ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

Πώς φαίνεται αν έχετε ΔΕΠΥ (ADHD) ή ψυχαναγκασμούς (OCD)

Bigstock

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) και η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (OCD) είναι δύο διακριτές νευροαναπτυξιακές παθήσεις, που μερικές φορές μπορεί να παρουσιάζουν αλληλοεπικαλυπτόμενα συμπτώματα, καθιστώντας δύσκολη τη διαφοροποίηση μεταξύ τους.

Η κατανόηση των ομοιοτήτων και των διαφορών μεταξύ ΔΕΠΥ και OCD, ιδιαίτερα όσον αφορά τα συμπτώματα και τον αντίκτυπό τους στην καθημερινή ζωή, είναι απαραίτητη για την ακριβή διάγνωση και την κατάλληλη θεραπεία.

Τι είναι η ΔΕΠΥ

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) είναι μια νευροαναπτυξιακή πάθηση, που χαρακτηρίζεται από επίμονα μοτίβα απροσεξίας, υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας, τα οποία επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργία. Συχνά ξεκινά στην παιδική ηλικία και μπορεί να επιμείνει στην ενήλικη ζωή.

Συνήθη συμπτώματα ΔΕΠΥ

1. Απροσεξία:

  • Δυσκολία εστίασης σε εργασίες ή δραστηριότητες.
  • Συχνή απώλεια αντικειμένων που χρειάζονται για εργασίες.
  • Λήθη στις καθημερινές δραστηριότητες.
  • Δυσκολία να ακολουθήσετε τις οδηγίες.

2. Υπερκινητικότητα:

  • Συνεχής ταραχή ή ανησυχία.
  • Δυσκολία παραμονής σε καθιστή θέση για παρατεταμένες περιόδους.
  • Υπερβολική ομιλία ή διακοπή συνομιλιών.

3. Παρορμητικότητα:

  • Ενεργώντας χωρίς να σκεφτόμαστε τις συνέπειες.
  • Δυσκολία αναμονής να έρθει η σειρά σου στον διάλογο.
  • «Πετάγεται» να απαντήσει στα πάντα ή διακόπτει τους άλλους συχνά.

Τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ μπορεί να ποικίλλουν σε σοβαρότητα και να επηρεάζουν τις καθημερινές ευθύνες, την απόδοση στην εργασία και τις σχέσεις.

Τι είναι η OCD

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD) είναι μια κατάσταση ψυχικής υγείας που περιλαμβάνει ενοχλητικές σκέψεις (εμμονές) και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (καταναγκασμοί), οι οποίες εκτελούνται για την ανακούφιση του άγχους ή της δυσφορίας, που προκαλείται από αυτές τις σκέψεις.

Συνήθη συμπτώματα OCD

1. Εμμονές (παρεμβατικές σκέψεις):

  • Φόβος μόλυνσης ή μικροβίων.
  • Παρεμβατικές σκέψεις που σχετίζονται με βλάβη, τάξη ή συμμετρία.
  • Συνεχείς αμφιβολίες και φόβοι να ξεχάσουμε ή να κάνουμε λάθη.

2. Καταναγκασμοί (επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές):

  • Υπερβολικό πλύσιμο ή καθάρισμα χεριών.
  • Έλεγχος πραγμάτων επανειλημμένα (π.χ. κλειδαριές, συσκευές).
  • Τακτοποίηση αντικειμένων με συγκεκριμένη σειρά για μείωση του άγχους.

Σε αντίθεση με τη ΔΕΠΥ, οι συμπεριφορές OCD καθοδηγούνται από την ανάγκη για ανακούφιση από το άγχος και όχι από την παρορμητικότητα. Τα άτομα με OCD συχνά αναγνωρίζουν τις συμπεριφορές τους ως παράλογες, αλλά αισθάνονται καταναγκασμένα να τις εκτελέσουν.

Ομοιότητες μεταξύ ΔΕΠΥ και OCD

Παρά τις διαφορές τους, η ΔΕΠΥ και η OCD μοιράζονται ορισμένα αλληλεπικαλυπτόμενα χαρακτηριστικά, που μπορεί να περιπλέξουν τη διάγνωση:

  1. Δυσκολία με την εστίαση και την προσοχή: Και οι δύο καταστάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε δυσκολίες όσον αφορά τη διατήρηση της εστίασης σε μια εργασία, είτε λόγω περισπασμού (ΔΕΠΥ) είτε λόγω εμμονικών σκέψεων (OCD).
  2. Παρορμητικές συμπεριφορές: Τα άτομα με ΔΕΠΥ μπορεί να ενεργούν παρορμητικά χωρίς να σκέφτονται, ενώ τα άτομα με OCD μπορεί να επιδίδονται σε ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές παρορμητικά, για να μειώσουν το άγχος τους.
  3. Παρεμβολή στην καθημερινή ζωή: Και οι δύο παθήσεις μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την ακαδημαϊκή, την επαγγελματική και την κοινωνική ζωή.
  4. Συναισθηματική απορρύθμιση: Και οι δύο διαταραχές μπορεί να οδηγήσουν σε συναισθήματα απογοήτευσης, άγχους ή συναισθηματικών εκρήξεων, όταν διαταράσσονται οι ρουτίνες ή οι προσδοκίες.

