Ο Σύγχρονος Κοινωνικός Ναρκισσισμός: Μια Διαταραχή Προσωπικότητας

Σύγχρονοι Καιροί. Η εποχή της προβολής

Εδώ, σήμερα, ένα status που ορίζει ότι νιώθουμε ενθουσιασμένοι είναι αρκετό για τον άλλον.

Σύγχρονοι Καιροί. Η εποχή της εικόνας

Εδώ, σήμερα, μία selfie pic καθιερώνει το πόσο χαρούμενοι και ολοκληρωμένοι είμαστε.

Η πραγματικότητα του Μύθου

Σύγχρονοι άνθρωποι κινούνται στους ρυθμούς μιας κοινωνίας ανοιχτής, γρήγορης. Οι απαιτήσεις συγκεκριμένες. Κοινωνικές συναναστροφές, προσπάθεια για καθιέρωση του εαυτού μας σε υψηλές δομές με υψηλές προδιαγραφές.

Ο εαυτός, επεξεργασμένος σε όλες του τις βάσεις (συναίσθημα, εικόνα, αξίες, απόψεις κ.τ.λ.) προβάλλεται σε όλες του τις κοινωνικές του εκφάνσεις: Facebook, Twitter, Instagram, κοινωνικά πάρτυ και συναναστροφές, nightlife attitude. Χαμόγελα, συζητήσεις, όμορφες στιγμές. Τα φώτα είναι ανοιχτά. Είναι όλα πάνω μας. Χαμογελάστε.

Το λάθος Καθρέφτισμα

Η ίδια η κοινωνική δομή ενθαρρύνει πιο επιφανειακές και ρηχές σχέσεις με τους άλλους. Αντίθετα, επιβραβεύει μια τάση που έχει να κάνει με την επιδειξιομανία, τις εφήμερες σχέσεις, την απόκτηση πλούτου με κάθε κόστος και την απόκτηση έστω και της δεκαπεντάλεπτης αναγνωρισιμότητας όπως πολύ σωστά είχε προβλέψει ο Άντυ Γουώρχολ.

Αυτού του είδους η τοποθέτηση όχι μόνο ενισχύει την εξάπλωση της ναρκισσιστικής διαταραχής, αλλά επιπλέον την εγκαθιστά ως μία από τις πιο γρήγορα αναπτυσσόμενες τα τελευταία χρόνια. Οι αντανακλάσεις από τα νερά της σύγχρονης κοινωνίας φαίνεται να είναι όχι μόνο παραπλανητικές, αλλά και βαθιά παραμορφωτικές.

Lights On

Η κοινωνία του σήμερα τροφοδοτεί, εξιδανικεύει και επικροτεί την προβολή της ωραιοποιημένης, επεξεργασμένης εικόνας μας. Ένα φαινόμενο πάρε-δώσε.

Παίρνουμε την θετική ενίσχυση μιας κοινωνίας που, επιφανειακά, μας θαυμάζει, μας "ανεβάζει" στο βάθρο μας - Δίνουμε την επεξεργασμένη εικόνα μας στην κοινωνία για να την καθιερώσει, να την χρησιμοποιήσει, να την προβάλλει, να την εκμεταλλευτεί.

Και αυτό το φαινόμενο συνεχίζεται επ' αόριστον. Κάθε μέρα. Μικρές, περιστασιακές ενισχύσεις προς εμάς. Μικρές, περιστασιακές χαρούμενες προβολές.

Lights Off

Ο ωραίος εαυτός μας, έζησε άλλη μια ημέρα γεμάτη (!). Και τώρα, ή κάποια στιγμή (όσο και να την αποφεύγουμε αυτή τη στιγμή, θα έρχεται), ο εαυτός μας θα μείνει λίγο μόνος του. Χωρίς ενισχύσεις, χωρίς επιφάνειες. Οι άνθρωποι, οι φωνές, η συναναστροφές, τα κοινωνικά δίκτυα, όλα, κάποιες στιγμές, θα σιωπούν, θα αποσύρονται. Ηθελημένα ή όχι. Και τα φώτα θα σβήνουν. Και τα επιφανειακά μπράβο, οι επιφανειακές εικόνες, οι συζητήσεις θα φεύγουν. Πάντα θα φεύγουν πριν ξανά έρθουν. Και τώρα, ο εαυτός μας είναι εκεί. Αντιμέτωπος με τον ίδιο.

Η αυτοεκτίμηση κινείται σε ευαίσθητα μονοπάτια

Η δύναμη του κοινωνικού μεγαλείου που προβάλλουμε, μπορεί σε ελάχιστα δεύτερα να γίνει σκόνη. Και αυτό γιατί η ψευδό-προβολή, όπως ορίζει και η ίδια η λέξη, δεν έχει σταθερές βάσεις. Είναι επεξεργασμένη, τροποποιημένη, έχει συμβιβαστεί με κοινωνικά πρότυπα και επιταγές. Έχει δημιουργηθεί στο όνομα μίας υποτιθέμενης ασφάλειας. Τι είδους ασφάλεια είναι αυτή;

Στο συναισθηματικό πυρήνα ενός ναρκισσιστή βρίσκεται ένα πληγωμένο παιδί το οποίο απεγνωσμένα ψάχνει την πραγματική αγάπη και την φροντίδα από τους άλλους, προνόμια και σταθερές που ουσιαστικά στερήθηκε. Και τελικά όλοι, προβάλλουμε μία εικόνα και όλοι, μας προβάλλουν μία εικόνα για να νιώθουμε όλοι μαζί, ασφαλείς Ο ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΛΛΟΝ.

Αυτό όπως λέει και η Κική Δημουλά, είναι μία ξεκάθαρη ήττα. Το ζητούμενο δεν είναι να νιώθουμε ασφαλείς ο ένας από τον άλλον, ζώντας σε ένα κόσμο γεμάτο από αναρριχώμενα ναρκισσιστικά πρότυπα που, απλώς τροφοδοτούν ένα παραπληγικό ΕΓΩ. Το ζητούμενο είναι να νιώθουμε ασφαλείς ο ένας με τον άλλον. Και αυτό χρειάζεται μία τεράστια (υπέρ)βάση. Να νιώθουμε πρώτα ασφαλείς με τον ίδιο μας τον Εαυτό.

ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, MSc
Κλινικός Ψυχολογος