Όλα τα νεότερα για την πολιτική Υγείας στο 9o Συνέδριο “The Future of Healthcare in Greece”

Η χάραξη ισχυρότερων πολιτικών σύγκλησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η δημιουργία αποτελεσματικότερων εργαλείων χρηματοδότησης για τα εθνικά συστήματα Υγείας, καθώς και η εφαρμογή μεταρρυθμιστικών επεμβάσεων για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων στις δαπάνες Υγείας, θα συμβάλλουν από κοινού στη διαμόρφωση δικαιότερων πολιτικών τιμολόγησης και περαιτέρω ανάπτυξης του κλάδου της Υγείας στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα παραπάνω συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια του 9^ου Συνεδρίου “The Future of Healthcare in Greece: τίτλο “Health in all Politics – Bridging Health & Finance Perspectives”, το οποίο διοργανώθηκε από τη Boussias Communications και το Health Daily, υπό την αιγίδα της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (Π.Ε.Φ.), του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (Σ.Φ.Ε.Ε.), και του PhRMA Innovation Forum.

Ανοίγοντας τις εργασίες του Συνεδρίου, ο Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Δημήτρης Παπαδημούλης ανέφερε ότι έως σήμερα δεν έχουν γίνει αποτελεσματικές παρεμβάσεις στο θέμα της δίκαιης τιμολόγησης των φαρμάκων, καθιστώντας το ζήτημα αυτό ένα κοινό πρόβλημα των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επομένως, η σύγκλιση πολιτικής και οι συνέργειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική αντιμετώπισή του. Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα γίνεται μεγάλη προσπάθεια στον τομέα της Υγείας, ώστε να αναταχθούν τα προβλήματα που προκλήθηκαν στη δημόσια περίθαλψη λόγω κακοδιαχείρισης, συστημικής διαφθοράς και λανθασμένης τιμολόγησης, Η Ελλάδα τώρα εισέρχεται σε μια νέα περίοδο και οι εμπλεκόμενοι στο χώρο της Υγείας πρέπει να εξετάσουν πώς τα «παθήματα των μνημονίων στο χώρο της Υγείας μπορούν να γίνουν μαθήματα». Σε αυτήν την κατεύθυνση, η χώρα μπορεί να συμβάλει ώστε να κινηθούν ταχύτερα και αποτελεσματικότερα οι διαδικασίες που έχουν ξεκινήσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε όλη την Ευρώπη, τόνισε ο Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το ζητούμενο είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού συστήματος υγείας, καθώς και μιας δίκαιης πολιτικής τιμολόγησης φαρμάκων, ώστε να περιοριστούν οι παθογένειες που παρατηρούνται στο χώρο. Τόσο η Ελλάδα, όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση, οφείλουν να θέσουν ως στόχο τη χάραξη ισχυρότερων πολιτικών σύγκλησης, τη δημιουργία αποτελεσματικότερων εργαλείων χρηματοδότησης για τα εθνικά συστήματα υγείας και την έρευνα, καθώς και τη διαμόρφωση δικαιότερων πολιτικών τιμολόγησης. Ήδη η χώρα μας παρουσιάζει καλύτερη εικόνα στην Ευρώπη στον τομέα αυτό σε σχέση με 4 χρόνια νωρίτερα, παρατήρησε ο κ. Παπαδημούλης κλείνοντας την ομιλία του.

Επενδύσεις στην Υγεία: Προτάσεις και προβληματισμοί

Στις επενδύσεις στον τομέα της Υγείας εστιάστηκαν οι τοποθετήσεις των ομιλητών της πρώτης θεματικής ενότητας του Συνεδρίου, την οποία συντόνισε η έγκριτη δημοσιογράφος Carmen Paun, Health Policy Editor, POLITICO European Edition. Ξεκινώντας τη συζήτηση, ο Λόης Λαμπριανίδης, Γενικός Γραμματέας Στρατηγικών και Ιδιωτικών Επενδύσεων, Υπουργείο Οικονομίας, Υποδομών, Ναυτιλίας και Τουρισμού, χαρακτήρισε τον κλάδο της Υγείας βασικό πυλώνα υλοποίησης της εθνικής αναπτυξιακής στρατηγικής, υπογραμμίζοντας ότι τα νομοθετήματα που έχουν ήδη θεσπιστεί, έχουν τη δυνατότητα να οδηγήσουν τις ελληνικές επιχειρήσεις στην «4^η Βιομηχανική Επανάσταση», αφού όμως πρώτα γίνουν αλλαγές στο αναπτυξιακό υπόβαθρο της χώρας και δημιουργηθεί ένας ολοκληρωμένος στρατηγικός σχεδιασμός. Σύμφωνα με τον κ. Λαμπριανίδη, οι επιχειρήσεις πρέπει να παραμένουν προσανατολισμένες προς την πρωτοπορία και την καινοτομία, να βελτιωθεί η συνεργασία κράτους και ιδιωτικού τομέα, να ενισχυθεί η χρηματοδότηση των υπαρχόντων ερευνητικών κέντρων ώστε να γίνουν competence centers και να ενταθεί η αναζήτηση Ελλήνων επιστημόνων με καινοτόμο έργο.

Από την πλευρά της, η Ιωάννα Μιχαλοπούλου, LL.M. Managing Partner at Michalopoulou & Associates Law Group, αναφέρθηκε στη σύσταση της Επιτροπής Ελέγχου Φαρμακευτικής Κάνναβης από τον Ε.Ο.Φ. και στο νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα και την Ευρώπη αναφορικά με τη χρήση της φαρμακευτικής κάνναβης. Όπως επεσήμανε, μολονότι ο τομέας αυτός αναπτύσσεται ραγδαία, δεν υπάρχει ακόμη κοινή πολιτική στην Ευρώπη όσον αφορά στο σχετικό νομοθετικό πλαίσιο.

Στη συνέχεια, ο Γιώργος Ξηρογιάννης, Διευθυντής Τομέα Αναπτυξιακών Πολιτικών, Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (Σ.Ε.Β.), παρουσίασε τα αποτελέσματα έρευνας του Σ.Ε.Β., σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα ουσιαστικά απουσιάζει από το χάρτη της 4^ης Βιομηχανικής Επανάστασης στην Ευρώπη. Αναφερόμενος στην επίτευξη της επενδυτικής ανταγωνιστικότητας, ο κ. Ξηρογιάννης υπογράμμισε ότι ενώ όλες οι χώρες της Ε.Ε. παρέχουν πληθώρα κινήτρων τόσο σε θέματα καινοτομίας, ενθάρρυνσης ξένων επενδύσεων, φορολογικών απαλλαγών, δανείων κλπ., η Ελλάδα παρουσιάζει μεγάλο κενό επενδυτικής κινητοποίησης και εθνικής πρωτοβουλίας. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να δοθούν στις επιχειρήσεις περισσότερα επενδυτικά κίνητρα. Ως θετικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, ανέφερε τη διευθέτηση του Φ.Π.Α. στην Φαρμακοβιομηχανία (αποκατάσταση αδικίας στον αχρεωστήτως καταβληθέντα Φ.Π.Α. λόγω υποχρεωτικών εκπτώσεων), καθώς και τη διευθέτηση των επιχορηγήσεων στον αναπτυξιακό νόμο Ν4399/2016, ώστε να γίνεται πιο εύκολη η διάθεσή τους, ενώ πλέον δίνονται και ορισμένα κίνητρα για Ε&Α, για ευρεσιτεχνίες και για επιδοτήσεις προσλήψεων.

Οι επενδύσεις είναι το Νο1 ζητούμενο στη χώρα μας, καθώς προάγουν την ανάπτυξη της φαρμακευτικής καινοτομίας, υποστήριξε ο Δημήτριος Δέμος, Αντιπρόεδρος Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ). Ωστόσο, στην Ελλάδα η κατάσταση δεν παρουσιάζει σημαντική βελτίωση. Οι περισσότεροι επιστήμονες εγκαταλείπουν τη χώρα όχι μόνο λόγω έλλειψης κατάλληλων υποδομών, αλλά και γενικότερα επειδή δεν υπάρχει συνεργασία μεταξύ Πανεπιστημιακής κοινότητας και Φαρμακοβιομηχανίας. Την κατάσταση επιδεινώνει το υπάρχον σύστημα τιμολόγησης, η ελλιπής επενδυτική δραστηριότητα λόγω της ισχύουσας τιμολογιακής πολιτικής. Ο κ. Δέμος τόνισε ότι πρέπει να γίνουν επενδύσεις πάνω στην ανάπτυξη υβριδικών προϊόντων και καινοτόμων σκευασμάτων, που θα παρέχουν ευκολία στη χρήση και ευελιξία στη χορήγηση. Ωστόσο, οι επενδύσεις αυτές αναστέλλονται λόγω του clawback. «Αν αυτό εκλείψει, τότε μπορούμε να φέρουμε την ανάπτυξη στη χώρα ,αρκεί να υπάρξει συμφωνία μεταξύ Κράτους και Βιομηχανίας» σημείωσε ο κ. Δέμος.

