iGEM Patras 2021: Προσπάθεια φοιτητών να προλάβουν τις ανεπιθύμητες ενέργειες φαρμάκων
«Είναι σημαντικότερο να γνωρίζει κανείς τι είδους άνθρωπος πάσχει από μια ασθένεια παρά από τι είδους ασθένεια πάσχει κάποιος άνθρωπος», είχε πει ο Ιπποκράτης τον 4ο π.X. αιώνα, θέτοντας τα θεμέλια για την ανάπτυξη της Φαρμακογονιδιωματικής η οποία εμφανίζεται αρκετούς αιώνες μετά…
Η Φαρμακογονιδιωματική είναι ένας σχετικά νέος διεπιστημονικός κλάδος, που εστιάζει στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα γονίδια μπορούν να επηρεάσουν την ανταπόκριση του ανθρώπινου οργανισμού σε ορισμένα φάρμακα. Τα ανθρώπινα γονίδια φέρουν μικρές παραλλαγές-μεταλλάξεις, τους λεγόμενους πολυμορφισμούς, που είναι κληρονομήσιμοι και αμετάβλητοι. Οι εν λόγω πολυμορφισμοί είναι δυνατόν να επηρεάσουν το μεταβολισμό ενός φαρμάκου, αυξάνοντας ή μειώνοντας τον ρυθμό απομάκρυνσης του από τον ανθρώπινο οργανισμό με αποτέλεσμα την μη επαρκή ανταπόκριση και τις ανεπιθύμητες ενέργειες του χορηγούμενου φαρμάκου, αντίστοιχα.
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω δεδομένα, το περασμένο έτος, η ομάδα iGEM patras 2020 επιχείρησε να επαναπροσδιορίσει τον κόσμο της Ιατρικής, χρησιμοποιώντας την Φαρμακογονιδιωματική και την Τεχνητή Νοημοσύνη (Α.Ι). Μέσω αυτών ανέπτυξε ένα φορητό διαγνωστικό εργαστήριο μοριακής βιολογίας με στόχο τον εύκολο και ακριβή προσδιορισμό της απαιτούμενης δόσης στατινών, μιας κατηγορίας φαρμάκων που χορηγούνται σε ασθενείς που πάσχουν από καρδιαγγειακά νοσήματα. Λαμβάνοντας μέρος στον Παγκόσμιο Διαγωνισμό Συνθετικής Βιολογίας, iGEM Competition 2020, που διοργανώνεται σε ετήσια βάση από το Massachuchets Institute of Technology (MIT), κατάφερε να φέρει μια παγκόσμια διάκριση στη χώρα μας και να αναδείξει το έργο των
Ελληνικών Πανεπιστημίων, κατακτώντας Αργυρό μετάλλιο στην τελική φάση του διαγωνισμού.
Έχοντας παραλάβει τη σκυτάλη από την προηγούμενη χρονιά, η ομάδα IGEM Patras 2021 συνεχίζει το ερευνητικό της έργο στο χώρο της Φαρμακογονιδιωματικής λαμβάνοντας υπόψιν την ανάγκη περαιτέρω έρευνας η οποία καταδεικνύεται και από τα ευρήματα διεθνών ερευνών. Ενδεικτικά, σύμφωνα με έρευνα του 2018 ετησίως δαπανώνται σε παγκόσμιο επίπεδο περισσότερα των 600 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την αντιμετώπιση παρενεργειών που προκαλούνται από φάρμακα, ενώ λιγότερο του 60% των ασθενών φαίνεται να ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στη θεραπευτική αγωγή που τους χορηγείται.
Η ομάδα iGEM Patras 2021, λοιπόν, εκκινώντας από τα αποτελέσματα της μελέτης της προηγούμενης χρονιάς έχει ως στόχο να διευρύνει τα ερευνητικά ερωτήματα. Πιο συγκεκριμένα προσπαθεί να εντοπίσει νέες μεταλλάξεις στα γονίδια που φυσιολογικά εμπλέκονται στο μεταβολισμό των φαρμάκων πρώτης γραμμής στη θεραπεία διαφόρων παθήσεων και να αξιολογήσει την επίδραση που δύναται να ασκούν στην εν λόγω διαδικασία. Γι’ αυτό το λόγο μελετώνται δύο βασικά ηπατικά ένζυμα, το CYP2D6 και το CYP2C19, τα οποία εμπλέκονται στο μεταβολισμό περισσότερων των 500 φαρμακευτικών ουσιών, με σκοπό την ελαχιστοποίηση των ανεπιθύμητων ενεργειών των φαρμάκων που λαμβάνει ένας ασθενής. Τα αποτελέσματα θα παρουσιαστούν στον διαγωνισμό iGEM Competition 2021, όπου η ομάδα θα επιχειρήσει να αποδείξει ότι δεν χρειάζεται τίποτα παραπάνω από όρεξη για δουλειά για να πετύχεις τους στόχους σου, συνδράμοντας ταυτόχρονα στην προαγωγή της έρευνας και της καινοτομίας. Η ομάδα iGEM Patras 2021 σχηματίστηκε έπειτα από συνεργασία του Εργαστηρίου Φαρμακογονιδιωματικής και Εξατομικευμένης Θεραπείας του τμήματος Φαρμακευτικής, του Εργαστηρίου Μηχανικής και Ταλαντώσεων του
τμήματος Μηχανικών και Μηχανολόγων Μηχανικών και Αεροναυπηγών του Πανεπιστημίου Πατρών και του Ινστιτούτου Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων “Διόφαντος”. Την ομάδα απαρτίζουν φοιτητές προπτυχιακού, μεταπτυχιακού και διδακτορικού επιπέδου σπουδών των τμημάτων Φαρμακευτικής, Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών, Χημικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών, Μηχανικών Πληροφορικής και Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Οικονομικών του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου.