Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 2017: «Ψυχική υγεία στον χώρο εργασίας»

Επιμέλεια κειμένου: Σαριγκουλέ Στέλλα

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας έχει θέμα «Ψυχική υγεία στον χώρο εργασίας». Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, δεδομένου ότι κατά την ενήλικη ζωή μας αφιερώνουμε μεγάλο κομμάτι της ημέρας μας στην εργασία, οι εμπειρίες μας στον χώρο εργασίας αποτελούν έναν από τους βασικούς παράγοντες που καθορίζουν τη γενικότερη ευεξία μας.

Επιχειρήσεις και εργοδότες που επενδύουν στην ψυχική υγεία στον χώρο εργασίας και εφαρμόζουν πρωτοβουλίες για την προώθηση της ψυχικής υγείας και την υποστήριξη των εργαζομένων με ψυχικές διαταραχές βλέπουν οφέλη όχι μόνο στην υγεία των εργαζομένων τους αλλά και στην παραγωγικότητά τους. Από την άλλη, ένα αρνητικά φορτισμένο εργασιακό περιβάλλον μπορεί να οδηγήσει σε σωματικά και ψυχικά προβλήματα, κατάχρηση ουσιών, απουσιασμό (συστηματική απουσία από την εργασία) και απώλεια παραγωγικότητας μεταξύ των εργαζομένων.

Με αφορμή τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, το Onmed επισκέφτηκε την Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής & Ψυχικής Υγείας (ΕΚΨ & ΨΥ) και μίλησε με την αντιπρόεδρό της, κα Αθηνά Φραγκούλη, για το θέμα της ψυχικής υγείας στον χώρο εργασίας.

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης:

1. Ποιος ο ρόλος της ψυχικής υγείας στον χώρο εργασίας;

Το φετινό θέμα για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας είναι εξαιρετικά επίκαιρο. Η ψυχική υγεία είναι πάρα πολύ σημαντική στον εργασιακό χώρο, ιδίως την τωρινή εποχή που οι συνθήκες εργασίας είναι δύσκολες και απαιτητικές. Τελικά εξαρτώνται πολλά πράγματα από το πώς είναι αυτός ο εργασιακός χώρος.

2. Ποια προβλήματα ανακύπτουν όταν η ψυχική υγεία του εργαζόμενου πάσχει;

Πάντα στους εργασιακούς χώρους έχουμε μια δυναμική στις σχέσεις των ανθρώπων και στο περιβάλλον. Αν λοιπόν ένας εργαζόμενος αντιμετωπίζει προβλήματα ψυχικής υγείας ο χώρος επηρεάζεται, χωρίς απαραίτητα ο ίδιος να το επιθυμεί ή να το καταλαβαίνει. Σημαντικό ρόλο παίζει κατά πόσο ο άνθρωπος που βιώνει ψυχολογικά προβλήματα τα συνδέει με τον οικογενειακό και τον κοινωνικό του χώρο ή τα συνδέει με τον εργασιακό του χώρο. Στην πρώτη περίπτωση υπάρχουν πιθανότητες ο άνθρωπος αυτός να μην κουβαλάει το πρόβλημα στον εργασιακό του χώρο. Αν όμως ο εργασιακός χώρος είναι αυτός που δημιουργεί αστάθεια στην ψυχική διάθεση του ατόμου, εκεί είναι αρκετά σοβαρά τα πράγματα. Διότι εδώ επεισέρχεται η εργασιακή κουλτούρα και κατά πόσο αυτή επιτρέπει σε έναν άνθρωπο που βιώνει μια δυσαρέσκεια να τη μοιραστεί. Υπάρχει για παράδειγμα δυνατότητα του εργαζόμενου να πάει στον προϊστάμενο και να πει τη δυσκολία του και από την πλευρά του ο προϊστάμενος να έχει μια τακτική όχι να μαλώσει ή να τιμωρήσει αλλά να συζητήσει ποιο είναι το θέμα και γιατί δημιουργήθηκε; Αν ναι, από εκεί και έπειτα το θέμα μπορεί να λυθεί σιγά σιγά. Για όλα τα προβλήματα υπάρχουν λύσεις, το τι λύσεις βρίσκουμε και πώς τις βρίσκουμε έχει τελικά να κάνει με τη διάθεση με την οποία προσεγγίζουμε το ζήτημα.