Η πρώτη ενότητα ολοκληρώθηκε με την τοποθέτηση του Μιχάλη Χειμώνα, Γενικού Διευθυντή Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (Σ.Φ.Ε.Ε), ο οποίος επεσήμανε ότι μολονότι η χώρα έχει ξεπεράσει τα μνημόνια, αλλά δεν έχει ξεπεράσει την κρίση. Επομένως, η αύξηση των επενδύσεων αποτελεί μεγάλη πρόκληση για την ανάπτυξη. Η Φαρμακοβιομηχανία είναι ένας από τους 5 πυλώνες ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και τα μέτρα των επιστροφών και των clawback αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα επενδύσεων. Οι κλινικές μελέτες στην Ελλάδα είναι ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον στο οποίο πρέπει όλοι οι εμπλεκόμενοι του κλάδου να προσαρμοστούν, σημείωσε ο κ. Χειμώνας, χαρακτηρίζοντας πολύ θετικό βήμα τη δημιουργία της Επιτροπής Δεοντολογίας Κλινικών Μελετών.

Νέο πλαίσιο στην Υγεία και στο Φάρμακο

Η δεύτερη θεματική ενότητα με τίτλο “Health in all Politics – Bridging and Finance Perspectives: a Dialogue”, με συντονιστή το Μιχάλη Χλέτσο, Καθηγητή Οικονομικής Ανάλυσης, Τμήμα Οικονομικών, Πανεπιστήμιο Πειραιώς, ξεκίνησε με την ομιλία του Υπουργού Υγείας, Ανδρέα Ξανθού. «Αυτήν την περίοδο η χώρα μπαίνει σε μια νέα φάση και όλοι οι εμπλεκόμενοι έχουμε την υποχρέωση να καταθέσουμε το σχέδιό μας για τη βιωσιμότητα, την ανάπτυξη και την καλύτερη λειτουργία του συστήματος υγείας» ανέφερε ο κ. Ξανθός. Η χώρα έχει κατορθώσει να διασφαλίσει ένα δημόσιο σύστημα υγείας λειτουργικό και προσβάσιμο σε όλους. Σύμφωνα με τον Υπουργό, «η μάχη για την πρόσβαση των πολιτών στην υγεία έχει κερδηθεί». Το αποτέλεσμα αυτό επιτεύχθηκε βάσει ενός πολιτικού σχεδίου με προτεραιότητα τη μείωση των ανισοτήτων πρόσβασης και αυτό αποτελεί πλέον ένα σημαντικό κεκτημένο. Παρόλα αυτά, εξακολουθούν να υπάρχουν παρεμβάσεις που δρομολογούνται σταδιακά, ειδικά όσον αφορά στη φροντίδα υγείας για τους ασθενείς με χρόνιες παθήσεις. Η τιμολόγηση και οι επιστροφές θα είναι τώρα κεντρικό θέμα συζήτησης στο Υπουργείο, υπογράμμισε στη συνέχεια ο Υπουργός. Αναφερόμενος στη νομοθετική ρύθμιση για την τιμολόγηση των φαρμάκων, επεσήμανε ότι ενώ η ρύθμιση αυτή θεσπίστηκε με την ευρύτερη δυνατή συναίνεση, έγινε πεδίο μικροπολιτικής σκοπιμότητας από την Αντιπολίτευση, μέλη της οποίας προχωρούσαν σε δηλώσεις για δώρα της Κυβέρνησης προς τις φαρμακευτικές εταιρείες. «Αυτού του είδους η ρητορεία δεν συμβαδίζει με ένα πολιτισμένο κράτος» δήλωσε ο κ. Ξανθός. Όσον αφορά στο μέτρο του clawback, υποστήριξε ότι η διατήρηση αυτού του μηχανισμού θα οδηγήσει σε ένα πιο δίκαιο καταμερισμό πόρων, προσθέτοντας ότι απαιτείται επίσης σταδιακή ενίσχυση των κλειστών προϋπολογισμών και ενσωμάτωση του συστήματος των DRGs στην ελληνική πραγματικότητα. Επίσης έχουν γίνει θετικά βήματα και στο φαρμακευτικό κλάδο, όπως η ενδυνάμωση του πλαισίου διαφάνειας και η ανάπτυξη εργαλείων πολιτικού και επιχειρηματικού διαλόγου, με κύριο τη διακομματική επιτροπή για τη χάραξη μακροπρόθεσμης φαρμακευτικής πολιτικής. Στο βαθμό αυτό γίνονται προσπάθειες προκειμένου να βρεθεί ένα πεδίο συνεννόησης.

