Πώς η κατάθλιψη της εγκύου δημιουργεί στρες στο παιδί

Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι ο τρόπος με τον οποίο το σώμα του παιδιού ανταποκρίνεται στο στρες, μπορεί να επηρεάζεται από τις συνθήκες που βιώνει στη μήτρα, σύμφωνα με τη συν-συγγραφέα της μελέτης Theresa Gildner, επίκουρη καθηγήτρια βιολογικής ανθρωπολογίας στο τμήμα Τεχνών και Επιστημών του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον.

Τα ευρήματα αναδεικνύουν επίσης τις δυνατότητες της κορτιζόλης στα μαλλιά -ενός ελάχιστα επεμβατικού και εύκολου στη συλλογή μέτρου- για την αξιολόγηση της δραστηριότητας της κορτιζόλης στα βρέφη και τα νήπια.

«Οι εξετάσεις κορτιζόλης στα μαλλιά είναι λιγότερο επεμβατικές από την εξέταση αίματος, την τυπική εξέταση μέτρησης της κορτιζόλης, και πιο χρήσιμη από την εξέταση σάλιου, η οποία αντικατοπτρίζει μόνο τις βραχυπρόθεσμες μεταβολές της κορτιζόλης. Η εξέταση κορτιζόλης της τρίχας μπορεί να ποσοτικοποιήσει τη σωρευτική έκθεση στην κορτιζόλη για μεγάλες χρονικές περιόδους», δήλωσε η Gildner.

Αν και η μελέτη διεξήχθη κυρίως για ερευνητικούς σκοπούς, μπορεί να έχει και κλινικές εφαρμογές.

«Κατανοώντας τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του μητρικού στρες στους απογόνους και πότε αυτές οι επιπτώσεις είναι ιδιαίτερα έντονες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, μπορούμε να προσδιορίσουμε καλύτερα πότε χρειάζονται περισσότερες παρεμβάσεις για την υποστήριξη των γονέων και τη μείωση του στρες, καθώς και τα πιθανά μακροπρόθεσμα οφέλη από την επένδυση σε αυτού του είδους τις παρεμβάσεις για την υποστήριξη της ευημερίας τόσο της μητέρας όσο και του βρέφους», εξήγησε η Gildner.

Πώς επηρεάζουν τα επίπεδα κορτιζόλης της μητέρας τα παιδιά

Ο άξονας υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (HPA) είναι το σύστημα του οργανισμού για τη διαχείριση του στρες. Όταν το σώμα αντιμετωπίζει στρες, ο άξονας απελευθερώνει κορτιζόλη. Τα επίπεδα της κορτιζόλης κυμαίνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας και ως απάντηση στο στρες, αλλά γενικά επανέρχονται όταν η απειλή περάσει.

Το χρόνιο στρες, ωστόσο, μπορεί να διαταράξει τη δραστηριότητα του άξονα HPA, με αποτέλεσμα τα επίπεδα κορτιζόλης να παραμένουν αυξημένα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως μεταβολικές ασθένειες, δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, αυξημένη φλεγμονή, καρκίνο και ψυχικές παθήσεις.

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, η κορτιζόλη διασχίζει τον πλακούντα. Όταν τα επίπεδα κορτιζόλης μιας εγκύου παραμένουν υψηλά, μπορεί να βλάψει το έμβρυο και να επηρεάσει την ανάπτυξή του, συμπεριλαμβανομένου του ρυθμού ανάπτυξής του.

«Οι αλλαγές στα επίπεδα κορτιζόλης των απογόνων θα μπορούσαν ενδεχομένως να είναι ευεργετικές, οδηγώντας στην επιτάχυνση της αύξησης και της ανάπτυξης ως απάντηση στις πρώιμες αντιξοότητες. Βασικά, το μωρό λαμβάνει σήματα στη μήτρα από τη μαμά ότι ο εξωτερικός κόσμος είναι στρεσογόνος και τα πρότυπα ανάπτυξής του μπορεί να προσαρμοστούν ως απάντηση», δήλωσε ο Gildner.

«Ωστόσο, αυτές οι αλλαγές μπορεί επίσης να έχουν αρνητικές συνέπειες για το παιδί, όπως χαμηλότερο βάρος γέννησης και προβλήματα αργότερα στη ζωή του, όπως αυξημένα προβλήματα συμπεριφοράς και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με την κορτιζόλη, όπως κατάθλιψη, άγχος, προβλήματα του πεπτικού και αύξηση του σωματικού βάρους».

Είναι ενδιαφέρον ότι η μητρική κατάθλιψη δεν είχε τον ίδιο μακροπρόθεσμο αντίκτυπο στις μητέρες. Οι ερευνητές εξέτασαν επίσης τη μητρική παραγωγή κορτιζόλης 15 μήνες μετά τη γέννηση, αλλά δεν βρήκαν την ίδια σχέση. Επίσης, δεν βρήκαν σύνδεση μεταξύ της μεταγεννητικής κατάθλιψης και των επιπέδων κορτιζόλης των απογόνων, γεγονός που υποδηλώνει ότι μόνο η άμεση έκθεση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης επηρέασε τους απογόνους.

Η παρούσα μελέτη ήταν μια σχετικά μικρή μελέτη με 46 μητέρες και 40 νήπια, ηλικίας κατά μέσο όρο 15 μηνών, αλλά τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά. Η Gildner δήλωσε ότι ελπίζουν να βασιστούν σε αυτή τη μελέτη και χρησιμοποιώντας στοιχεία από μεγαλύτερο δείγμα, να συνεχίσουν τις δοκιμές αργότερα.

«Αυτό θα μπορούσε να μας βοηθήσει να καταλάβουμε πόσο καιρό μπορεί να διαρκέσει η επίδραση της κατάθλιψης της μητέρας στο περιβάλλον της μήτρας», δήλωσε η Gildner.

Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση American Journal of Human Biology.