Βασικές διαφορές μεταξύ ΔΕΠΥ και OCD

Η κατανόηση των θεμελιωδών διαφορών μεταξύ ΔΕΠΥ και OCD είναι ζωτικής σημασίας για τη σωστή διάγνωση και θεραπεία.

ΠαράγονταςΔΕΠΥOCD
Πρωταρχική ανησυχίαΔυσκολία εστίασης και ελέγχου των παρορμήσεωνΠαρεμβατικές σκέψεις που οδηγούν σε ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές
Πρότυπα σκέψηςΑνοργάνωτες και διάσπαρτες σκέψειςΕπίμονες και επαναλαμβανόμενες σκέψεις
Χαρακτηριστικά συμπεριφοράςΠαρορμητικότητα, ενεργώντας χωρίς προγραμματισμόΚαταναγκαστικές, επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές για την μείωση του άγχους
ΕπίγνωσηΣυχνά το άτομο αγνοεί τις συνέπειες της συμπεριφοράς τουΈχει επίγνωση αλλά αισθάνεται υποχρεωμένο να δράσει
Αντίδραση σε αλλαγές ρουτίναςΔυσκολεύεται σε πολύ δομημένα περιβάλλονταΧρειάζεται άκαμπτες/σταθερές ρουτίνες για ανακούφιση

Διάγνωση και επιλογές θεραπείας

Η διάγνωση της ΔΕΠΥ και της OCD απαιτεί ολοκληρωμένη αξιολόγηση από επαγγελματία υγείας, η οποία συχνά περιλαμβάνει:

  • Κλινικές συνεντεύξεις: Αξιολόγηση προτύπων συμπεριφοράς και αντίκτυπου στη ζωή.
  • Αξιολογήσεις συμπεριφοράς: Ερωτηματολόγια και γνωστικά τεστ.
  • Ιατρικό ιστορικό: Κατανόηση αναπτυξιακών και γενετικών παραγόντων.

Θεραπεία για ΔΕΠΥ

  • Φάρμακα: Διεγερτικά (π.χ. μεθυλφαινιδάτη) ή μη διεγερτικά για τη βελτίωση της εστίασης.
  • Συμπεριφορική Θεραπεία: Επικεντρώνεται στην οργάνωση και τον έλεγχο των παρορμήσεων.
  • Προσαρμογές τρόπου ζωής: Άσκηση, δομημένες ρουτίνες και διατροφικές αλλαγές.

Θεραπεία για OCD

  • Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT): Ειδικά η Προληπτική μέθοδος της Έκθεσης και Απόκρισης (ERP) για την μείωση των καταναγκασμών.
  • Φάρμακα: Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) για τη διαχείριση των συμπτωμάτων.
  • Τεχνικές ενσυνειδητότητας: Βοηθά τα άτομα να αντιμετωπίσουν τις ενοχλητικές σκέψεις.

Συχνές Ερωτήσεις

"Μπορεί κάποιος να έχει και ΔΕΠΥ και OCD ταυτόχρονα;"

Ναι, είναι πιθανό να έχετε και ΔΕΠΥ και OCD (συννοσηρότητα). Σε τέτοιες περιπτώσεις, τα συμπτώματα μπορεί να επικαλύπτονται, καθιστώντας τη διάγνωση πιο περίπλοκη και απαιτώντας προσαρμοσμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις.

"Πώς η ΔΕΠΥ και η OCD επηρεάζουν διαφορετικά την καθημερινή ζωή;"

Η ΔΕΠΥ επηρεάζει κυρίως την εστίαση, την οργάνωση και τον έλεγχο των παρορμήσεων, οδηγώντας σε δυσκολίες στην ολοκλήρωση των εργασιών. Η OCD, από την άλλη πλευρά, διαταράσσει την καθημερινή ζωή προκαλώντας επίμονο άγχος και καταναγκαστικές συμπεριφορές που καταναλώνουν χρόνο και ενέργεια.

"Πώς μπορώ να καταλάβω αν το παιδί μου έχει ΔΕΠΥ ή OCD;"

Εάν το παιδί σας δυσκολεύεται με την εστίαση, την παρορμητικότητα και την υπερκινητικότητα, αυτό πιθανώς να υποδηλώνει ΔΕΠΥ. Ωστόσο, εάν εμπλέκεται σε επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές και βιώνει ενοχλητικές σκέψεις, τότε η OCD θα μπορούσε να είναι η αιτία. Συνιστάται να συμβουλευτείτε επαγγελματία υγείας για αξιολόγηση.

Σύνοψη

Αν και η ΔΕΠΥ και η OCD μοιράζονται ορισμένες ομοιότητες, οι υποκείμενες αιτίες και οι επιπτώσεις τους στην καθημερινή ζωή είναι διακριτές. Η κατανόηση των ομοιοτήτων και των διαφορών μεταξύ ΔΕΠΥ και OCD, ιδιαίτερα των συμπτωμάτων τους, μπορεί να βοηθήσει τα άτομα να αναζητήσουν την κατάλληλη διάγνωση και θεραπεία.

Εάν εσείς ή κάποιος που γνωρίζετε αντιμετωπίζει συμπτώματα, η αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας είναι το καλύτερο βήμα για την αποτελεσματική διαχείριση αυτών των καταστάσεων.

Πηγές: medicalnewstoday.com, verywellmind.com, health.com

© 2014-2025 Onmed.gr - All rights reserved