«Η μεγαλύτερη σύγχρονη πρόκληση για τα συστήματα υγείας τόσο στην Ελλάδα, όσο και διεθνώς, είναι η εκ των υστέρων αντιμετώπιση των εκάστοτε προβλημάτων και όχι η θέσπιση μέτρων πρόληψης αυτών» ανέφερε κατά την έναρξη της ομιλίας του ο Ηλίας Μόσιαλος, Brian Abel-Smith Professor of Health Policy, London School of Economics and Political Science, Professor of Health Policy and Management, Department of Surgery and Cancer, Imperial College London. Η ανισότητα στις δαπάνες Υγείας αποτελεί θεμέλιο λίθο αυτών των προβλημάτων, πρόσθεσε ο κ. Μόσιαλος. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Ο.Ο.Σ.Α., το 30% του κόστους Υγείας αντιστοιχεί μόλις στο 1% των ασθενών (στο 10% αντιστοιχεί το 70% του κόστους), ενώ για το υπόλοιπο 90% διατίθεται μόνο το 30%. Η αντιμετώπιση όλων των ασθενών με τον ίδιο τρόπο – ιδίως των ασθενών με πολυνοσηρότητα, η ελλιπής καταγραφή (ή στην περίπτωση της Ελλάδας, η μη καταγραφή) των ιατρικών λαθών, η έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των νοσοκομειακών ιατρών διαφορετικών ειδικοτήτων, αλλά και η χαμηλή συμμόρφωση των ασθενών στις θεραπείες, αποτελούν στο σύνολό τους ενδογενή σφάλματα οργάνωσης των συστημάτων υγείας. Βάσει της έρευνας, διαπιστώνεται ότι η πολυνοσηρότητα συγκεντρώνεται στα άτομα χαμηλών κοινωνικοοικονομικών στρωμάτων και εργασιακής ηλικίας. Συνεπώς, οι επεμβάσεις για τη βελτίωση των συστημάτων υγείας οφείλουν να μην εστιάζουν μόνο στις ανάγκες των συνταξιούχων. Ως εκ τούτου, προκειμένου να είναι αποτελεσματικές, οι βελτιωτικές επεμβάσεις στα συστήματα υγείας πρέπει να έχουν ως κύριο στόχο την αντιμετώπιση αυτών ακριβώς των ανισοτήτων. Μεταξύ των μέτρων για τη βελτίωση της Δημόσιας Υγείας στην Ελλάδα, ο κ. Μόσιαλος πρότεινε το σχεδιασμό πολιτικών για τη μείωση του καπνίσματος και της παιδικής παχυσαρκίας, την ορθή κατανομή των δαπανών και του ανθρώπινου δυναμικού στον κλάδο της Υγείας, την αποτελεσματικότερη εκπαίδευση των Επαγγελματιών Υγείας, τον εξορθολογισμό των εφημεριών, τη συνεργασία των ιατρικών ειδικοτήτων στο πλαίσιο της Π.Φ.Υ. και την αύξηση των επενδύσεων στο φαρμακευτικό κλάδο.

Σύγχρονη Πολιτική Υγείας: κύριες προκλήσεις

Κατά τη διάρκεια της τρίτης θεματικής ενότητα του Συνεδρίου, με συντονιστή το Γιάννη Νάτση, Policy Manager for Universal Access & Affordable Medicines, European Public Health Alliance (E.P.H.A.)., η συζήτηση επικεντρώθηκε στις κύριες προκλήσεις για τη διαμόρφωση των σύγχρονων Πολιτικών Υγείας. Οι ομιλητές της συνεδρίας αναφέρθηκαν στην ανάγκη για διαφάνεια όσον αφορά το κόστος και την τιμολόγηση των καινοτόμων φαρμάκων, ενώ ο κ. Νάτσης σημείωσε ότι αυτή τη περίοδο η υπουργός Υγείας της Ιταλίας κάνει επαφές με ομολόγους της για να προωθηθεί από κοινού το θέμα της διαφάνειας για την τιμολόγηση των φαρμάκων.

