Νέα Καπνικά Προϊόντα: Όλες οι λύσεις «στο τραπέζι» για να επιτευχθεί μείωση της βλάβης

Δεν υπάρχει λόγος δισταγμού, αυτή τη στιγμή, απέναντι στα νέα καπνικά προϊόντα, συμφώνησαν γιατροί από διάφορες χώρες του κόσμου, που συμμετείχαν στο 3^ο Συνέδριο για τη Μείωση της Βλάβης από το κάπνισμα το οποίο παρακολούθησε το Onmed.gr. Το συνέδριο με τίτλο 3rd Scientific Summit on Tobacco Harm Reduction, έλαβε χώρα διαδικτυακά στις 24 και 25 Σεπτεμβρίου και είναι χαρακτηριστικό πως οι συμμετέχοντες ανέδειξαν ως πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό το «ανοιχτό μυαλό» προς την πρόοδο και την εξέλιξη της τεχνολογίας.

Τα καπνικά προϊόντα μειωμένου κινδύνου, όπως είναι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα προϊόντα θέρμανσης του καπνού, βρίσκονται το τελευταίο διάστημα στο επίκεντρο της διεθνούς συζήτησης για το κάπνισμα. Κοινό τους χαρακτηριστικό είναι ότι δεν καίνε τον καπνό ή το υγρό, αλλά το θερμαίνουν, με αποτέλεσμα να εκλύουν σημαντικά μειωμένες τοξικές ουσίες σε σχέση με το τσιγάρο όπως επεσήμαναν οι επιστήμονες στο συνέδριο.

Πολλοί είναι εκείνοι οι επιστήμονες που πιστεύουν πως τα προϊόντα αυτά έρχονται να βοηθήσουν όσους δεν μπορούν ή δεν θέλουν να διακόψουν το συμβατικό κάπνισμα και να περιορίσουν τους κινδύνους για τον ανθρώπινο οργανισμό, δημιουργώντας παράλληλα οφέλη για τη δημόσια υγεία, η οποία «πληρώνει» αδρά το τίμημα από το κάπνισμα Καθώς τα προϊόντα αυτά όμως δεν βρίσκονται παρά μόλις λίγα χρόνια σε κυκλοφορία, πολλοί είναι εκείνοι που αμφισβητούν την πραγματική τους χρησιμότητα αναμένοντας τις μακροπρόθεσμες επιδημιολογικές και κλινικές μελέτες για να τοποθετηθούν, ενώ την ίδια στιγμή η ιατρική κοινότητα, βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα ηθικό δίλημμα: Μπορεί ένας γιατρός σε έναν ασθενή που έχει εξαντλήσει κάθε προσπάθεια να διακόψει το τσιγάρο να συστήσει κάτι που γνωρίζει ότι σίγουρα τον βλάπτει αλλά τουλάχιστον τον βλάπτει λιγότερο;

Στην ενότητα του συγκεκριμένου συνεδρίου, με θέμα «Το δίλημμα του γιατρού: Δίνοντας οδηγίες για εναλλακτικά προϊόντα καπνίσματος σε ενήλικες καπνιστές, εν μέσω αμφισβήτησης και αλλαγής», έξι επιστήμονες από διαφορετικές χώρες παρουσίασαν δεδομένα για αυτά τα προϊόντα, καταλήγοντας όλοι στο ίδιο συμπέρασμα: Η ολοκληρωτική διακοπή του καπνίσματος ωφελεί τον καπνιστή, όμως καθώς αυτό δεν είναι πάντοτε εφικτό, τότε ένας γιατρός θα πρέπει να εξετάζει όλες τις επιλογές του.