3. Πώς επηρεάζεται η προσωπική και οικογενειακή ζωή όταν πάσχει η ψυχική υγεία λόγω της εργασίας;

Αυτό που προσπαθούμε πια στην εποχή μας είναι να εκπαιδευόμαστε και να αποκτήσουμε δεξιότητες ώστε το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε αρχικά να μπορούμε να το πούμε και να μην το κρατάμε μέσα μας και επίσης να το κρατάμε εκεί όπου ανήκει. Δηλαδή το πρόβλημα της εργασίας να μην το κουβαλήσουμε στην οικογένεια αλλά ούτε και το πρόβλημα της οικογένειας να το κουβαλήσουμε στη δουλειά.

4. Τι μπορούμε να κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε το στίγμα της ψυχικής υγείας στον χώρο εργασίας;

Πρώτα απ’ όλα πρέπει να γίνουν διάφορες διαδικασίες απομυθοποίησης για το τι σημαίνει τρέλα, τι σημαίνει πρόβλημα ψυχικής υγείας, τι σημαίνει ψυχική υγεία γενικότερα. Πρέπει λοιπόν να υπάρχει δυνατότητα ευαισθητοποίησης των εργασιακών χώρων γύρω από αυτά τα ζητήματα. Τελικά όμως το βάρος πέφτει στο ίδιο το εργασιακό πλαίσιο, στην επιχείρηση, στο γραφείο κ.λπ. ως προς το κατά πόσο επιτρέπει ή όχι να αρθεί το στίγμα. Αξίζει να σημειώσουμε ότι λόγω της κρίσης έχουν ανοιχτεί θέματα και φαίνεται πως είναι πιο έτοιμοι οι άνθρωποι να ακούσουν και να υποστηρίξουν. Το εργασιακό κλίμα είναι δύσκολο σήμερα, καθώς είναι ιδιαίτερα απαιτητικό, αλλά υπάρχει η αίσθηση ότι δημιουργείται τουλάχιστον μια αλληλεγγύη μεταξύ των εργαζομένων.

5. Πού βρισκόμαστε όσον αφορά την επανένταξη ατόμων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να υλοποιηθεί και ποια τα οφέλη που προκύπτουν;

Τα άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα ανήκουν στις λεγόμενες ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και είναι μια ομάδα που αυξάνεται και διευρύνεται. Αν αναλογιστούμε πόσο σημαντικό κομμάτι της ζωής είναι η εργασία για κάθε άνθρωπο, μπορούμε να καταλάβουμε τι σημαίνει για κάποιον να είναι μακροχρόνια άνεργος, να έχασε τη δουλειά του ή λόγω ψυχολογικών προβλημάτων να μην κατάφερε να την κρατήσει ή να επανενταχθεί στον εργασιακό στίβο. Το τι υποστηρικτικό πλαίσιο δημιουργεί η κοινωνία για να υποστηρίξει αυτά τα άτομα, να τα επανεκπαιδεύσει και να τα επανεντάξει στον ιστό της κοινωνίας είναι κάτι πολύ σημαντικό. Οι δομές που δραστηριοποιούνται στην επανένταξη των ατόμων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα στην αγορά, όπως η ΕΚΨ & ΨΥ, έχουν τη δυνατότητα να δουλέψουν τόσο με τους ίδιους τους ανθρώπους όσο και με το εργασιακό περιβάλλον, ώστε ο άνθρωπος να μη βρεθεί στη δυσμενή θέση να αντιμετωπίσει από μόνος του μια πραγματικότητα που ενδεχομένως τη φοβάται ή δεν την αντιμετωπίζει με αυτοπεποίθηση. Σταδιακά, όσο η αυτοπεποίθηση ανακτάται το υποστηρικτικό σχήμα υποχωρεί. Τα οφέλη από μια τέτοια διαδικασία είναι σαφώς πολλά, από την προσωπική ευχαρίστηση που αντλεί το άτομο έως το επίπεδο το κρατικό, αφού και το κράτος πλέον κερδίζει από την ενεργή συμμετοχή του ανθρώπου στον ιστό των εργαζομένων.

Περισσότερες πληροφορίες για τις δομές και τις δράσεις της ΕΚΨ & ΨΥ θα βρείτε στον ιστότοπο της Εταιρίας και στις σελίδες της εταιρίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Twitter).