Αρχικά, η Valerie Paris, Senior Health Policy Analyst, Project Leader (Pharmaceuticals and Health Technologies), Organization for Economic Co-operation and Development (OECD), παρουσίασε τα αποτελέσματα πρόσφατης μελέτης του Ο.Ο.Σ.Α. με θέμα τη φαρμακευτική καινοτομία και την πρόσβαση στα φάρμακα. Ως κυριότερες προκλήσεις για τους Φορείς πολιτικής αναφορικά με την πρόσβαση, προσδιορίστηκαν οι τιμές εκκίνησης σε ορισμένες περιοχές ασθενειών (ογκολογία, ορφανά φάρμακα), καθώς και η αύξηση των τιμών καταλόγου των υφιστάμενων φαρμάκων που χορηγούνται με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας (όπως στην περίπτωση των Η.Π.Α.). Σε πολλές χώρες οι αυξανόμενες τιμές παρατηρούνται σε προϊόντα εκτός διπλώματος ευρεσιτεχνίας σε de facto μονοπωλιακή θέση, παρατήρησε η κα Paris. «Οι υψηλές τιμές δεν συνδέονται πάντοτε με υψηλά κλινικά οφέλη», σημείωσε. Στη συνέχεια, παρουσιάστηκαν προτάσεις για την αντιμετώπιση των παραπάνω προκλήσεων, όπως η διατήρηση της διαφορικής (ή κλιμακωτής) τιμολόγησης, η εφαρμογή ενός προβλέψιμου συστήματος τιμολόγησης, η ενίσχυση του ανταγωνισμού στο φαρμακευτικό κλάδο και η αύξηση της διαφάνειας των τιμών στις φαρμακευτικές αγορές. Επιπλέον, απαιτείται μείωση του κόστους Έρευνας & Ανάπτυξης, διευκόλυνση της συνεργασίας στην αξιολόγηση των τεχνολογιών υγείας (HTA), ενθάρρυνση της συνεργασίας στις διαπραγματεύσεις τιμών, αξιολόγηση της απόδοσης των φαρμάκων στην συνήθη κλινική πρακτική, αλλά και καθορισμός ρητών και σταθερών κριτηρίων κάλυψης και τιμολόγησης.

Τη σχέση μεταξύ τιμολογιακής πολιτικής, Έρευνας & Ανάπτυξης και κόστους των ογκολογικών φαρμάκων, ανέλυσε στη συνέχεια ο Kiusiang Tay-Teo, Technical Officer, Innovation, Access, and Use, Essential Medicines & Health Products, Health Systems and Innovation, World Health Organization. Βάσει της σύγκρισης των πωλήσεων των ογκολογικών φαρμάκων με το κόστος Έρευνας & Ανάπτυξης διεθνώς, διαπιστώνεται ότι οι υψηλές τιμές των φαρμάκων επηρεάζουν όλες τις χώρες, η πρόσβαση σε φάρμακα για τον καρκίνο σε παγκόσμιο επίπεδο παραμένει χαμηλή, ενώ ο αριθμός των μη προσβάσιμων φαρμάκων βαίνει αυξανόμενος. Επιπλέον, στις χώρες με χαμηλότερο εθνικό εισόδημα υπάρχει χαμηλότερη διαθεσιμότητα φαρμάκων. Σύμφωνα με τον εισηγητή, οι θεραπείες κατά του καρκίνου, λόγω των υψηλών τους τιμών, έχουν αποφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη στις φαρμακευτικές εταιρείες, σχολιάζοντας ωστόσο ότι «δεν υπάρχει αξία σε ένα φάρμακο που είναι πολύ ακριβό και κάθεται στο ράφι». Οι υφιστάμενες προσεγγίσεις για τη διαχείριση των τιμών των φαρμάκων για τον καρκίνο δεν έχουν οδηγήσει σε αποτελέσματα που ανταποκρίνονται σε στόχους υγείας και οικονομίας, σημείωσε ο κ. Tay-Teo.

