Μετά από πόσο καιρό δρουν τα αντικαταθλιπτικά;
Η θεραπεία της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής αποτελεί πρόκληση για τους επιστήμονες λόγω της πολυπλοκότητάς της.
Γίνεται ακόμη πιο δύσκολη λόγω της πληθώρας διαθέσιμων παρεμβάσεων, συμπεριλαμβανομένων των αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης και νορεπινεφρίνης, των άτυπων αντικαταθλιπτικών, των τρικυκλικών αντικαταθλιπτικών κλπ.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο UNC του Άμστερνταμ και το πανεπιστημιακό ιατρικό κέντρο Radboundumc, ανέπτυξαν ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που προβλέπει εάν ένας ασθενής θα ανταποκριθεί στη χορήγηση αντικαταθλιπτικών. Αυτή η καινοτομία δίνει ελπίδες για εκατομμύρια ανθρώπους που πάσχουν από διαταραχή της μείζονος κατάθλιψης παγκοσμίως.
«Αυτά είναι σημαντικά νέα για τους ασθενείς», δήλωσε η Λίσμπεθ Ρένμαν, καθηγήτρια νευροακτινολογίας στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ (UMC). «Κανονικά, χρειάζονται έξι έως οκτώ εβδομάδες προτού διαπιστωθεί αν ένα αντικαταθλιπτικό είναι αποτελεσματικό», σημείωσε.
Οι ερευνητές ανέπτυξαν έναν αλγόριθμο τον οποίο εκπαίδευσαν σε μαγνητικές τομογραφίες ασθενών και άλλα δεδομένα, ώστε να μπορεί να καθορίσει αν ένα συγκεκριμένο αντικαταθλιπτικό θα είναι αποτελεσματικό μακροπρόθεσμα.
Ενώ εκτιμάται ότι το 11% του πληθυσμού των ΗΠΑ λαμβάνει κάποια αντικαταθλιπτική θεραπεία, περίπου το 60% δεν βρίσκει το κατάλληλο φάρμακο με την πρώτη προσπάθεια. Λόγω του χρόνου που επενδύεται και των παρενεργειών που παρατηρούνται, αυτό μπορεί να είναι αρκετό για πολλούς ώστε να μην προσπαθήσουν για δεύτερη ή τρίτη φορά.
Οι ερευνητές θέλησαν να δουν αν ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε αρχικά να προβλέψει την αποτελεσματικότητα του εκλεκτικού αναστολέα επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) σερτραλίνη, που κυκλοφορεί με την εμπορική ονομασία Zoloft. Η ομάδα βασίστηκε στα ευρήματα μιας προηγούμενης αμερικανικής μελέτης σε 229 ασθενείς με κατάθλιψη και μελέτησε μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου και κλινικά δεδομένα που καταγράφηκαν πριν από τη χορήγηση σερτραλίνης ή εικονικού φαρμάκου. Αυτά τα δεδομένα στη συνέχεια τροφοδοτήθηκαν στο σύστημα, με τον αλγόριθμο να εξετάζει συγκεκριμένα τον πρόσθιο φλοιό του φλοιού του προσαγωγίου, καθώς και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων.
«Ο αλγόριθμος υποδείκνυε ότι όσοι είχαν αυξημένη ροή αίματος στον πρόσθιο φλοιό του προσαγωγίου, την περιοχή του εγκεφάλου που εμπλέκεται στη ρύθμιση των συναισθημάτων, θα βοηθούνταν από το φάρμακο», δήλωσε ο Έρικ Ρούχε, ψυχίατρος στο Radboud UMC. «Στη δεύτερη μέτρηση, μια εβδομάδα μετά την έναρξη, επιβεβαιώθηκε η σοβαρότητα των συμπτωμάτων τους», σημείωσε.
Το σύστημα διαπίστωσε ότι η σερτραλίνη θα λειτουργούσε μόνο για το ένα τρίτο των συμμετεχόντων, γλιτώνοντας ουσιαστικά τα δύο τρίτα από έως και δύο μήνες ταλαιπωρίας. Ενώ μπορεί να χρειαστούν έως και έξι μήνες για να είναι πιο αποτελεσματικό ένα αντικαταθλιπτικό, οι σοβαρές παρενέργειες μπορεί να παραμείνουν για σημαντικό χρονικό διάστημα και να έχουν τεράστιο αντίκτυπο στην καθημερινότητα ενός ατόμου, συχνά όσο και η ίδια η διαταραχή.
«Με αυτή τη μέθοδο, μπορούμε ήδη να αποτρέψουμε τα δύο τρίτα του αριθμού των λανθασμένων συνταγών σερτραλίνης και έτσι να προσφέρουμε καλύτερη ποιότητα φροντίδας στους ασθενείς», δήλωσε η Ρένμαν. «Διότι το φάρμακο έχει και παρενέργειες», συμπλήρωσε.
Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στην επιστημονική επιθεώρηση American Journal of Psychiatry.