Στρες: Γιατί μας κάνει πιο ευάλωτους στον κορονοϊό

Ο λόγος είναι ότι αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Πείραμα σε ποντίκια δείχνει ότι σε περιόδους άγχους νοσούν ευκολότερα με κορονοϊό, κάτι που πιθανώς ισχύει και για τον άνθρωπο.

Ο καρδιολόγος Βόλφραμ Πόλερ, ερευνητής στην Πανεπιστημιακή Κλινική Charité του Βερολίνου και στο Icahn School of Medicine at Mount Sinai της Νέας Υόρκης, κατάφερε να αποδείξει μαζί με την ερευνητική ομάδα του ότι κρίσιμα για την άμυνα του οργανισμού λευκοκύτταρα μετατοπίζονται σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου υπό την επίδραση του άγχους.

«Για μένα ήταν συναρπαστικό να δω τον τεράστιο αντίκτυπο που έχουν μερικές εκατοντάδες νευρώνες στον υποθάλαμο του εγκεφάλου σε εκατομμύρια λευκοκύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού» αναφέρει ο Πόλερ. Οι νευρώνες συνδέονται με ένα περίπλοκο ενδοκρινολογικό σύστημα που περιλαμβάνει τον υποθάλαμο, την υπόφυση και τον φλοιό των επινεφριδίων. Πρόκειται για τον λεγόμενο «άξονα του στρες», ο οποίος ελέγχει τις αντιδράσεις του σώματος στο άγχος. Η έρευνα της ομάδας του Πόλερ έγινε σε ποντίκια, τα οποία υποβλήθηκαν σε συνθήκες στρες, π.χ. μεταφέρθηκαν σε σκοτεινό κύλινδρο ή εκτέθηκαν σε δυσάρεστες οσμές.

Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι σε αυτά τα ποντίκια ορισμένα λευκοκύτταρα έπαψαν πλέον «να κάνουν τη δουλειά τους». Αυτό αύξησε το άγχος στα ποντίκια καθιστώντας τα πιο ευάλωτα απέναντι σε ιούς όπως της γρίπης ή τον κορονοϊό. Τα ζώα αυτά όχι μόνο αρρώστησαν βαριά, αλλά ορισμένα πέθαναν.

Τα λευκοκύτταρα ή λευκά αιμοσφαίρια σχηματίζονται στον μυελό των οστών και επιτελούν διαφορετικές λειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος. Τα κοκκιοκύτταρα αποτελούν ειδική κατηγορία λευκοκυττάρων, τα οποία καταπολεμούν βακτήρια και παράσιτα που εισβάλλουν στον οργανισμό, πχ. σε περίπτωση τραυματισμού. Τα λεμφοκύτταρα από την άλλη είναι επίσης λευκοκύτταρα, τα οποία όμως δρουν στοχευμένα έναντι των πρωτεϊνών παθογόνων μικροοργανισμών, καθιστώντας τους αβλαβείς.

Η ομάδα του Πόλερ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα λευκοκύτταρα υποχωρούν στα ποντίκια, όταν ο οργανισμός βρίσκεται σε αγχώδη κατάσταση. Δεν είναι βέβαια ακόμη σίγουρο αν ο μηχανισμός αυτός λειτουργεί πανομοιότυπα και στον άνθρωπο. Ωστόσο και ο άνθρωπος διαθέτει αντίστοιχο «άξονα του στρες». Ο Πόλερ εκτιμά ότι και στον άνθρωπο το άγχος μπορεί να καταστήσει το σώμα πιο ευάλωτο σε ιογενείς νόσους. Σε ό,τι αφορά τα ποντίκια αυτό που παρατηρήθηκε ειδικότερα ήταν κυρίως η μείωση των λεμφοκυττάρων. Αντίθετα τα κοκκιοκύτταρα, δηλαδή η μη ειδική πρώτη άμυνα του οργανισμού, φαίνεται ότι σε καταστάσεις στρες συνεχίζουν να ενεργοποιούνται, όπως συμβαίνει σε έναν τραυματισμό.

Επηρεάζεται ενδεχομένως από το άγχος και η αποτελεσματικότητα των εμβολίων;

Επιστημονικά δεδομένα που να συνηγορούν σε μια καταφατική απάντηση δεν υπάρχουν ακόμη. Ωστόσο ο Πόλερ δεν το θεωρεί απίθανο. Εφόσον τα λεμφοκύτταρα, τα οποία ουσιαστικά ενεργοποιούν την ειδική άμυνα του οργανισμού έναντι ενός ιού όπως ο SARS-CoV-2, καταρρέουν σε καταστάσεις άγχους, τότε κάτι αντίστοιχο θα μπορούσε να ισχύει και για τον εμβολιασμό. Κατά συνέπεια ο σχηματισμός αντισωμάτων μέσω του εμβολιασμού θα μπορούσε να είναι λιγότερο ισχυρός και άρα ο κίνδυνος μόλυνσης με κορoνοϊό μεγαλύτερος. Το μόνο που μπορεί πάντως να πει με βεβαιότητα ο Βόλφραμ Πόλερ είναι ένα: λιγότερο άγχος σίγουρα δεν βλάπτει.