Νέοι τρόποι μεταρρύθμισης της Υγείας

Στην ενότητα με θέμα τους νέους τρόπους μεταρρύθμισης της υγείας, την οποία συντόνισε ο Δημήτριος Ζωγραφόπουλος, Υπεύθυνος Προστασίας Δεδομένων (ΥΠΔ) στο Υπουργείο Υγείας, παρουσιάστηκαν θέματα όπως η τεχνητή νοημοσύνη στην υπηρεσία του συστήματος Υγείας και η χρήση των Μεγάλων Δεδομένων (Big Data) στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.

Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Η.ΔΙ.Κ.Α., Αναστάσιος Τάγαρης, παρουσίασε τους τρόπους χρήσης των Μεγάλων Δεδομένων και το όφελος για το σύστημα υγείας. Επεσήμανε την ύπαρξη πολλών και διαφορετικών πηγών από τις οποίες συλλέγονται δεδομένα για την υγεία, όπως το σύστημα συνταγογράφησης, τα θεραπευτικά πρωτόκολλα, τον ηλεκτρονικό φάκελο ασθενούς, το εθνικό διαδικτυακό σύστημα κλεισίματος ραντεβού και τα συστήματα των νοσοκομείων, καθώς και άλλα πληροφοριακά συστήματα της Η.ΔΙ.Κ.Α. Ο κ. Τάγαρης αναφέρθηκε και στα οφέλη από την αξιοποίηση των δεδομένων αυτών, με έμφαση στην αποτελεσματική παροχή φροντίδας, έγκαιρη πληροφόρηση και εξατομικευμένη ιατρική.

Το θέμα της Τεχνητής Νοημοσύνης και το πώς αυτή μπορεί να μετασχηματίσει τον τρόπο που η Ε.Ε. χρηματοδοτεί την υγεία ανέπτυξε στην ομιλία του ο Stefan Suter, CEO Curo-Health. Χρησιμοποιώντας παραδείγματα από διάφορα συστήματα υγείας σε όλο τον κόσμο, ο κ. Suter αναφέρθηκε στη σημασία που έχουν τα Advance Analytics, τόσο όσον αφορά το Horizon Scanning, που επιτρέπει στο σύστημα Υγείας να προβλέπει μελλοντικές εισροές από νέες εγκρίσεις φαρμάκων, όσο και στη χρήση και στο συνδυασμό δεδομένων από διαφορετικές πηγές, με μεγάλη ταχύτητα και ακρίβεια, γεγονός που εξοικονομεί σημαντικούς πόρους για το σύστημα Υγείας.

Φαρμακευτικές δαπάνες και αστοχία πολιτικής

Θέματα φαρμακευτικής δαπάνης, clawback και rebates συζητήθηκαν στην ενότητα αυτή, με συντονίστρια την Carmen Paun, Health Policy Editor του POLITICO. Από τη σκοπιά του Οικονομολόγου Υγείας, ο Jorge Mestre-Ferrandiz, Director, Oxford Martin Programme on Affordable Medicines, ανέφερε ότι βάσει στοιχείων του Ο.Ο.Σ.Α., η δαπάνη που αφορά τα φάρμακα παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια πτωτική τάση σε διεθνές επίπεδο. Έκανε λόγο για τη σημαντική συμβολή των off-patent φαρμάκων στην εξοικονόμηση πόρων για το σύστημα Υγείας, ενώ ανέφερε ότι το μερίδιο των γενοσήμων διαχρονικά παρουσιάζει μια ανομοιογενή εικόνα, για πολλούς και διαφορετικούς για κάθε χώρα λόγους. Τόνισε ότι οι υπολογισμοί για την εξέλιξη της φαρμακευτικής δαπάνης βασίζονται κυρίως σε list prices, χωρίς να υπολογίζονται οι εμπιστευτικές εκπτώσεις και τα rebates. Ανέφερε τρία παραδείγματα χωρών όπου τα entry agreements και τα rebates αποτελούν μηχανισμούς που χρησιμοποιούνται για να μειώσουν την τιμή των φαρμάκων υψηλού κόστους: Τη Γερμανία, τη Γαλλία και τη Βρετανία, που με διαφορετικό μείγμα μέτρων κάθε μια, επιτυγχάνουν τελικώς χαμηλότερες τιμές και μεγάλη εξοικονόμηση για τα συστήματα Υγείας.

