Γιατί μας τσιμπάνε τα κουνούπια;
Το ανθρώπινο δέρμα εκπέμπει ένα μοναδικό συνδυασμό αρωμάτων που αποτελείται από την οσμή του σώματος, τη θερμότητα και το διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο διαφέρει από άτομο σε άτομο και το οποίο τα κουνούπια χρησιμοποιούν για να εντοπίσουν το επόμενο γεύμα τους.
Αν και τα περισσότερα ζώα έχουν ένα συγκεκριμένο σύνολο νευρώνων που ανιχνεύουν κάθε τύπο οσμής, τα κουνούπια μπορούν να αντιληφθούν τις μυρωδιές μέσω πολλών διαφορετικών οδών.
«Διαπιστώσαμε ότι υπάρχει μια ουσιαστική διαφορά στον τρόπο με τον οποίο τα κουνούπια κωδικοποιούν τις οσμές που συναντούν, σε σύγκριση με άλλα ζώα», δήλωσε η συγγραφέας της μελέτης, επίκουρη καθηγήτρια Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, Μεγκ Γιάνγκερ.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Ροκφέλερ, στη Νέα Υόρκη, με έκπληξη διαπίστωσαν ότι τα κουνούπια εξακολουθούσαν να εντοπίζουν τους ανθρώπους ακόμη και αφού είχαν αφαιρέσει από το γονιδίωμά τους μια ολόκληρη οικογένεια πρωτεϊνών που αντιλαμβάνονται τις ανθρώπινες οσμές.
Η ομάδα εξέτασε στη συνέχεια τους υποδοχείς οσμών στις κεραίες των κουνουπιών, οι οποίοι δεσμεύονται με χημικές ουσίες που επιπλέουν στο περιβάλλον και δίνουν σήμα στον εγκέφαλο μέσω των νευρώνων.
«Υποθέσαμε ότι τα κουνούπια θα ακολουθούσαν το κεντρικό δόγμα της όσφρησης που λέει ότι μόνο ένας τύπος υποδοχέα εκφράζεται σε κάθε νευρώνα», δήλωσε η ερευνήτρια. «Αντίθετα, διαπιστώσαμε ότι διαφορετικοί υποδοχείς μπορούν να ανταποκριθούν σε διαφορετικές οσμές στον ίδιο νευρώνα».
Αυτό σημαίνει ότι η απώλεια ενός ή περισσότερων υποδοχέων δεν επηρεάζει την ικανότητα των κουνουπιών να αντιλαμβάνονται τις ανθρώπινες οσμές. Αυτό το εφεδρικό σύστημα θα μπορούσε να έχει εξελιχθεί ως μηχανισμός επιβίωσης, εκτιμούν οι ερευνητές.
«Πιστεύουμε ότι το κουνούπι Aedes aegypti προτιμά το ανθρώπινο αίμα επειδή οι άνθρωποι βρίσκονται πάντα κοντά σε γλυκό νερό εκεί όπου τα έντομα αυτά γεννούν τα αυγά τους. Είμαστε το τέλειο γεύμα, οπότε η έλξη είναι εξαιρετικά ισχυρή», εξήγησε η Γιάνγκερ.
Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ο εγκέφαλος των κουνουπιών επεξεργάζεται την ανθρώπινη οσμή, θα μπορούσε να συμβάλλει στη μείωση της εξάπλωσης των ασθενειών που μεταδίδονται από κουνούπια, όπως η ελονοσία, ο δάγκειος και ο κίτρινος πυρετός, είπαν οι ερευνητές.
«Θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε μυρωδιές που να είναι πιο ελκυστικές για τα κουνούπια από τις ανθρώπινες. Θα μπορούσαμε επίσης να αναπτύξουμε απωθητικά που στοχεύουν σε εκείνους τους υποδοχείς και τους νευρώνες που ανιχνεύουν την ανθρώπινη οσμή», δήλωσε η Γιάνγκερ.
«Γνωρίζαμε ήδη ότι τα κουνούπια είναι προγραμματισμένα να τσιμπούν τους ανθρώπους, αλλά αυτή η έρευνα μας λέει ότι το οσφρητικό τους σύστημα είναι διαφορετικό και πιο πολύπλοκο από ό,τι νομίζαμε. Οι παρεμβάσεις που βασίζονται σε αυτές τις νέες πληροφορίες θα μπορούσαν να είναι πολύ ελπιδοφόρες», δήλωσε η Δρ. Ολένα Ριαμπίνινα, από το Insect Neuro Lab του Πανεπιστημίου Durham.
Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Cell.