Στον πυρήνα του λειτουργήματός μας η μείωση του κινδύνου

Η μείωση του κινδύνου είναι στον πυρήνα του λειτουργήματός μας ως γιατρών, επισήμανε στην εισήγησή του ο Dr. Peter Harper, Consultant Medical Oncologist, εξηγώντας ότι όπως συμβαίνει με άλλες ασθένειες, το ίδιο πρέπει να ισχύει και με το κάπνισμα. «Είναι δουλειά μας να μειώσουμε τον κίνδυνο από τον διαβήτη, κάτι αντίστοιχο πρέπει να κάνουμε και με το κάπνισμα, να ελαχιστοποιήσουμε τον κίνδυνο», ανέφερε ο ίδιος, τονίζοντας πάντως πως η συζήτηση σχετικά με τα εναλλακτικά καπνικά προϊόντα είναι τόσο επιστημονική όσο και πολιτική. «Ίσως τα προϊόντα αυτά να μπορούν να σώσουν ζωές» ανέφερε ο Dr. Harper, επισημαίνοντας όμως, πως από τη μία δεν υπάρχουν μακροπρόθεσμα στοιχεία, καθώς είναι όλα σχετικά πολύ καινούρια στην αγορά και από την άλλη δεν υπάρχει ενιαία αντιμετώπιση από διάφορες χώρες ανά τον κόσμο.

Να βοηθήσουμε και όσους δεν μπορούν να κόψουν το κάπνισμα

Την πραγματικότητα περιέγραψε στην εισήγησή του ο Dr. Efrain Cambronero, χειρουργός ογκολόγος και επικεφαλής χειρουργικής ογκολογικής στο Ογκολογικό Κέντρο της Κόστα Ρίκα, στο Σαν Χοσέ, καθώς, όπως τόνισε, είναι πολύ πιο εύκολο να πει κάποιος «κόβω το τσιγάρο», από ό,τι πράγματι να το κόψει. «Ακόμα και άνθρωποι που έχουν ασθενήσει από καρκίνο, συνεχίζουν το κάπνισμα δηλώνοντας πως το απολαμβάνουν, ενώ υπάρχουν και άλλοι που δηλώνουν πως δεν μπορούν, για τον έναν ή τον άλλο λόγο, να το κόψουν. Αυτούς τους ανθρώπους πρέπει να τους βοηθήσουμε και αυτή τη στιγμή τα εναλλακτικά προϊόντα είναι μια λύση», δήλωσε.

Να ακούσουμε την Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων που αδειοδότησε εναλλακτικά καπνικά προϊόντα με τον χαρακτηρισμό «διαφοροποιημένου κινδύνου».

Ο Dr. Manuel Pais Clemente καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας από την Πορτογαλία, ήταν περισσότερο σαφής, καλώντας την ιατρική κοινότητα να μην κλείνει τα μάτια στην καινοτομία, αλλά αντίθετα να ανοίγει τη σκέψη της στο καινούριο. Εφόσον ένας οργανισμός όπως η αμερικανική υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (Food and Drug Administration, FDA) αδειοδότησε πρόσφατα κάποια από αυτά τα προϊόντα για την αμερικανική αγορά ως «διαφοροποιημένου κινδύνου» σε σχέση με το τσιγάρο, οι γιατροί πρέπει να ακούσουν, τόνισε επανειλημμένως ο ίδιος, επισημαίνοντας πως δεν υπάρχει άλλος αντίστοιχος οργανισμός σαν τον FDA ώστε να στραφεί εκεί η ιατρική κοινότητα.. «Δεν θέλω να ακούω το επιχείρημα πως δεν έχουμε τα μακροπρόθεσμα επιδημιολογικά στοιχεία, διότι αυτή τη στιγμή οι τοξικολογικές μελέτες μας λένε όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζουμε» πρόσθεσε ο Dr. Clemente, που ήταν ο πιο κατηγορηματικός από τους συνομιλητές, αναφέροντας επίσης πως είναι ανάγκη τώρα να βάλουμε τον καπνιστή στο επίκεντρο, ακριβώς όπως κάνουμε με τον κάθε ασθενή.