Προτάσεις για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του συστήματος Υγείας με χαρακτηριστικά την έμφαση στην πρόληψη, σε τεκμηριωμένα δεδομένα και στη δημιουργία αξίας με στόχο τη βελτίωση της ζωής των ασθενών και την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης, παρουσίασε στην ομιλία της η Agata Jakoncic, Managing Director, MSD Greece, Cyprus & Malta, Αναφερόμενη στο μηχανισμό του clawback τόνισε ότι δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα του συστήματος, καθώς το ύψος των επιβαρύνσεων συνιστά πλέον δημοσιονομική απειλή. «Όταν το clawback συνδυάζεται με βεβιασμένη εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, τότε η βιωσιμότητα του συστήματος τίθεται σε κίνδυνο» δήλωσε χαρακτηριστικά. Στη συνέχεια η κ. Jakoncic πρότεινε ένα σχέδιο απομείωσης της υπέρβασης της φαρμακευτικής δαπάνης, το οποίο θα οδηγήσει σε ένα βιώσιμο επίπεδο φαρμακευτικής δαπάνης, σε μια ισχυρότερη οικονομία με μεγαλύτερη ισότητα και αποδοτικότητα προς όφελος ιδιαίτερα των ασθενών με χαμηλά εισοδήματα. Το σχέδιο περιλαμβάνει άμεσα μέτρα εξορθολογισμού της δαπάνης (π.χ. την εξαίρεση των δαπανών πρόληψης, όπως ο εμβολιασμός, από τον προϋπολογισμό της φαρμακευτικής δαπάνης, την συνυπευθυνότητα πολιτείας και βιομηχανίας για τον επιμερισμό της υπέρβασης), ενώ στα μεσοπρόθεσμα μέτρα περιλαμβάνονται δομικές μεταρρυθμίσεις που θα εξασφαλίζουν ότι μόνο η κατάλληλη θεραπεία θα δίνεται στον κατάλληλο ασθενή.

Προς αναζήτηση της δίκαιης τιμολόγησης φαρμάκων

Το ερώτημα «Ποια στοιχεία συνιστούν μια δίκαιη πολιτική τιμολόγησης φαρμάκων» ήταν το κύριο θέμα της στρογγυλής τραπέζης με συντονιστή τον Γιώργο Τσιακαλάκη, Υπεύθυνο Επικοινωνίας & Προάσπισης Δικαιωμάτων του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή».

Όπως ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Υγείας, Γιώργος Γιαννόπουλος, σε συνθήκες δημοσιονομικών περιορισμών για τη χώρα μας και σε εποχές που η συνεχής άνοδος της φαρμακευτικής δαπάνης αποτελεί παγκόσμια πρόκληση, το πρωταρχικό στοιχείο δικαιοσύνης στην Ελλάδα είναι η τεκμηριωμένη εκτίμηση για το ύψος του κλειστού προϋπολογισμού. Αποτελεί κοινό τόπο ότι το όριο που διαμορφώθηκε μέσα στα μνημονιακά χρόνια δεν ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες και χρειάζεται η αναθεώρησή του. Ο νέος νόμος για την τιμολόγηση επιχειρεί να διορθώσει τις στρεβλώσεις που δημιουργήθηκαν. Στον νόμο αυτό έχει διατηρηθεί ως πλαίσιο η ισχυρή κανονιστική παρέμβαση του κράτους, με ελάχιστα περιθώρια για αυτορρύθμιση της αγοράς. Το θεσμικό αυτό πλαίσιο για την αρχιτεκτονική της τιμολόγησης, σε συνδυασμό με τη δευτερογενή νομοθεσία για την αποζημίωση, καθώς και μια συνολική δέσμη ρυθμίσεων για την αξιολόγηση, διαπραγμάτευση, συνταγογράφηση, μητρώα και πολιτική δικαιότερης κατανομής των επιστροφών, ανταποκρίνεται στην αξιακή αφετηρία της δικαιοσύνης, αλλά και της κοινωνικής ανάγκης για πρόσβαση και σε καινοτόμα φάρμακα και σε επάρκεια σε παλιά, φθηνά και δοκιμασμένα φάρμακα.

