προσφέρει προγράμματα υποτροφιών εξωτερικού και υποστήριξης διατριβών στους νέους ογκολόγους.

- Εκδίδει ιατρικό επιστημονικό περιοδικό στην Αγγλική γλώσσα (Forum of Clinical Oncology -FCO) και περιοδικό καταγραφής των νέων της ογκολογίας (Τα Νέα της Ογκολογίας). Και τα δύο περιοδικά προσφέρονται με ελεύθερη πρόσβαση μέσω του διαδικτύου.

- Προβάλλει κοινωνικά μηνύματα για τον καρκίνο, με επιδίωξη την ενθάρρυνση των ασθενών και την καταπολέμηση της άγνοιας και του φόβου που συντηρούνται με την προκατάληψη και οδηγούν στην αδράνεια και την παραίτηση.

- Παράλληλα, άρχισε συνεργασία μας με την Αμερικανική Εταιρεία για τον καρκίνο ASCO για την εκπαίδευση στις κλινικές μελέτες (έναρξη το 2017) και εκπροσωπεί την Διεθνή Ένωση κατά του Καρκίνου (UICC) στην Ελλάδα.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι στις δραστηριότητες των Ελλήνων Ογκολόγων περιλαμβάνονται οι δράσεις των νέων ογκολόγων (Ομάδα Νέων Ογκολόγων - ΟΝΕΟ) και των γυναικών ογκολόγων (Γυναίκες στην Ογκολογία - W4O).

Η Ομάδα Νέων Ελλήνων Ογκολόγων (ΟΝΕΟ) / Hellenic Group of Young Oncologists (HeGYO) αποτελεί το βήμα των ειδικευόμενων ιατρών στην Παθολογική Ογκολογία αλλά και των νέων ειδικών Ογκολόγων Παθολόγων. Η ΟΝΕΟ φιλοδοξεί να λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος μεταξύ της νέας και της προηγούμενης γενιάς Ογκολόγων-Παθολόγων και αριθμεί σήμερα 215 μέλη στην Ελλάδα και το εξωτερικό (http://www.hesmo.gr/el/h-omada).

Βασικοί στόχοι της Ομάδας αποτελούν η εκπαίδευση και η ενημέρωση των νέων ογκολόγων, η προώθηση της έρευνας στην ογκολογία αλλά και η συμβολή στη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας που παρέχονται στους ασθενείς με καρκίνο στην Ελλάδα. Ειδικότερα, η ΟΝΕΟ, με τη συνεχή βοήθεια και στήριξη της ΕΟΠΕ, διοργανώνει ενδιαφέρουσες και χρήσιμες εκπαιδευτικές εκδηλώσεις (ημερίδες, σεμινάρια και workshops), είναι υπεύθυνη για την οργάνωση και διεξαγωγή ερευνητικών πρωτοκόλλων και, τέλος, αναλαμβάνει σημαντικές δράσεις, όπως η μετάφραση των οδηγιών της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Παθολογικής Ογκολογίας (ESMO) για ογκολογικούς ασθενείς.

Όπως αναφέρει ο πρόεδρος της ΕΟΠΕ, κ. Ι. Βαρθαλίτης, οι γυναίκες Παθολόγοι-Ογκολόγοι (W4O Hellas - Γυναίκες στην Ογκολογία), μαζί με τον Σύλλογο Κ.Ε.Φ.Ι. και με την πρόταση «Ελληνική Συμμαχία για τον Μεταστατικό Καρκίνο του Μαστού», πέτυχαν διεθνή διάκριση και βράβευση με σημαντική οικονομική ενίσχυση, το 2015, στο πλαίσιο του παγκόσμιου προγράμματος SPARC MBC Challenge (Seeding Progress and Resources for the Cancer Community: Metastatic Breast Cancer Challenge), που υλοποιήθηκε από την UICC και την Pfizer Inc, για την ενημέρωση, εκπαίδευση, υποστήριξη και ενίσχυση των ασθενών με μεταστατικό καρκίνο του μαστού.

Επίσης, με αφορμή την σημερινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου, από τις 18.00 έως τις 19.30 μ.μ., στο ξενοδοχείο Χίλτον στην Αθήνα, παίρνουν μέρος στην μεγάλη παγκόσμια εκστρατεία του UICC «Χέρια που Μιλούν» - «Mπορούμε, Mπορώ» (www.w4ohellas.org, http://www.uicc.org/, www.facebook.com/womeninoncology/, https://www.facebook.com/uicc.org/).

Υπάρχουν πολλά που μπορούν ακόμα να γίνουν για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπισή του καρκίνου. Σ' αυτό τον αγώνα οι ογκολόγοι θέλουν μαζί τους ασθενείς και τις οικογένειες τους. Το κυριότερο είναι ο ασθενής να απευθυνθεί στον ειδικό γιατρό, τον Ογκολόγο-Παθολόγο, καταλήγει ο κ. Βαρθαλίτης.

Διαβάστε ακόμη:

Καρκίνος: Η Επιστήμη και η διαρκής Ιατρική έρευνα, χαρίζουν ελπίδα και ζωή