Χοληστερόλη: Κίνδυνοι και τρόποι αντιμετώπισης
Η αυξημένη τιμή χοληστερόλης (υπερχοληστερολαιμία) αποτελεί έναν από τους κύριους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων - άνθρωποι που έχουν για πολλά χρόνια υψηλή LDL χοληστερόλη, έχουν αυξημένες πιθανότητες να εκδηλώσουν καρδιακό ή εγκεφαλικό επεισόδιο.
Κατ' αντιστοιχία, εάν κάποιος διατηρεί χαμηλά τις τιμές της LDL χοληστερόλης, τότε αυτόματα αποφεύγει την πρώτη αιτία θανάτου στον κόσμο τα τελευταία δέκα χρόνια: τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Η χοληστερόλη αποτελεί ένα από τα κύρια λιπίδια του οργανισμού και παίζει σημαντικό ρόλο στη σωστή λειτουργία του. Αποτελεί δομικό συστατικό της μεμβράνης των κυττάρων, χρησιμοποιείται για τη σύνθεση της βιταμίνης D και ορμονών όπως η τεστοστερόνη και τα οιστρογόνα, και αποτελεί συστατικό των χολικών αλάτων.
Είναι υδρόφοβη, δηλαδή δε διαλύεται στο νερό. Για να είναι δυνατή η κυκλοφορία της στο αίμα συνδέεται με υδρόφιλες πρωτεΐνες και έτσι δημιουργούνται οι λιποπρωτεΐνες. Οι λιποπρωτεΐνες συντίθενται κυρίως στο ήπαρ και διαιρούνται ανάλογα με τη πυκνότητα τους. Κατά τη συνήθη εξέταση των λιπιδίων στο αίμα προσδιορίζονται δυο κύριες λιποπρωτεΐνες που μεταφέρουν χοληστερόλη: η LDL, χαμηλής πυκνότητας (low density lipoprotein) και η HDL υψηλής πυκνότητας (high density lipoprotein). Η LDL χοληστερόλη που συχνά αναφέρεται ως «κακή» χοληστερόλη, προσκολλάται στα τοιχώματα των αρτηριών, συμμετέχει στη δημιουργία αθηρωματικών πλακών, με αποτέλεσμα η διάμετρος των αρτηριών να μικραίνει.
Η διαδικασία αυτή ονομάζεται αθηροσκλήρυνση και αφορά δυνητικά όλες τις αρτηρίες. Οι αλλαγές αυτές στα τοιχώματα των αγγείων οδηγούν σε ρήξη των πλακών και στη δημιουργία θρόμβων. Αν ένας θρόμβος σχηματιστεί και φράξει μια αρτηρία προκαλείται καρδιακό ή εγκεφαλικό επεισόδιο.
Η χοληστερόλη παράγεται στον οργανισμό μας, ενώ την προσλαμβάνουμε και από τη διατροφή. Η αντιστοιχία είναι περίπου 20% χοληστερόλη προσλαμβάνουσα μέσω διατροφής και 80% παραγόμενη από το ήπαρ. Ως εκ τούτου, μπορεί να μειωθεί με υγιεινή διατροφή (όσπρια, λαχανικά, ψάρια κ.λπ.) και με άσκηση, αλλά η μείωσή της δεν είναι εφικτή πάντα και κάποιοι άνθρωποι χρειάζεται να πάρουν φάρμακα. Η συχνότερα χρησιμοποιούμενη κατηγορία φαρμάκων για τη ρύθμιση της χοληστερόλης είναι οι στατίνες.
Σύμφωνα με τις νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης, η υψηλότερη τιμή για την ολική χοληστερόλη (δηλαδή την LDL και την HDL) σε υγιείς ενήλικες δεν θα πρέπει να ξεπερνά ιδανικά τα 160 mg/dL, ενώ η τιμή της κακής LDL χοληστερόλης σε υγιείς ενήλικες με δεν θα πρέπει να ξεπερνά ιδανικά τα 115 mg/dL.
Η απόφαση για την έναρξη της θεραπείας πρέπει να λαμβάνεται μετά την εκτίμηση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου και να είναι εξατομικευμένη.
Υπάρχουν πολλά φάρμακα που μπορεί να συνταγογραφήσει ο γιατρός σας. Για να μειωθεί η LDL χοληστερόλη και η ολική χοληστερόλη η καταλληλότερη επιλογή είναι οι στατίνες. Άλλο φάρμακο που εμποδίζει την απορρόφηση χοληστερόλης από το έντερο είναι η εζετιμίμπη.
Οι ειδικοί όμως προτρέπουν «όσο πιο χαμηλά είναι τα επίπεδα της LDL «κακής» χοληστερόλης τόσο μικρότερος είναι και ο καρδιαγγειακός κίνδυνος» - σύσταση, την οποία οι ασθενείς που έχουν υποστεί καρδιαγγειακό επεισόδιο επιβάλλεται να λάβουν πολύ σοβαρά υπόψη.
Το ανωτέρω όφελος υπογραμμίζει και η μελέτη IMPROVE-IT, η οποία δημοσιεύτηκε στις 18 Ιουνίου στο έγκριτο επιστημονικό ιατρικό περιοδικό New England Journal of Medicine. Σύμφωνα με τα αποτελέσματά της, οι ασθενείς που ελάμβαναν συνδυαστική θεραπεία με στατίνη και εζετιμίμπη κατάφεραν μεγαλύτερη μείωση στην LDL χοληστερόλη σε σχέση με τους ασθενείς που έλαβαν θεραπεία μόνο με στατίνη, με αποτέλεσμα να παρουσιάσουν λιγότερα καρδιαγγειακά επεισόδια συμπεριλαμβανομένου του εμφράγματος του μυοκαρδίου και του ισχαιμικού εγκεφαλικού.
Συρροκώστα Φανή,
Καρδιολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Ειδικευθείσα στο triplex καρδιάς Πανεπιστήμιο Essen Γερμανία