Δυσβάστακτο το κόστος των ψυχικών ασθενειών στην εργασία και την οικονομία
Η 10η Οκτωβρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας και φέτος έχει ως βασική θεματική την Ψυχική Υγεία στην Εργασία.
Ο αδύναμος κρίκος φαίνεται ότι είναι οι γυναίκες, ενώ από το 2011 ως το 2030, τα προβλήματα ψυχικής υγείας θα στοιχίσουν οικονομικά στον πλανήτη 13,6 τρισ. δολάρια, σύμφωνα με την έρευνα του World Economic Forum και του Πανεπιστημίου του Harvard.
Οι γυναίκες πάσχουν πιο συχνά από ψυχικά προβλήματα, ενώ οι παντρεμένες γυναίκες, πάσχουν ακόμη πιο συχνά από ψυχικά προβλήματα. Γιατί; Ένας βασικός λόγος είναι ότι έχουν λιγότερες πιθανότητες να εργάζονται απ' ό,τι οι υπόλοιπες, σύμφωνα με το International Journal of Health Services.
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με το World Federation for Mental Health, 10% των εργαζομένων έχουν λείψει από την εργασία τους, εξαιτίας της κατάθλιψης, ενώ 70 εκατ. ημέρες, χάνονται κάθε χρόνο από την εργασία, εξαιτίας προβλημάτων ψυχικής υγείας.
Θεραπεύστε την κατάθλιψη
Ωστόσο, επενδύοντας ένα δολάριο στην θεραπεία της κατάθλιψης, επιστρέφονται 4 δολάρια σε υγιή απασχόληση.
Η Κατερίνα Παπανικολάου, Executive Trainer και συνεργάτιδα του Women On Top, δίνει μία πολύ σαφή και ξεκάθαρη απάντηση στο ερώτημα: «Γιατί να ασχοληθούμε με το θέμα της ψυχικής υγείας στην εργασία;». Αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Όλοι διστάζουμε να μιλήσουμε για τα προβλήματα ψυχικής υγείας στη δουλειά, ακόμα (ή ακόμα περισσότερο) και οι γυναίκες της γενιάς των millenials.
Όμως η ψυχική υγεία δεν είναι μια έξτρα πολυτέλεια που οφείλει να απασχολήσει τα τμήματα ανθρώπινου δυναμικού και τη διοίκηση όταν “όλα τα άλλα θα έχουν λυθεί”, όπως συχνά λέγεται. Υπάρχουν άφθονα πια δεδομένα που καταδεικνύουν πως η διαταραχή της ψυχικής υγείας των εργαζόμενων επηρεάζει άμεσα στόχους, παραγωγικότητα, συμμετοχικότητα, δημιουργικότητα, παρουσία στην εργασία. Ταυτόχρονα, υπάρχουν δεδομένα που παρουσίαζουν πως είναι επωφελές να επενδύσει μια εταιρία στην πρόληψη της ψυχικής υγείας.
Η ψυχική υγεία είναι ταμπού
Η ψυχική υγεία είναι ταμπού, αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Ο εργαζόμενος φοβάται να μιλήσει γι’ αυτό που περνάει -κατάθλιψη, πένθος, κρίσεις πανικού τα συνηθέστερα- πιστεύοντας πως αυτό θα αποτελέσει αιτία απομάκρυνσης του από την εργασία ή τουλάχιστον μειωμένων ευκαιριών για εξέλιξη. Ταυτόχρονα, υποπτεύεται το κουτσομπολιό που ενδεχομένως θα ξεκινήσει εις βάρος του. Σκεφτείτε πόσο πιο εύκολα κάποιος θα ζητήσει άδεια για μια επέμβαση, λόγου χάρη, και πόσο πιο δύσκολα θα το κάνει αν περνάει επεισόδια κατάθλιψης. Πόσο πιο ευπρόσδεκτη είναι μια συζήτηση και αίτηση για θέματα “σωματικής” υγείας σε αντίθεση με αυτά που αφορούν σε συναισθήματα.