«Σχιζοφρενικό» το κενό μεταξύ πολιτικής και έρευνας

Ο Dr. Piotr Kuna, επικεφαλής Ιατρικής στο πανεπιστήμιο Barlicki στο Λοντζ της Πολωνίας, δεν δίστασε να χαρακτηρίσει «σχιζοφρενικό» αυτό που συμβαίνει μεταξύ πολιτικής και έρευνας στον τομέα των εναλλακτικών καπνικών προϊόντων. Παρουσιάζοντας στοιχεία από πολύχρονες μελέτες, έδειξε ότι πολύ δύσκολα ένας καπνιστής εγκαταλείπει τη συνήθεια του αυτή – περίπου ένας στους πέντε που είχε στη διάθεσή του κάθε δυνατή υποστήριξη το κατόρθωσε μετά από 14 χρόνια. Κάθε κοινωνία πρέπει να βλέπει τη μεγαλύτερη εικόνα και να προσπαθεί για το καλύτερο που μπορεί, δήλωσε και επισήμανε πως κάθε γιατρός θα πρέπει να αξιοποιεί όλες τις υφιστάμενες δυνατότητες για να βοηθήσει τον ασθενή του.

Ελαφρώς διαφοροποιημένη από των συναδέλφων του ήταν η εισήγηση του Dr. Emil Toldy-Schedel, γενικού διευθυντή του νοσοκομείου St. Francis Hospital της Βουδαπέστης στην Ουγγαρία, ο οποίος στάθηκε στην έλλειψη ενημέρωσης της ιατρικής κοινότητας σχετικά με τα νέα καπνικά προϊόντα. Ειδικά στην Ουγγαρία, ανέφερε, τα προϊόντα αυτά κυκλοφόρησαν μόλις πριν από δύο χρόνια και το κοινό δεν τα έχει συνηθίσει. «Αυτό που χρειαζόμαστε είναι καλύτερη ενημέρωση των γιατρών για τα προϊόντα αυτά, να επιμορφώσουμε τους γιατρούς, ώστε να γνωρίζουν καλύτερα περί τίνος πρόκειται», κατέληξε συμπερασματικά στην εισήγησή του.

Κάθε ασθενής είναι διαφορετικός και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται

Πρέπει να εξετάζουμε κάθε ασθενή ξεχωριστά, επισήμανε ο Δρ. Μιχάλης Τούμπης, πνευμονολόγος, προέδρος Κυπριακού Ινστιτούτου Αναπνευστικών Νοσημάτων. Σημείωσε πως ο ίδιος συμβουλεύει κάθε ασθενή του προσωπικά, εξετάζοντας το ιστορικό του, την ψυχολογική του κατάσταση, την προσωπικότητά του, τις ειδικές συνθήκες που τον αφορούν, προσθέτοντας πως τα νέα καπνικά προϊόντα, μπορούν πράγματι να βοηθήσουν στον περιορισμό των συνεπειών του καπνίσματος. Ο ίδιος πάντως, τόνισε ότι, δυστυχώς, τα προϊόντα αυτά δεν περιλαμβάνονται στη Σύμβαση-πλαίσιο του ΠΟΥ για τον έλεγχο του καπνού (FCTC) και πως απαιτείται μια συντονισμένη προσπάθεια από την επιστημονική κοινότητα ώστε αυτό να αποκατασταθεί σύντομα.

Κλείνοντας τη συζήτηση, ο συντονιστής Δρ. Δημήτρης Ρίχτερ, επικεφαλής καρδιολόγος της Ευρωκλινικής Αθηνών, επισήμανε ότι είναι σαφές πως, ακόμα και αν οι συνομιλητές του ξεκίνησαν από διαφορετικές αφετηρίες, όλοι συγκλίνουν στο ίδιο συμπέρασμα: Τα νέα προϊόντα πιθανότατα περιορίζουν τους κινδύνους από το κάπνισμα και αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο, ακόμα και αν προς το παρόν, δεν υπάρχουν τα μακροπρόθεσμα στοιχεία για τη χρήση τους.