Δίκαιο είναι η καθολική πρόσβαση των ασθενών σε θεραπείες, τόνισε ο Β’ Αντιπρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (Ε.Ο.Φ.) και πρόεδρος της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης, Ηλίας Γιαννόγλου. Ο κ. Γιαννόγλου ανέφερε ότι ήδη δέκα φάρμακα έχουν ολοκληρώσει τη διαπραγμάτευση και μένει μόνο η υπογραφή του Υπουργού Υγείας, ενώ πρόσθεσε ότι άμεσα ξεκινά η διαπραγμάτευση για την Ηπατίτιδα C. Σημείωσε ότι η εξοικονόμηση από την πρώτη διαπραγμάτευση για την Ηπατίτιδα C ήταν πάνω από 90 εκατ. ευρώ. Ο κ. Γιαννόγλου ανέφερε ότι το clawback όντως είναι εξωφρενικό ως μέτρο, αλλά πρόσθεσε ότι σήμερα δεν υπάρχει δυνατότητα για κανένα δημόσιο σύστημα υγείας να καλύψει τις αυξανόμενες δαπάνες των φαρμάκων, ιδιαιτέρως των φαρμάκων υψηλού κόστους.

Στη δραματική επισήμανση ότι πάνω από 130 δραστικές βγήκαν από τη λίστα τιμολόγησης από το 2009, λόγω στρεβλώσεων στο σύστημα τιμολόγησης, προχώρησε ο Βασίλης Πενταφράγκας, εντεταλμένος σύμβουλος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (Π.Ε.Φ.). Όπως ανέφερε, αυτές οι δραστικές αντιστοιχούσαν σε φθηνά και αξιόπιστα φάρμακα που βγήκαν από την αγορά και αντικαταστάθηκαν από άλλα, ακριβότερα. Επίσης τόνισε ότι οι νέες διατάξεις για την τιμολόγηση δεν ήταν προτάσεις της Π.Ε.Φ. Οι προτάσεις της Π.Ε.Φ. κατατέθηκαν στη Διακομματική Επιτροπή για το φάρμακο τον προηγούμενο Σεπτέμβριο και αναφέρουν πρόβλεψη τιμολόγησης για τα off patent και τα γενόσημα φάρμακα με πρόταση αποσύνδεσης των off patent φαρμάκων από το reference pricing. Ο λόγος είναι ότι χώρες της Ε.Ε. έχουν ίδια τιμή για off patent και γενόσημα, με αποτέλεσμα τα γενόσημα να τιμολογούνται στο 65% των χαμηλών αυτών τιμών και να είναι ασύμφορη η κυκλοφορία τους στην αγορά.

Το νέο σύστημα τιμολόγησης περιλαμβάνει κάποιες κατευθύνσεις που έχει υποστηρίξει η βιομηχανία, είναι πιο απλό, πιο διαφανές και θα εξισορροπήσει κάποιες στρεβλώσεις που υπήρχαν εδώ και χρόνια, επεσήμανε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (Σ.Φ.Ε.Ε.), Ολύμπιος Παπαδημητρίου. Τόνισε ότι η μια ανακοστολόγηση ετησίως είναι σημαντική εξέλιξη, επειδή το όφελος που προκύπτει από τις διπλές ανακοστολογήσεις είναι πολύ μικρό. Ανέφερε όμως ότι όσον αφορά στο θέμα της αποζημίωσης, δεν φαίνονται προοπτικές εξομάλυνσης. «Έχουμε ένα σύστημα που έχει ορίσει τρόπους τιμολόγησης κοιτώντας τις άλλες χώρες λίγο πολύ, το λεγόμενο σύστημα τιμών αναφοράς, αλλά έχουμε και ένα σύστημα αποζημίωσης που θέλει να αποζημιώνει τα πάντα στην τιμή που τιμολογεί» ανέφερε. Επίσης η μεγάλη αδικία στο σύστημα αποζημίωσης είναι οι κλειστοί προϋπολογισμοί, οι οποίοι έχουν αναχθεί σε εργαλείο άσκησης κοινωνικής πολιτικής. Ο κ. Παπαδημητρίου τόνισε επίσης ότι η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη είναι ανεπαρκής, με αποτέλεσμα οι νέες θεραπείες που έρχονται, χωρίς αναπροσαρμογές στη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη, να κινδυνεύουν να μην ενταχθούν στο σύστημα.