Το στίγμα επηρέαζει και αυτούς που παίρνουν αποφάσεις. Όταν ένα ζήτημα είναι ταμπού, δεν πρόκειται να τεθεί στην ατζέντα ενός meeting για τις πολιτικές της εταιρείας. Πώς να μιλήσουμε για την ανάγκη να γίνουν προγράμματα, εκπαιδεύσεις ευαισθητοποίησης για την ψυχική υγεία, να υπάρχει συνεργαζόμενος ψυχολόγος ή ψυχοθεραπευτής, οι managers να λαμβάνουν εποπτεία όταν έχουν να αντιμετωπίσουν έναν εργαζόμενο με μια ψυχική διαταραχή, να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο που θα προστατεύει την αξιοπρέπεια και θα προλαμβάνει το στιγματισμό όσων χρειάζονται στήριξη και μέσα στην εργασία τους; Και άλλα τόσα. Ο κατάλογος δεν εξαντλείται έτσι εύκολα.
Ικανός να εργαστεί ο πάσχων, αρκεί να είναι σωστή η επιχείρηση
Αυτό που πρέπει να υπογραμμίσω εδώ είναι πως η απαρχή όλων είναι το ότι χρειάζεται να κατανοήσουμε βαθιά, να γίνει δεύτερο δέρμα μας, πως το άτομο που βιώνει μια ψυχική διαταραχή είναι τις περισσότερες φορές ικανό να εργαστεί. Και πως σε πολλές περιπτώσεις η εργασία σε ένα υγιές περιβάλλον θα είναι εξαιρετικά ωφέλιμη για το ίδιο. Αυτό που χρειάζεται επίσης να κατανοήσουμε είναι πως, διαμορφώνοντας συνθήκες ουδέτερες προς το στιγματισμό και φιλικές προς το άτομο, η ψυχική διαταραχή δε θα είναι εμπόδιο στην απασχόληση και τα καθήκοντά του.
Μια επιχείρηση που είναι φιλική προς την ψυχική υγεία:
- Ενισχύει τη διαφορετικότητα και δεν την καταπιέζει προς την ομοιομορφία. Έτσι διαμορφώνει ένα πλαίσιο ελεύθερης έκφρασης και σεβασμού.
- Υιοθετεί πολιτικές και διαμορφώνει την οργανωσιακή της κουλτούρα ώστε τα μέλη της να αισθάνονται πως έχουν μια ισορροπημένη σχέση μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής (work/ life balance policies).
- Βάζει στο επίκεντρο τον άνθρωπο και αντιμετωπίζει με την ίδια σοβαρότητα και αξιοπρέπεια τα προβλήματα στη ζωή του (η σωματική υγεία και η ψυχική δεν είναι κάτι διαφορετικό).
- Εγγυάται το απόρρητο για όλα ανεξαιρέτως τα θέματα υγείας και φροντίζει να τα καλύπτει με σοβαρότητα και προσοχή.
- Υποστηρίζει τα άτομα που, για λόγους ψυχικής υγείας ή άλλους, επιθυμούν μειωμένο ωράριο ή απομακρυσμένη απασχόληση (remote work) και σχεδιάζει από κοινού το τυχόν προγράμμα της πλήρους επιστροφής στην εργασία.
- Συνεργάζεται με ειδικούς της ψυχικής υγείας που θα διαφυλάσσουν την ακεραιότητα και την αποτελεσματικότητα των δράσεων που υιοθετεί προς την κατεύθυνση υποστήριξης των ατόμων.
- Ενεργοποιεί προγράμματα πρόληψης burnout, μιλάει ανοιχτά για την κατάθλιψη, τις κρίσεις πανικού στο χώρο της εργασίας, το έντονο στρες.
- Διαθέτει επαγγελματίες επόπτες (supervisors) για τη διαχείριση συμπτωμάτων ψυχικής υγείας στην εργασία, που θα προσφέρουν στήριξη σε στελέχη και το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού.
- Τοποθετεί στις βασικές της αξίες το μη-στιγματισμό.
Η ψυχική υγεία, τέλος, δεν είναι κάτι που αφορά μόνο στους εργαζόμενους. Είναι βασική ανάγκη όλων, ανεξαρτήτως βαθμίδας. Επομένως όσοι ευθύνονται για τις πολιτικές μιας εταιρείας, με το να υιοθετούν μια πιο φιλική στάση δεν προσφέρουν μόνο στους άλλους αλλά και στους ίδιους.
Διαβάστε ακόμη:
Αγχώδεις διαταραχές: Ποιες είναι και πώς αντιμετωπίζονται;
Όταν το άγχος και η κατάθλιψη «συγκαλύπτουν» ένα σωματικό πρόβλημα